Speed / amfetamine: Risico's

Wil je meer weten over de risico’s van speed / amfetamine? Hieronder lees je alle vragen en antwoorden over de risico’s van speed / amfetamine. Kan je iets niet vinden? Stel dan je vraag aan een van onze medewerkers via Vraag & Antwoord.

Meer informatie over speed / amfetamine Informatie over andere middelen

 

Wat zijn de risico’s van speed?

Risico’s korte termijn

Oververhitting

Speed verhoogt de lichaamstemperatuur. Net zoals bij xtc kan door speedgebruik – in een warme, slecht geventileerde ruimte en dan urenlang doordansen – oververhitting ontstaan. Oververhitting is zeer gevaarlijk en moeilijk te behandelen. Het zoeken van afkoeling, het nemen van rust en het drinken van voldoende water (één glas per uur) is nodig om oververhitting te voorkomen. Beter nog is om isotone dorstlessers zoals Isostar of AA te drinken. Voor meer informatie over oververhitting bij speed gebruik zie de volgende Vraag & Antwoord pagina.

Kater

Van speed kun je vervelende na-effecten krijgen zoals vermoeidheid, slapeloosheid en depressieve gevoelens. Speed put je energievoorraden uit. Gebruikers nemen de dagen erna soms cannabis, alcohol of tranquillizers om van het vervelende gevoel af te komen. Dat helpt echter niet. Nadat de stoffen uitgewerkt zijn keert het katerige gevoel weer terug.

Hart en bloedvaten

Aan de psychische effecten van speed wen je. Dat wil zeggen: je moet na verloop van tijd meer nemen om de effecten nog te voelen. Aan het effect van bloeddrukstijging wen je echter niet. Hierdoor wordt het hart en bloedvaten zwaar belast. Hartritmestoornissen, een hartinfarct en een hersenbloeding kunnen optreden, zeker wanneer speed gebruikt wordt in combinatie met zware lichamelijke inspanningen.

Als een regelmatige gebruiker zijn dosis steeds moet verhogen kan de bloeddruk tot gevaarlijke hoogte stijgen. Voor mensen met hartproblemen is dit een risico. Bij hoge doses kunnen ook hartritmestoornissen optreden

Gewichtsverlies

Speed remt de eetlust, zo kan gewichtsverlies ontstaan. Toch is speed geen vermageringsmiddel. Je went aan het eetlustremmende effect waardoor je steeds meer speed nodig hebt. Tegelijkertijd gaat de bloeddruk mee omhoog.

Als je stopt met speedgebruik, krijg je enorme honger. Alles wat je aan gewicht verloren hebt, eet je er dan weer snel bij.

Tanden

Speed verhoogt de spanning in de kaken en gebruikers klemmen tanden op elkaar en gaan knarsetanden. Ook maken gebruikers minder speeksel aan waardoor tanden slechter worden schoongemaakt. Voor meer informatie zie de volgende pagina.

Risico’s door manier van gebruik

De manier van gebruik brengt specifieke risico’s mee. Snuiven beschadigt het neusslijmvlies. Dat kan pijnlijk zijn. Onhygiënisch spuiten brengt ontstekingen met zich mee. Door het lenen van elkaars spuiten kan men besmet raken met hepatitis of het aids-virus.

Combineren met andere middelen

Combineren met medicijnen, hasj en wiet, alcohol, xtc of coke brengen grote risico’s met zich mee. De effecten zijn dan moeilijk te voorspellen. Het combineren met een antidepressiva kan een gevaarlijke stijging van de bloeddruk tot gevolg hebben.

Vervuilde speed

Een speedpoeder kan naast amfetamine nog andere stoffen bevatten die schadelijker kunnen zijn dan de amfetamine zelf. Soms kan een poeder helemaal geen amfetamine bevatten. Dit komt in Nederland gelukkig niet vaak voor.

Verkeer

Deze risico’s zijn groot. Bij een geringe dosis reageert een gebruiker mogelijk alerter. Maar hij wordt ook overmoedig en prikkelbaar waardoor hij onnodige risico’s neemt in het verkeer. Bij een grotere dosis raakt de coördinatie verstoord en wordt het gedrag chaotisch. Hierdoor zal het risico op verkeersongevallen sterk toenemen.

Als de speed uitgewerkt is, slaat de vermoeidheid toe. Een gebruiker kan zich plotseling volledig uitgeput voelen en in slaap vallen. De gebruiker ‘crasht’. Speedgebruik achter het stuur is dus zeer af te raden en in Nederland ook verboden, net als bij alle andere psychoactieve middelen.

Psychische klachten

Bij sommige gebruikers kunnen depressieve gevoelens ontstaan. Hoe vaker en hoe meer er gebruikt wordt, hoe groter de kans dat iemand zich op langere termijn depressief gaat voelen. Daarnaast zijn er klachten als gevoelens van de-realisatie, angst, verminderde concentratie, vermoeidheid, gevoel van schokken in het hoofd, tintelingen, spiertrekkingen, zichtproblemen en duizelingen. Voor meer informatie zie de volgende pagina: Wat voor klachten kun je krijgen na drugsgebruik?

Naar boven

Risico’s lange termijn

Verslaving

Zie voor meer informatie over verslaving de pagina verslavingskans.

Depressie

Na gebruik voelen gebruikers zich de dagen erna vaak down en depressief. Na langdurig gebruik kunnen mensen bij stoppen ook in een depressie terecht komen.

Psychose

Langdurig gebruik of een zeer hoge dosis kunnen een tijdelijke psychose veroorzaken. Een blijvende psychose kan alleen optreden bij mensen die daarvoor gevoelig zijn.

Na langdurig gebruik worden gebruikers rusteloos, geagiteerd en geïrriteerd. Zij krijgen last van slapeloosheid, gewichtsverlies en raken steeds meer in een sociaal isolement. Paranoia (het gevoel achtervolgd te worden) en aanvallen van paniek kunnen optreden.

Ook kan er dan sprake zijn van levendige hallucinaties. Je ziet, voelt en hoort dingen die er niet zijn (visuele, tactiele en auditieve hallucinaties). Gebruikers hebben het gevoel dat er beestjes op, in of onder de huid kruipen. Soms wordt de huid tot bloedens toe opengekrabd. Opvallend is dat zware gebruikers soms dwangmatig allerlei bewegingen gaan herhalen.

Lichamelijke klachten

Bij langdurig gebruik raken mensen volledig uitgeput door gebrek aan slaap en te veel activiteit. Het gebrek aan eetlust kan zorgen voor een sterk gewichtsverlies.

Hersenbeschadiging

Onderzoek heeft aangetoond dat methamfetamine zenuwen kan beschadigen. Meer onderzoek lijkt echter nodig (1). Ook bij proefdieren is aangetoond dat het dagelijks injecteren met amfetamine, met name methamfetamine, de zenuwcellen met dopamine tijdelijk kunnen beschadigen (2).

Amfetamine heeft mogelijk gevolgen voor zenuwen die dopamine en serotonine bevatten. Dopamine en serotonine zijn bepaalde stofjes in de hersenen.

Bij onderzoek met dieren bleek dat de dopamine en serotonine bevattende zenuwen na een overdosering met amfetamine volledig uitgeput waren. Met name bleek amfetamine schadelijk voor de zenuwen die dopamine bevatten (3). De vraag is ook of volledig herstel optreedt.

