Wat zijn de risico’s van roken?

Risico’s korte termijn

Er zijn de volgende kortetermijnrisico’s:

Conditie

Roken is slecht voor je conditie. Dat komt doordat koolmonoxide de zuurstof in het bloed verdringt waardoor belangrijke organen te weinig zuurstof krijgen. Voor meer informatie zie de pagina: Waarom is roken slecht voor je conditie?

Adem

Rokers hebben een slechte adem. Alles gaat naar rook ruiken: haren, kleren, je kamer et cetera. Voor meer informatie zie de pagina: Krijg je van roken een slechte adem?

Budget

Roken is een dure gewoonte. Uitgaande van een pakje van €8 per dag roken, kost roken je 365 * €8 = € 2920 per jaar. Dit is €243,33 per maand. Rook je 9 tot 10 sigaretten per dag dan kost je dat altijd nog € 121,67 per maand. Voor meer informatie zie de pagina: Hoeveel kost roken per jaar?

Verslaving

Roken is zeer snel verslavend. Dat risico bestaat al op de korte termijn. Naast heroïne is nicotine de meest verslavende stof die we kennen. Je lichaam went aan tabak en vraagt snel om meer. Er worden ook extra stoffen toegevoegd om het extra verslavend te maken. Voor meer informatie zie de pagina: Worden aan tabak stoffen toegevoegd om de kans op verslaving te vergroten?

Nicotinevergiftiging

Milde vergiftigingen treden op als iemand voor het eerst rookt. De roker wordt duizelig en misselijk. Bij een zware vergiftiging kan iemand in coma raken. Zware vergiftigingen komen bijvoorbeeld voor bij kinderen die sigaretten opeten. Voor meer informatie zie de pagina: Wat is nicotinevergiftiging?

Meeroken

Meeroken is schadelijk voor de gezondheid. 85% van de sigarettenrook komt in de omgeving terecht. Als je niet rookt, rook je dus mee. Hierdoor overlijden enkele duizenden mensen per jaar aan hartaandoeningen, enkele honderden aan longkanker en een tiental aan wiegendood. Voor meer informatie zie de pagina: Hoe schadelijk is meeroken of passief roken?

Risico’s lange termijn

Behalve het risico op verslaving zorgt roken voor tal van ziekten. Rokers leven gemiddeld 10 jaar korter dan niet rokers (1). Dagelijks overlijden in Nederland 53 mensen door roken ofwel ruim 2 per uur.

Een groot aantal ziektes kunnen door roken ontstaan. Die ontstaan doordat bij het roken teer, nicotine en koolmonoxide vrijkomen. Teer zorgt voor tal van longziekten. Nicotine en koolmonoxide zorgen voor hart- en vaatziekten. Hieronder vind je een overzicht:

Chronische bronchitis, COPD, astma, longemfyseem, sinusitis en longkanker

Roken is zeer slecht voor de ademhalingsorganen. Teer is de boosdoener. Teer is een zwarte kleverige stof. Het zet zich vast op de trilharen van het slijmvlies dat loopt van de neus tot diep in de longen. De trilharen worden hierdoor minder beweeglijk, raken beschadigd en verdwijnen op den duur. Vuil en slijm kan niet meer worden afgevoerd en moet worden opgehoest. Door het hoesten kunnen longblaasjes kapot gaan.Vuil en slijm dat in de longen blijft zitten kan het erfelijk materiaal in de cellen veranderen waardoor wildgroei en kanker kan ontstaan.

Dit alles leidt tot tal van longziekten, zoals bronchitis, longemfyseem en longkanker.

  • Bronchitis is een chronische ontsteking van het slijmvlies waardoor je gaat hoesten. Hierdoor kunnen longblaasjes kapot gaan.
  • Longemfyseem is kortademigheid doordat longblaasjes kapot zijn gegaan en verdwijnen. De longen worden kleiner en kunnen minder zuurstof afgeven aan het bloed.
  • Longkanker ontstaat doordat beschadigde plekken in de longen veranderen in abnormale cellen waardoor abnormale celgroei kan ontstaan. Overigens kunnen op alle beschadigde plekken kankers ontstaan, zoals neus-, keel-, slokdarm- en strottenhoofdkanker.