Bij onderzoek met ratten was het effect na een jaar nog terug te vinden, bij een ander onderzoek onder apen was het effect na jaren nog terug te vinden (1).

Bij onderzoek onder mensen wordt duidelijk dat langdurig amfetamine gebruik leidt tot een veranderde doorbloeding in de hersenen. Sommige gebieden zijn beter doorbloedt, anderen minder. Mogelijk zijn sommige gebieden beter doorbloedt om de schade zo veel mogelijk te herstellen. Mogelijk hebben de veranderingen in de hersenen gevolgen voor je geheugen, denken en je motoriek.

Naar boven.

Risico’s ten opzichte van andere middelen

Bij de beoordeling van de risico’s moet je kijken naar een aantal aspecten zoals de kans op lichamelijke schade (giftigheid), verslaving en de kans dat je door het gebruik sociale schade oploopt.

Een commissie van experts heeft onlangs een rangorde aangebracht in drugs door ze beoordelen op deze aspecten (4). Amfetamine scoorde op de 7e plaats, na drugs als alcohol en cocaïne. Cannabis en xtc worden als minder riskant beschouwd. Metamfetamine scoorde op de 3e en 4e plaats, na drugs als heroïne, crack of alcohol.

Hieronder vind je de tabel met de rangschikking van drugs op de verschillende aspecten:

Acute toxiciteit Chronische toxiciteit Verslaving Sociale schade individueel Sociale schade bevolking
Heroïne Tabak Heroïne Crack Alcohol
Crack Crack Crack Heroïne Tabak
Methamfetamine Alcohol Tabak Alcohol Crack
Alcohol Methamfetamine Methamfetamine Tabak Heroïne
Cocaïne Cocaïne Cocaïne Cocaïne Cocaïne
GHB Heroïne Alcohol Methamfetamine Cannabis
Amfetamine Amfetamine Amfetamine Amfetamine Benzo’s
Ketamine Cannabis Benzo’s GHB Amfetamine
Lsd Xtc GHB Cannabis Xtc
Xtc Khat Cannabis Benzo’s GHB
Benzo’s Ketamine Ketamine Xtc Methamfetamine
Paddo’s Benzo’s Khat Ketamine Ketamine
Cannabis GHB Xtc Lsd Paddo’s
Tabak Lsd Paddo’s Paddo’s Lsd
Khat Paddo’s Lsd Khat Khat

 

Naar boven

 

Bronnen:

  1. Lancet, 2000.
  2. Handboek Verslaving, 2000.
  3. Van Wilgenburg, H, Stimulerende middelen: amfetamine. In Drugs en Alcohol. Gebruik, misbruik en verslaving.
  4. RIVM, ranking van Drugs, 2009

Versie: september 2019

Is drugs langer aantoonbaar in het bloed of speeksel bij iemand met extreem ondergewicht (anorexia)?

In principe breken mensen met anorexia hun medicatie (en dus ook drugs) even snel af als andere mensen. Ze hebben wel minder verdelingsvolume, dus minder lichaamsvolume waarover medicatie kan worden verspreid, waardoor ze een lagere dosering medicatie moeten gebruiken dan gezonde mensen, maar de afbraaksnelheid blijft hetzelfde.

Verder raden we mensen met anorexia af om drugs te gebruiken, met name cocaïne of andere stimulerende middelen. Mensen met anorexia hebben soms een zout-tekort (kalium) in hun bloed, hierdoor lopen ze een groter risico op hartritmestoornissen dan gezonde mensen. Cocaïne geeft ook een verhoogd risico op hartritmestoornissen, dus voor mensen met anorexia wordt dit risico nog groter.

 

Versie: maart 2020

Welke risico’s hebben drugs?

Er zijn risico’s voor:

  • de lichamelijke gezondheid
  • de geestelijke gezondheid
  • misbruik en verslaving
  • het sociaal en maatschappelijk functioneren

De risico’s hebben te maken met de stof zelf, met de manier waarop de drugs toegediend worden (bijv. spuiten/roken) en met de maatschappelijke omstandigheden waaronder gebruikt wordt. Het illegaal zijn van een drug brengt extra risico’s met zich mee.

Lichamelijke gezondheid

Bij lichamelijke risico’s kun je een onderscheid maken tussen risico’s op de korte termijn (overdosis) ofwel acute risico’s en risico’s op de lange termijn (het optreden van allerlei lichamelijke ziekten). Bij het ontstaan van lichamelijke risico’s spelen dosis en frequentie van gebruik een belangrijke rol. De risico’s nemen toe naarmate vaker gebruikt wordt.

Geestelijke gezondheid

Drugs kunnen een negatieve invloed hebben op iemands geestelijke gezondheid. De redenen en motieven van gebruik spelen hierbij een belangrijke rol. Als gebruikt wordt om allerlei moeilijkheden uit de weg te gaan ontwikkelt iemand zich niet. Hij leert dan niet om de moeilijkheden te overwinnen.

Verder kunnen drugs door de frequentie van gebruik, een te grote plaats in iemands leven innemen. Hobby’s en vrienden worden dan verwaarloosd. Drugs worden dan heel bepalend voor de keuzes die iemand in zijn leven maakt.

Risico op misbruik en verslaving

Elke drug heeft een risico op misbruik en verslaving. Van elke 100 mensen die ermee beginnen raken er een aantal verslaafd. Bij alcohol gaat 10% van de mensen die ermee begint teveel drinken en wordt 3% verslaafd. Ook bij cannabis zie je dat 10% van de leerlingen die ermee begint dagelijks gaat blowen.

Maatschappelijke risico’s

Door alcohol en drugs kunnen er maatschappelijke problemen komen bijvoorbeeld door geweld, ruzies of rijden onder invloed. Bij drugs kan dat ook al gebeuren omdat illegaal is. Overmatig gebruik van alcohol en/ of drugs leidt verder tot problemen met relaties of werk.

 

Versie: september 2019

Hoe kun je de risico’s van speed verminderen?

Veilig gebruik van speed bestaat niet. Iemand die toch wil gebruiken, moet proberen dat op een zo veilig mogelijke manier te doen. Dat kan als een gebruiker:

  1. Alleen gebruikt als hij zich geestelijk en lichamelijk goed voelt.
  2. Zijn speed laat testen.
  3. Voor en na gebruik goed rust, eet en slaapt.
  4. Oververhitting voorkomt. Dus genoeg drinkt (1 glas water per uur, frisdrank of isotonedrank) en af en toe rust en afkoeling zoekt.
  5. Voorzichtig is met de dosis en alleen gebruikt bij speciale gelegenheden.
  6. Niet combineert met andere middelen.
  7. Niet aan het verkeer deelneemt.
  8. Nadelige effecten van speedgebruik (vermoeidheid, depressie) niet tegengaat door opnieuw speed te gebruiken.
  9. Weet dat onder invloed van speed veilig vrijen er wel eens bij in kan schieten; veilig vrijen beschermt tegen geslachtsziekten en aids.
  10. Niet gebruikt bij suikerziekte, hoge bloeddruk, zwak hart en epilepsie.
  11. Zijn eigen kokertje (snuifbuis) gebruikt bij het snuiven.
  12. Niet gebruikt bij angst en spanning, psychose en depressie.
  13. Niet gebruikt als je onder de 18 bent.

Versie: september 2019

Wat is beter: speed snuiven of slikken?

Er is geen veilige manier om speed te gebruiken. Speed snuiven is erg schadelijk voor je neus. Speedgebruikers hebben over het algemeen een voorkeur voor snuiven. De reden: via het neusslijmvlies wordt speed sneller opgenomen dan wanneer je het slikt (in een bommetje).

Als je speed slikt moet het namelijk eerst verwerkt worden via de darmen en duurt het dus iets langer voordat het in je bloed terechtkomt.

Speed werkt lang door en dus maakt het feitelijk weinig uit of je nu heel snel of iets minder snel effect voelt. Het uiteindelijke effect blijft hetzelfde, behalve dan dat je door te slikken je neus spaart. Snuiven is erg schadelijk voor je neus. Het neusslijmvlies kan gaan ontsteken, er kunnen chronische ontstekingen aan de luchtwegen ontstaan, je kunt er een gaatje in je neustussenschot aan overhouden, je kunt chronisch verkouden worden en last krijgen van bloedneuzen. Reuk, geur en smaak gaan achteruit.

Dus als je puur kijkt naar de schade voor je neus, en naar de kans op verslaving, dan kun je beter speed slikken dan snuiven. Als je kijkt naar de andere risico’s dan blijven die zowel voor het snuiven als voor het slikken van speed gelijk.

 

Versie: oktober 2020

Is het gebruik van dexamfetamine zonder risico?

Wanneer je dexamfetamine (recreatief) gebruikt, is dat nooit helemaal zonder risico.

Dexamfetamine is namelijk een stimulerend middel. Je hart gaat er sneller van kloppen, je bloeddruk stijgt, je krijgt het warmer en je eetlust vermindert. Hierdoor loop je een risico op hartritmestoornissen. Daarnaast kun je somberheid of angst ervaren, wanneer de dexamfetamine is uitgewerkt.

Voor mensen met ADHD is dexamfetamine een medicijn, maar voor anderen (zonder recept) is het gewoon een recreatieve drug (zoals amfetamine of MDMA).

Wanneer je dexamfetamine recreatief gebruikt, zorg er dan voor dat je voor en na gebruik goed slaapt, gezond eet, en goed voor jezelf zorgt. Combineer het ook niet met andere drugs, dan loop je het minste risico op bijwerkingen.

Alcohol en drugs gebruiken brengt altijd zekere risico’s met zich mee. Wil je die risico’s niet lopen, gebruik dan geen alcohol en drugs. Wil je toch gebruiken, zorg dan dat je de risico’s zo veel mogelijk beperkt. Lees daarvoor tips op de website van Unity. Laat altijd vooraf je drugs testen bij één van de testpunten in Nederland.

 

Versie: september 2019

Wat is het risico van speed voor hart en bloedvaten?

Aan de mentale effecten van speed wen je. Dat wil zeggen: je moet na verloop van tijd meer nemen om de effecten nog te voelen. Aan het effect van bloeddrukstijging went jouw lichaam echter niet. Hierdoor wordt het hart- en bloedvaten zwaar belast. Hartritmestoornissen, een hartinfarct en een hersenbloeding kunnen optreden, zeker wanneer speed gebruikt wordt in combinatie met zware lichamelijke inspanningen.

Als een regelmatige gebruiker zijn dosis steeds moet verhogen kan de bloeddruk tot gevaarlijke hoogte stijgen. Voor mensen met hartproblemen is dit een risico. Bij hoge doses kunnen ook hartritmestoornissen optreden (1).

 

Bron:

(1) Wilgenburg, H. stimulerende middelen: amfetamine in Drugs en Alcohol. Gebruik misbruik en verslaving.

 

Versie: september 2019

Kan je last krijgen van steken in je hartstreek na gebruik van xtc, speed en coke?

Vooral speed en cocaïne kunnen klachten geven van steken in de hartstreek. Ze jagen de hartslag op. Cocaïne vernauwt ook nog eens de bloedvaten waardoor het hart minder zuurstof krijgt. De bloedvaten worden vanzelf weer wijder als de drugs zijn uitgewerkt (meestal enkele uren). Deze klachten treden dan ook op als gebruikt wordt, niet als men al lang gestopt is.

Paniekaanval

Men kan ook op andere manieren steken in de hartstreek krijgen. Een belangrijke oorzaak is het krijgen van een paniekaanval. Dit is de meest voorkomende oorzaak van pijn in de hartstreek bij jonge mensen.

Bij gebruik van speed of cocaïne kan men sneller een paniekaanval krijgen. De paniekaanval uit zich hyperventileren, hartkloppingen, tintelingen in de vingers en rondom de mond, pijn in de hartstreek en angst om dood te gaan. Deze door angst veroorzaakte pijn in de hartstreek is hoe akelig ook, onschuldig. Met het verdwijnen van de angst gaat ook de pijn over.

Blijvende vernauwing bloedvaten

Een andere bekende oorzaak van pijn in de hartstreek is een blijvende vernauwing van de bloedvaten rondom het hart. Dit komt voor bij mensen die al wat ouder zijn en heeft te maken met slechte leefgewoonten zoals vet eten, roken etc. Deze leefgewoonten geven op den lange duur ‘aderverkalking’.

Een enkele keer kan het gebruiken van speed en cocaïne waarschijnlijk ook lijden tot aantasting van de bloedvaten rondom het hart. Dit komt echter zelden voor.

Medische hulp

Gebruikers die klachten hebben na gebruik van drugs kunnen het beste contact opnemen met de huisarts en eerlijk zijn over hun gebruik. Samen met de huisarts wordt er dan gekeken naar passende hulp.

 

Versie: augustus 2019

Kun je van speed of amfetamine psychotisch of depressief worden?

Langdurig gebruik of een zeer hoge dosis kunnen een tijdelijke psychose veroorzaken. Een blijvende psychose kan alleen optreden bij mensen die daarvoor gevoelig zijn.

Na langdurig gebruik worden gebruikers rusteloos, geagiteerd en geïrriteerd. Zij krijgen last van slapeloosheid, gewichtsverlies en raken steeds meer in een sociaal isolement. Paranoia (het gevoel achtervolgd te worden) en aanvallen van paniek kunnen optreden.

Ook kan er dan sprake zijn van levendige hallucinaties. Je ziet, voelt en hoort dingen die er niet zijn (visuele, tactiele en auditieve hallucinaties). Gebruikers hebben het gevoel dat er beestjes op en onder hun huid zitten en krabben hun huid open.

Depressie

Na gebruik voelen gebruikers zich de dagen erna vaak down en depressief. Na langdurig gebruik kunnen mensen bij stoppen ook in een depressie terecht komen.

 

Versie: september 2019

Kun je van speed oververhit raken?

Van speed of amfetamine kun je oververhit raken. Als je speed gebruikt in warme vochtige ruimten en langdurig doordanst zonder water te drinken kan speed tot oververhitting (hyperthermie) leiden.