Andere vormen van kanker

Naast longkanker verhoogt roken ook de kans op andere vormen van kanker, zoals:

  • Mondkanker
  • Keelkanker
  • Strottenhoofdkanker
  • Blaaskanker
  • Nierkanker
  • Alvleesklierkanker
  • Maagkanker
  • Darmkanker

Hart- en vaatziekten: dichtgeslibde bloedvaten, hersenbloeding en hartinfarct

Roken is slecht voor hart- en bloedvaten. Koolmonoxide, nicotine en mogelijk andere stoffen zijn de boosdoeners. Het dichtslibben van de bloedvaten heeft de volgende oorzaken:

  • Nicotine maak de binnenkant van de bloedvaten ruw. Er ontstaan wondjes waardoor witte bloedlichaampjes en bloedplaatjes actief worden. De bloedplaatjes plakken aan de beschadigde vaatwant en vormen korstjes. Andere cellen kunnen hieraan vast blijven zitten.
  • Nicotine verhoogt ook de hoeveelheid slechte cholesterol. Bij beschadigde vaatwanden blijft de cholesterol makkelijker plakken.
  • Nicotine verhoogt de bloeddruk. De hoge bloeddruk zorgt dat de cholesterol in de wanden wordt geduwd.
  • Koolmonoxide verdringt de zuurstof waardoor meer rode bloedlichaampjes nodig zijn om zuurstof te vervoeren.
  • Door de toename van bloedlichaampjes en plaatjes wordt het bloed stroperig. Het bloed stoomt langzamer waardoor de bloedplaatjes makkelijker aan elkaar klitten. Er kan zich een stolsel vormen.
  • Bij een door cholesterol aangetast bloedvat kan zo’n stolsel een vat afsluiten. Hierdoor kan een hartinfarct of beroerte ontstaan.

Gastro-intestinale aandoeningen

Roken verhoogt ook de kans kans op een aantal gastro-intestinale aandoeningen. De kans op een maagzweer gaat omhoog, net als de kans op de ziekte van Crohn. Er is één aandoening waarbij nicotine juist lijkt te helpen, namelijk colitis ulcerosa. Let op: het gaat hierbij om de nicotine uit de sigaret, niet om de sigaret zelf. Roken blijft zeer af te raden ook als je deze aandoening hebt.

Overige ziektes en aandoeningen:

Roken verhoogt de kans verder op:

  • Endocriene aandoeningen: verminderde schildklierfunctie, verhoogd risico diabetes type 2
  • Oogziekten: cataract, netvliesloslating, maculadegeneratie
  • Osteoporose
  • Alzheimer
  • ALS
  • Sarcoïdose
  • Psychiatrische aandoeningen.

Verslavingen

Naast het feit dat roken op zichzelf zeer verslavend is, zorgt nicotine ook dat je gevoeliger wordt voor andere verslavingen, bijvoorbeeld alcohol en cocaïne. Nicotine verstoort de dopaminebalans in de hersenen waardoor je vatbaarder wordt voor verslaving. Roken mag dus met recht een gate-way-drug genoemd worden.

Slechte huid en tanden

Tabak zorgt voor een snel verouderende huid. Dit komt omdat de huid te weinig zuurstof krijgt door de nauwe bloedvaten. Ook wordt een eiwit dat de huid soepel houdt afgebroken. De tanden worden lelijk van het roken. Voor meer informatie zie de pagina: Krijg je van roken een slechte huid? en Is roken slecht voor de tanden?

Stembanden

Door slijm op te hoesten kunnen de stembanden beschadigen of ontstoken raken. De helderheid van de stem kan verdwijnen.

Geheugen

Roken tast het geheugen aan. Uit onderzoek blijkt dat rokers een aanzienlijk slechter geheugen hebben. Dit kan wel weer herstellen als je stopt met roken. Voor meer informatie zie de pagina: Is stoppen met roken goed voor het geheugen?

Zwangerschap

Ten slotte is roken ook schadelijk voor het ongeboren kind. De foetus groeit trager en het gemiddelde geboortegewicht is lager. Ook bij borstvoeding krijgt de baby schadelijke stoffen binnen. Zie ook de pagina: Tabak, seks en zwangerschap.

Voor meer informatie zie de pagina’s:

 

Bron:

  1. Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging, Trimbos-instituut.

 

Versie: oktober 2020