In disco’s of clubs met slechte klimaatbeheersing is het vaak warm en vochtig. Door verdamping van zweet op de huid koelt de huid af. Is het vochtig en warm dan kan het zweet niet verdampen. Het druppelt dan van je lichaam af met als gevolg dat je niet afkoelt.

Aan oververhitting kun je overlijden. Bij een temperatuur van 41 graden kan afbraak van het spierweefsel ontstaan, kunnen bloedstolsels optreden en kunnen verschillende organen ophouden met functioneren. Naar schatting overlijden er per jaar zo’n 4 mensen aan oververhitting na gebruik van stimulantia.

Symptomen

Een beginnend symptoom van oververhitting is hoofdpijn. Pas daarom op bij het geven van paracetamol bij hoofdpijn. Dit kan alleen als oververhitting uitgesloten is. Andere symptomen zijn verwardheid, duizeligheid, rillen, snelle hartslag, bleek uiterlijk, misselijkheid en braken. Lastig is dat sommige van deze symptomen zoals hoofdpijn, duizeligheid en stijve spieren nauwelijks te onderscheiden zijn van de bijwerkingen van xtc.

Preventie

Oververhitting is ernstig maar is makkelijk te voorkomen. Je moet af en toe rusten, geen pet dragen en 1 glas water of fris per uur drinken. Drink ook weer niet teveel omdat dat weer kan leiden tot watervergiftiging. Ook de uitgaansgelegenheden kunnen maatregelen nemen. Zij kunnen zorgen voor een temperatuurregeling op feesten, kunnen de toegang tot drinkwater vergemakkelijken en een chill-outruimte creëren. Chill-outruimtes zijn ruimtes waar mensen kunnen rusten en afkoelen. Ook kunnen zij zorgen voor goede EHBO.

Wat te doen bij oververhitting

Is iemand oververhit, rood en nog goed aanspreekbaar dan moet men de persoon naar een koele ruimte brengen besproeien met water

Is iemand oververhit, bleek en verminderd aanspreekbaar dan moet men onmiddellijk naar de EHBO gaan of 112 te bellen.

Bij het wachten op de ambulance kan men de persoon alvast ontkleden en besproeien met water. In het ziekenhuis zal men vocht toedienen, de persoon proberen te koelen en de ademhaling en circulatie op gang houden.

 

Versie: september 2019

Is speed of amfetamine slecht voor je tanden?

Is speed of amfetamine slecht voor je tanden? Speed of amfetamine (en ook xtc) is slecht voor je tanden, omdat je door speed:

  • gaat knarsetanden
  • de speeksel productie vermindert

Dit is schadelijk zeker als je dat nog combineert met het drinken van zoete of zure drankjes. Ook overgeven is slecht. Suikervrije kauwgum verkleint de kans op tandslijtage.

Klemmen en knarsetanden

Door gebruik van speed neemt de spanning van je spieren toe. Ook de kaakspieren trekken samen en veel gebruikers gaan daardoor stevig knarsetanden. Ook klemmen ze hun boven- en ondergebit stevig op elkaar. Dat doen ze zowel tijdens als na het gebruik. Dit veroorzaakt schade aan je gebit, vooral aan tanden achterin je mond.

Dat is inmiddels gebleken uit enkele onderzoeken waarin gebruikers met niet-gebruikers werden vergeleken. Hoektanden waren meer gesleten dan snijtanden, wat zou kunnen betekenen dat de onderzochte gebruikers eerder hun tanden klemden dan knarsten.

Vermindering van speeksel

Speed of amfetamine leidt tot een vermindering van de speekselproductie. Je krijgt een droge mond. Door de vermindering van de speekselproductie is er geen sprake meer van de natuurlijke reiniging van je tanden waardoor de kans op ontstoken tandvlees en gaatjes (cariës) toeneemt. Als je vaak gebruikt is het verstandig je mond een keer per dag met fluoride te spoelen om gaatjes tegen te gaan.

Zoete drankjes

Iets anders dat schade kan geven aan je gebit is het drinken van zoete frisdrankjes (met koolzuur), wat veel gebeurt wanneer gebruikers speed gebruiken in het uitgaansleven. De zoetheid en zuurgraad van zoete frisdrankjes bevorderen eveneens het tandbederf.

Overgeven

Ook is gebleken dat gebruikers die vaak moesten overgeven, al dan niet als gevolg van het speed- of xtc-gebruik, vaker een slecht gebit hebben. Het maagzuur dat langs je tanden komt tast je tanden namelijk sterk aan.

 

Versie: september 2019

Hoe riskant is speed ten opzichte van andere drugs?

Bij de beoordeling van de risico’s moet je kijken naar een aantal aspecten zoals de kans op lichamelijke schade (giftigheid), verslaving en de kans dat je door het gebruik sociale schade oploopt.

Een commissie van experts heeft onlangs een rangorde aangebracht in drugs door ze beoordelen op deze aspecten. Amfetamine scoorde op de 7e plaats. Na drugs als alcohol en cocaïne. Cannabis en xtc worden als minder riskant beschouwd. Methamfetamine scoorde op de 3e en 4e plaats. Na drugs als heroïne, crack of alcohol.

Hieronder de tabel met de rangschikking van drugs op de verschillende aspecten:

Acute Toxiciteit Chronische Toxiciteit Verslaving Sociale Schade Individueel Sociale Schade Bevolking
Heroïne Tabak Heroïne Crack Alcohol
Crack Crack Crack Heroïne Tabak
Methamfetamine Alcohol Tabak Alcohol Crack
Alcohol Methamfetamine Methamfetamine Tabak Heroïne
Cocaïne Cocaïne Cocaïne Cocaïne Cocaïne
GHB Heroïne Alcohol Methamfetamine Cannabis
Amfetamine Amfetamine Amfetamine Amfetamine Benzo’s
Ketamine Cannabis Benzo’s GHB Amfetamine
Lsd Xtc GHB Cannabis Xtc
Xtc Khat Cannabis Benzo’s GHB
Benzo’s Ketamine Ketamine Xtc Methamfetamine
Paddo’s Benzo’s Khat Ketamine Ketamine
Cannabis GHB Xtc Lsd Paddo’s
Tabak Lsd Paddo’s Paddo’s Lsd
Khat Paddo’s Lsd Khat Khat

 

Versie: september 2019

Kun je van speed een kater krijgen?

Speed is een stimulerend middel en de effecten kunnen lang aanhouden. Sommige gebruikers slapen slecht, of slaan een nacht over, wanneer zij speed hebben gebruikt. Hierdoor kun je vervelende na-effecten krijgen zoals vermoeidheid en depressieve gevoelens. Speed put je energievoorraden uit.

Gebruikers nemen de dagen erna soms cannabis of alcohol om van het vervelende gevoel af te komen.

Dat helpt echter niet. Nadat de stoffen uitgewerkt zijn keert het katerige gevoel weer terug.

Daarom is het belangrijk dat gebruikers de dagen na speedgebruik zorgen dat ze genoeg tijd hebben om uit te rusten en bij te komen van het gebruik.

 

Versie: september 2019

Waar is speed of amfetamine mee versneden?

In Nederland kun je speed laten testen bij verschillende testservices. In 2018 werden 985 als speed verkochte poeders geanalyseerd.

95% van de monsters bevatten daadwerkelijk amfetamine, dit is ongeveer net zoveel als de 5 jaren ervoor.
Gemiddeld bevatten de poeders 48% amfetamine. Dit is ongeveer net zo hoog als in 2017 (46%), 2016 (45%), 2015 (49%), 2014 (47%) en in 2013 (47%) maar een stuk hoger dan in 2012 (27%), 2011 (30%) en 2010 (39%).
De rest bestond uit andere stoffen. De poeders worden het vaakst versneden met cafeïne. In 2018 bevatte 40% van de poeders ook cafeïne. Dit is ongeveer hetzelfde als voorgaande jaren, maar een stuk minder dan in 2012 (77%) en 2011 (74%). Opvallend zijn de tegengestelde trends in het gehalte cafeïne en amfetamine.

Vanaf 2010 wordt er ook 4-methylamfetamine (4-MA) gevonden in speed samples. Dit is een gevaarlijke stof en hier zijn ook mensen aan overleden in Nederland. In 2012 is 4-MA op de opiumlijst gezet. In 2015 is 4-MA in 13 samples aangetroffen maar telkens in zeer geringe hoeveelheden. In 2016 is het in 1 sample aangetroffen. in 2018 werd dit middel niet meer in speed samples aangetroffen.

Bron: NDM 2019, Trimbos-instituut (2020)

 

Versie: mei 2020

Wat zijn de gevaren van spuiten?

Door het spuiten van drugs kunnen gebruikers infecties oplopen. Is de spuit door een ander gebruikt dan kun iemand besmet raken met hiv (het virus dat aids veroorzaakt) en hepatitis B en C virus (virus dat leverontsteking veroorzaakt). Door altijd een nieuwe of een eigen spuit te nemen kan besmetting voorkomen worden. Als een druggebruiker net zo hygiënisch zou spuiten als een diabetes patiënt zouden de risico’s van het spuiten beperkt zijn. Heroïne wordt overigens steeds minder gespoten. In 2015 spoot 8% van de mensen die in behandeling waren voor opiaten (heroïne). De meeste chinezen de heroïne. Dat wil zeggen dat zij hij de heroïne op aluminiumfolie verhitten en de damp via een pijpje inademen. Dit wordt ook wel chasing the dragon genoemd.

Het is ook belangrijk dat druggebruikers die spuiten de insteekplaats goed ontsmetten. Gebeurt dat niet dan kunnen allerlei ontstekingen en abcessen op de spuitplekken optreden. In ernstige gevallen kunnen zelfs hartklep- en/of longontstekingen ontstaan.

Spuitspullen kunnen altijd besmet zijn. Spuitende druggebruikers wordt aangeraden om altijd een nieuwe spuit te nemen. Op vele plaatsen in Nederland bestaan spuitomruilprojecten waar druggebruikers hun gebruikte spuiten kunnen inleveren voor nieuwe steriele spuiten.

 

Bron: LADIS Kerncijfers Verslavingszorg 2015

 

Versie: september 2019

Welke drug is de gevaarlijkste?

Hoe gevaarlijk drugs voor je zijn als je ze gebruikt hangt van veel dingen af.

Er is de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar hoe schadelijk drugs zijn. Onderzoekers kijken dan naar de schade naar de gebruiker en schade naar de bevolking.

Het laatste onderzoek is gedaan in Duitsland in 2020. Daaruit kwam de lijst hieronder. De volgorde is van meest schadelijke drugs (bovenaan) naar minst schadelijk drugs (onderaan):

1. Crack
2. Methamfetamine (Crystal meth)
3. Heroïne
4. Alcohol
5. Cocaïne
6. GHB
7. Amfetamine (speed)
8. Cathinonen (Miauw miauw, 3-MMC, Flakka)
9. Synthetische cannabis
10. MDMA (XTC)
11. Ketamine
12. Benzodiazepines (slaap-en kalmeringsmiddelen)
13. Cannabis
14. Paddo’s/Truffels
15. LSD

In de afgelopen jaren zijn er verschillende onderzoeken gedaan in Europa. De resultaten zijn allemaal ongeveer hetzelfde, maar de nieuwste onderzoeken houden rekening met nieuwere drugs.

Onderzoek in Nederland

In Nederland is er in 2009 ongeveer hetzelfde onderzoek gedaan naar de schadelijkheid van drugs.

Daarbij werd gekeken naar de volgende categorieën:

  • Hoe schadelijk of giftig een middel direct is voor je lichaam.
  • De schadelijkheid van een middel over een langere tijd.
  • Hoe verslavend het middel is.
  • Sociale schade op het niveau van de gebruiker. Bijvoorbeeld het verliezen van je relaties, je baan of je huis.
  • Sociale schade op het niveau van de bevolking. Bijvoorbeeld drugs criminaliteit, zorg kosten voor Nederland.

Hieronder kan je per categorie zien hoe verschillende drugs scoren van meest schadelijk naar minst schadelijk.

Directe lichamelijke schade Schade over een lange tijd  Verslaving Sociale schade voor de gebruiker  Sociale schade voor de bevolking
Heroïne Tabak Heroïne Crack Alcohol
Crack Crack Crack Heroïne Tabak
Methamfetamine Alcohol Tabak Alcohol Crack
Alcohol Methamfetamine Methamfetamine Tabak Heroïne
Cocaïne Cocaïne Cocaïne Cocaïne Cocaïne
GHB Heroïne Alcohol Methamfetamine Cannabis
Amfetamine Amfetamine Amfetamine Amfetamine Benzo’s
Ketamine Cannabis Benzo’s GHB Amfetamine
LSD MDMA (XTC) GHB Cannabis MDMA (XTC)
MDMA (XTC) Khat Cannabis Benzo’s GHB
Benzo’s Ketamine Ketamine MDMA (XTC) Methamfetamine
Paddo’s Benzo’s Khat Ketamine Ketamine
Cannabis GHB MDMA (XTC) LSD Paddo’s
Tabak LSD Paddo’s Paddo’s LSD
Khat Paddo’s LSD Khat Khat



Soms kan een middel een hele negatieve invloed hebben op je leven. Maar als maar weinig mensen dat middel gebruiken, dan valt het effect op de hele bevolking mee. Sommige middelen zijn bij één keer gebruiken niet heel slecht voor je gezondheid. Maar als je die middelen vaak en voor een lange tijd gebruikt, kan je er erg ziek van worden.

Daarom zie je in de tabel hierboven soms een middel met een hele lag score, maar in de andere rij weer met een hoge score.

Als het onderzoek nu opnieuw gedaan zou worden, zouden sommige middelen anders scoren. Over GHB hebben we in de afgelopen 10 jaar geleerd dat het een erg verslavend middel is. Dit middel zou hoger op de lijst staan dan het nu staat. Ook nieuwe middelen, zoals 3-MMC en andere designer drugs die toen nog niet bestonden of weinig werden gebruikt, staan niet in de lijst.

Wat zijn de meest verslavende drugs?

Of een drug verslavend is heeft te maken met:

  • De eigenschappen van de drug.
  • De manier waarop iemand de drug gebruikt.
  • Hoe vaak iemand gebruikt.

Eigenschappen van de drug

Drugs kunnen verschillende eigenschappen hebben die het verslavend maken.

Dat heeft te maken met:

  • De sterkte. Sommige drugs hebben een sterker effect op je hersenen.
  • Hoe snel er tolerantie ontstaat. Dat betekent dat je al snel meer moet gebruiken van een drug om een effect te voelen.
  • Ontwenningsverschijnselen. Je merkt dan dat als je stopt met het middel je last krijgt van vervelende of nare bijwerkingen.
  • Cravings. Je hebt dan trek in de drug. Je wil de drug snel weer opnieuw nemen.

Manier van gebruiken

Ook de manier waarop je een middel gebruikt speelt een rol. Hoe sneller je het effect voelt nadat je een middel hebt gebruikt, hoe verslavender dat middel is. Roken en spuiten leiden dus sneller tot verslaving dan eten of slikken.

Van meest naar minder verslavend:

  • Roken
  • Spuiten
  • Snuiven
  • Slikken

Hoe vaak iemand gebruikt

Gebruik je een middel regelmatig? Dan is de kans op verslaving groter dan wanneer je het weinig gebruikt.

 

Versie: december 2023

Kunnen drugs psychoses veroorzaken?

Er wordt vaak gezegd dat drugs psychoses kunnen veroorzaken. Echter moet iemand er waarschijnlijk wel een aanleg voor hebben. Drugs werken dan als een trigger (opwekker). Ook kunnen drugs leiden tot een terugval in een psychose.

Bij heftig gebruik kan iemand die niet gevoelig is, heel soms een tijdelijk psychotisch beeld vertonen. In een enkel geval ontwikkelt zich dan toch een chronische psychose. Maar mogelijk bestond er dan toch al een aanleg voor een psychose. Het vaststellen of dit wel of niet het geval was, zal achteraf altijd moeilijk blijven. Het is dus een ‘kip of het ei’-verhaal. Was de aanleg voor psychose er al voor het gebruik van de drugs? Of kunnen drugs zelf psychoses veroorzaken?

We bespreken in dit artikel de kans op psychoses bij de volgende drugs:

  • Hasj / wiet
  • Amfetamine (speed)
  • Cocaïne
  • XTC (MDMA)
  • Heroïne
  • LSD / tripmiddelen
  • Absint

Ook bij gebruik van andere, minder bekende of nieuwe middelen (designer drugs of NPS) kunnen de kans op een psychose groter maken. Zoals 3-MMC of andere cathinonen. Dat zijn opwekkende middelen die qua effect lijken op cocaïne of XTC. Met name bij veelvuldig gebruik in combinatie met geen of weinig slaap wordt de kans hierop vergroot.

Psychose door hasj of wiet

Als iemand gevoelig is voor schizofrenie, kan gebruik van cannabis de kans vergroten dat zich schizofrenie ontwikkelt. Die kans wordt groter als iemand op heel jonge leeftijd begint met blowen. Als schizofrenie in de familie voorkomt, is het raadzaam om niet te blowen.

Het gebruik van hasj of wiet op jonge leeftijd vergroot ook de kans op het ontwikkelen van depressies.

Psychose door amfetamine (speed)

Langdurig en overmatig gebruik van amfetamine kan leiden tot een psychose. Gebruikers hebben het gevoel achtervolgd te worden. Soms zijn er hallucinaties. De gebruiker ziet dan bijvoorbeeld glassplinters of kristallen. De gebruiker heeft soms ook het gevoel dat er op of onder zijn huid beestjes zitten.

Als het gebruik stopt, is de psychose na een paar dagen voorbij. Als iemand heel heftig heeft gebruikt, kan de psychose langer duren.

Psychose bij cocaïne

Ook bij cocaïne kan langdurig gebruik tot psychoses leiden. Ook hier zie je achtervolgingswanen. Dat komt doordat cocaïne het schrikcentrum in de hersenen overmatig prikkelt. Je schrikt de hele tijd en zoekt dan naar een oorzaak. Als vanzelf ga je dan denken dat iemand je kwaad wil doen.

Soms kunnen mensen ook zeer agressief worden.

Bij cocaïne treden vaak depressies op. Mensen zijn somber, apathisch, moe, futloos of eten en slapen niet meer.

Psychose door XTC (MDMA)

Er zijn een aantal gevallen beschreven waarbij mensen na het gebruiken van XTC psychotisch werden, vaak met achtervolgingswanen. Soms had de psychose een chronisch karakter.

Ook kan door het gebruik van XTC een paniekstoornis optreden. In een enkel geval hield die een paar maanden aan.

Depressies zijn ook beschreven. Soms ontwikkelden de depressies zich direct na het gebruik van XTC, soms na verloop van tijd.

Vooral voor personen die gevoelig zijn voor het ontwikkelen van een psychose of depressie, is XTC riskant. XTC kan de psychose of depressie dan versnellen.

Psychose door heroïne

Een psychose als gevolg van heroïnegebruik komt in de praktijk weinig voor. Opiaten werken dempend en angstremmend en vormen hierdoor een lager risico voor het opwekken van een psychose dan andere middelen. Soms wordt heroïne gebruikt bij zelfmedicatie. De persoon met een psychose probeert de symptomen te dempen door heroïne te gebruiken. 

Hallucinaties, rare gedachten en verwardheid kunnen tijdens het gebruik wel voorkomen, maar er wordt nog niet direct gesproken van een psychose. Als een gebruiker gaat ontwennen kunnen angst en achtervolgingswaanzin ontstaan. Was iemand al psychotisch, dan kan de gebruiker sneller meer klachten krijgen.

Psychose door LSD (en andere tripmiddelen)

LSD kan leiden tot een psychose met angsten, hallucinaties en verwardheid. Meestal is dit na een paar dagen of weken weer over. Soms duurt het langer. Het effect van LSD kan wel lijken op een psychose op het moment dat je het gebruikt. Deze gemoedstoestand verdwijnt als de LSD is uitgewerkt.

Dit is ook het geval bij andere tripmiddelen, zoals paddo’s/truffels, 2C-B of andere minder bekende tripmiddelen (NPS).

De juiste set en setting spelen een belangrijke rol bij deze middelen en een goede voorbereiding hierin kan bijdragen aan het verkleinen van risico’s. Zie ook: Welke effecten kunnen drugs hebben (set, setting en middel)

Psychose bij absint

Ook de vroeger veelgebruikte sterke drank absint (eind 19e eeuw) kan een psychiatrisch beeld tot gevolg hebben dat lijkt op een psychose, het zogenoemde absintisme.

 

Versie: december 2023

Waar moet ik rekening mee houden als in drugs wil gebruiken ten tijde van het coronavirus?

Het gebruik van drugs is nooit zonder risico, maar door het coronavirus moet je met nog meer dingen rekening houden. Ben je toch van plan drugs te gebruiken? Unity heeft hier een informatieve pagina voor gemaakt, bekijk deze hier:

Coronavirus en alcohol, tabak en ander drugsgebruik

 

Waarom zijn drugs schadelijk voor het lichaam?

Lichamelijke schade door gebruik van drugs kan ontstaan door:

  • De drug zelf.
  • De toedieningswijze.
  • De omstandigheden waaronder gebruikt wordt.

Op alle drie de punten kun je maatregelen nemen om de risico’s te beperken.

De drug zelf

Sommige drugs zijn giftig. Alcohol is bij overmatig gebruik een uiterst giftige stof. Het is schadelijk voor je hersenen, lever en maag. Ook xtc kan bepaalde hersencellen beschadigen. Cocaïne en amfetamine belasten het hart en de bloedvaten. Amfetaminen kunnen ook bepaalde hersencellen beschadigen. Sommige drugs leiden snel tot een overdosis. Heroïne en GHB zijn hier voorbeelden van.

Maatregelen om de risico’s te beperken zijn in veel gevallen mogelijk. Meestal door niet te veel en niet te vaak te gebruiken. Schade aan je longen is moeilijk te voorkomen. Ook bij heel weinig roken kan al schade optreden. Zo is bekend dat door meeroken van tabak (en dat is toch echt weinig roken) elk jaar al een paar duizend mensen overlijden.

Toedieningswijze

De toedieningswijze van een drug kan de schade verder vergroten. Roken of inhaleren van tabak, cannabis of van heroïne en basecoke dampen is uiterst schadelijk voor de longen. Door snuiven van cocaïne kan het neusslijmvlies uitdrogen en gaan ontsteken. Spuiten gebeurt vaak onhygiënisch waardoor de risico’s op aderontsteking toenemen. Door het gebruik van spuiten van anderen kunnen allerlei ziektes overgedragen worden zoals hepatitis en hiv.

Door een verstandige toedieningswijze kun je de risico’s beperken.

  • Diep inhaleren van hasj en wiet bijvoorbeeld is volstrekt onnodig. Alle THC wordt al in het begin van de longen opgenomen. Door niet te diep te inhaleren kun je de teneerslag sterk verminderen.
  • Ook de risico’s van snuiven kun je beperken. Door de cocaïne fijn te maken, je neus daarna met lauw water na te spoelen en door geen kokertjes te gebruiken die al door anderen zijn gebruikt (i.v.m. hepatitis).
  • Door altijd een nieuwe spuit te gebruiken kun je de risico’s van spuiten beperken. Als je als druggebruiker spuit zoals een diabetes patiënt kun je veel leed voorkomen.

Omstandigheden

De omstandigheden waaronder gebruikt moet worden dragen extra bij aan de risico’s. Drugs zijn illegaal waardoor er geen controle is op de kwaliteit. Soms worden bestrijdingsmiddelen gebruikt bij de teelt. Ook worden drugs soms versneden met gevaarlijke stoffen.

Het illegaal zijn, zorgt er ook vaak voor dat druggebruikers niet aan nieuwe spuiten kunnen komen waardoor zij wel onveilig moeten gebruiken. Raken druggebruikers verslaafd dan worden de levensomstandigheden steeds moeilijker. Alles draait om drugs en het je zelf verzorgen schiet erbij in. Ook daardoor worden de risico’s groter. Ook hier kunnen de risico’s enigszins beperkt worden. Met name door er voor te zorgen dat er behalve op ontwenning gerichte hulpverlening, ook hulpverlening is, die druggebruikers opvangt en voorzieningen biedt als methadonverstrekking en spuitomruil.

 

Versie: oktober 2019

Welke invloed heeft speed op het verkeer?

De risico’s van speed in het verkeer zijn groot. Bij een geringe dosis kan een gebruiker alerter reageren. Maar hij kan ook overmoedig en prikkelbaar worden, waardoor er onnodige risico’s genomen kunnen worden in het verkeer. Bij een grotere dosis raakt de coördinatie verstoord en wordt het gedrag chaotisch. Hierdoor zal het risico op verkeersongevallen sterk toenemen.

Als de speed uitgewerkt is, slaat de vermoeidheid toe. Een gebruiker kan zich plotseling volledig uitgeput voelen en in slaap vallen. De gebruiker ‘crasht’. Speed gebruik achter het stuur is dus zeer af te raden en in Nederland ook verboden, net als bij alle andere psychoactieve middelen.

 

Versie: september 2019

Hoeveel mensen overlijden er door alcohol, tabak en andere drugs?

In 2017 overleden in totaal 19.420 mensen aan de directe gevolgen van roken. Voor alcohol zijn er minder duidelijke recente cijfers voor handen. Het RIVM heeft een schatting gedaan. Volgens deze schatting stierven er in 2017 1.906 mensen aan de gevolgen van alcohol-gerelateerde ziekten. De World Health Organisation schat echter dat er in Nederland in 2016 4.945 mensen stierven aan de gevolgen van alcohol. Hun schattingsmethode is wat anders dan die van het RIVM. In oktober 2020 werd in de Global Burden of Disease studie de alcoholgerelateerde sterfte in Nederland geschat op 6820. Ook in deze studie is de methode anders dan die van het RIVM. (1)
Tabak en alcohol zijn drugs die wettelijk toegestaan zijn, de legale drugs. 224 mensen vonden in 2018 de dood door drugs die wettelijk verboden zijn, de illegale drugs.

98,9% van het aantal doden door alcohol, tabak en drugs is dus toe te schrijven aan de legale middelen alcohol en tabak. 1,1% is toe te schrijven aan de illegale middelen zoals heroïne, cocaïne, XTC, amfetamine en GHB.

We geven de cijfers van het aantal doden in een jaar als gevolg van:

  • gebruik van het middel, bijvoorbeeld door ziekte;
  • direct overlijden (overdosis).
Middel Overleden door gevolgen van gebruik
Direct overleden
Alcohol 1.906* 0
Tabak 19.420* 0
Cannabis 0 0
Opiaten/opioïden 0 104**
Cocaïne 0 40**
GHB 0 7**
XTC/amfetamine 0 4**
Combinatiegebruik 69
Totaal 21326 224

* = 2017
**= 2018

Toelichting cijfers

De cijfers zijn gebaseerd op de doodsoorzakenstatistiek van het CBS. Dit is niet specifiek ingericht in het registeren van drugsgerelateerde sterfte en varieert daarom flink. De cijfers moeten daarom voorzichtig geïnterpreteerd worden.

Alcohol

Volgens een schatting van het RIVM stierven er in 2017 1.906 mensen door alcohol.

Er is sprake van primaire en secundaire alcoholsterfte:

  • Primaire alcoholsterfte: dodelijke overdosis en sterfte aan alcoholgerelateerde ziekten.
  • Secundaire alcoholsterfte: bijvoorbeeld dodelijke ongelukken onder invloed van alcohol.

Volgens de Doodsoorzakenstatistieken van het CBS stierven in 2017 1.034 mensen door alcohol als primaire doodsoorzaak. Bij 54% ging het om psychische stoornissen en gedragsstoornissen door het gebruik van alcohol en in 46% ging het om ziekten en vergiftiging door alcohol. De meeste mensen die overleden aan alcohol waren tussen de 55 en 69 jaar oud. Driekwart daarvan was man.

Geschat wordt dat 3% van de sterfte aan kanker samenhangt met alcoholgebruik. Alcohol verhoogt het risico op: keelholte-, slokdarm-, mond-, darm-, borst- en leverkanker (2).

Alcohol leidt zelden tot een fatale dodelijk aflopende overdosis. Wel lopen mensen een alcoholvergiftiging op waarbij opname in een ziekenhuis noodzakelijk is. In 2016 waren dat 5600 mensen (1).

Alcoholdoden in het verkeer

De SWOV (Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) schat dat in 2015 tussen de 75 en 140 verkeersdoden het gevolg waren van alcohol. Het totaal aantal verkeersdoden in 2015 bedroeg 621 (1).

Als je de mensen die zijn overleden door alcohol als primaire doodsoorzaak en de verkeersdoden door alcohol bij elkaar optelt zijn er ongeveer 1150 sterfgevallen door alcohol. In dit aantal zijn echter lang niet alle gevallen van alcoholsterfte meegeteld, omdat niet altijd wordt herkend dat er sprake is van alcoholgebruik, en dit daarom niet als zodanig geregistreerd wordt.

Tabak

Tabak leidt tot een groot aantal ziekten. Een overdosis of vergiftiging komt echter niet voor. In totaal stierven in 2017 19.420 mensen door tabak (1). Dat zijn 53 mensen per dag ofwel iets meer dan 2 mensen per uur. Aantal slachtoffers per ziekte:

  • longkanker 8593;
  • COPD 5227
  • coronaire hartziekten 1176;
  • slokdarmkanker 950;
  • hartfalen 701;
  • beroerte 588;
  • alvleesklierkanker 427;
  • darmkanker 360;
  • blaaskanker 338;
  • borstkanker 232;
  • mondholtekanker 210;
  • strottenhoofdkanker 200;
  • diabetes 154;
  • nierkanker 152;
  • maagkanker 112 (1).

Hasj en wiet (cannabis)

Cannabis is schadelijk voor de longen. Er zijn geen gegevens bekend of het gebruik van cannabis tot dodelijke longziekten heeft geleid. Het zou kunnen, omdat cannabis vaak gebruikt wordt in combinatie met tabak. Het gebruik van cannabis is vaak aan leeftijd gebonden. Mensen stoppen er na verloop van tijd mee, waardoor ernstige longziekten niet optreden. Mensen die tientallen jaren doorblowen lopen wel risico.

Heroïne (opiaten)

Bij heroïne gaat het over de groep problematische harddruggebruikers. Zij gebruiken naast heroïne ook vaak crack en alcohol. Zij sterven aan allerlei ziekten als endocarditis, longaandoeningen, levercirrose, geweld en aids. Deze cijfers zijn niet bekend.

In 2018 stierven 104 mensen door een overdosis opiaten of opioïden (vaak in combinatie met andere middelen) (1). Het is niet bekend om welke opiaten of opioïden het gaat. Deze cijfers betreffen alleen sterfgevallen van mensen die officieel geregistreerd staan in het bevolkingsregister. Daarbovenop komen 24 gevallen van drugssterfte van mensen die wel in Nederland verbleven maar niet geregistreerd waren als inwoner (1).

Cocaïne

In 2018 waren er volgens de statistiek met doodsoorzaken van het CBS 40 acute sterfgevallen wegens cocaïne (1).

Waarschijnlijk is dit cijfer een grote onderschatting. Veel cocaïnegebruikers overlijden aan een hartinfarct. Een hartinfarct wordt echter als een natuurlijke doodsoorzaak geregistreerd en niet toegeschreven aan cocaïne. Volgens een artikel in de Guardian van juli 2011 staat 1 op de 4 niet-fatale hartaanvallen onder de 45 in verband met gebruik van cocaïne (3).

GHB

Sterfte door GHB is lastig vast te stellen omdat GHB snel door het lichaam wordt afgebroken, er sprake kan zijn van tolerantie in het gebruik van GHB (grootverbruikers hebben een hogere tolerantie) en omdat het lichaam ook van nature GHB aanmaakt.

In 2018 waren er volgens de doodsoorzakenstatistiek van het CBS 7 gevallen van acute sterfte door GHB (1).

XTC/amfetamine

Ook bij XTC en amfetamine wordt de sterfte veroorzaakt door een overdosis of vergiftiging. XTC verhoogt de lichaamstemperatuur. Door de combinatie van XTC met een warme, vochtige omgeving, lang dansen en te weinig drinken kan iemand oververhit raken. Oververhitting kan dodelijk zijn. Ook teveel drinken (watervergiftiging) kan dodelijk zijn.

De cijfers zijn gebaseerd op de doodsoorzakenstatistiek van het CBS. Dit is niet specifiek ingericht in het registeren van drugsgerelateerde sterfte en varieert daarom flink. In 2016 ging het om 28 gevallen van acute sterfte door ‘psychostimulantia’, hier vallen XTC (MDMA) en amfetamine onder. In 2018 ging het om 4 gevallen.
Het is waarschijnlijk dat er overlijdens door XTC/MDMA zijn die niet in de statistieken van het CBS terecht komen.

Het NFI meldde in de periode 2006-2015 21 gevallen waarbij MDMA een primaire rol heeft gespeeld bij het overlijden en 26 gevallen waarbij MDMA in combinatie met alcohol of andere drugs een rol speelde. Bij 6 gevallen speelde MDMA mogelijk een rol.

Speed werd door het NFI in 2016 1 keer aangetroffen in combinatie met PMA en MDMA (1).

Slaap- en kalmeringsmiddelen en medicijnen

85 mensen zijn in 2018 aan slaap- en kalmeringsmedicijnen overleden. Hiervan ging het in 34 gevallen om benzodiazepinen, 43 om barbituraten en 8 om overige sedativa.

Bronnen

  1. NDM 2021Trimbos-instituut
  2. Alcohol en kanker, KWF (bezoekdatum: 23 augustus 2018)
  3. Cocaine addiction linked to brain abnormalities, The Guardian (2011)

 

Versie: december 2021

Kunnen drugs een verdoving beïnvloeden?

Ja, drugs kunnen een verdoving beïnvloeden. Sommige middelen waaronder speed en ketamine kunnen de effecten van een verdoving verminderen waardoor deze minder goed werkt.

Bij een enkele keer gebruik hangt het er natuurlijk wel van af hoelang geleden er is gebruikt. Als het 1 keer was, een paar weken geleden, dan zal dit geen effect hebben op verdoving of narcose.

Bij regelmatiger gebruik, wanneer er tolerantie is opgebouwd, kan dit er voor zorgen dat een narcose of verdoving minder goed werkt. Dan heb je dus meer verdoving nodig hebt om niets te voelen.

Een arts zal hier ook altijd naar vragen voordat hij een verdoving/narcose toedient. Als hij dit niet doet, is het zeker aan te raden hier zelf open over te zijn en dit eerlijk te vertellen. Hierdoor kom je niet in de problemen. Een arts is er om jou te helpen en zal de verdoving hier vervolgens op aanpassen.

 

Versie: september 2019

Welke ziekten kun je oplopen bij gebruik van alcohol of andere drugs?

Hieronder een tabel met de meest voorkomende ziekten per drug. Sommige ziekten komen slechts zeer zelden voor. Voor toelichting zie de vragen bij risico’s van de betreffende drug.

Alcohol Alcoholvergiftiging; gastritis; verhoogde bloeddruk; leverontsteking; levercirrose; alvleesklierontsteking; verhoging risico hartinfarct; cardiomyopathie; vergrote kans op beroerte; polyneuropatie; Korsakov; veel vormen van kanker
Tabak Bronchitis, longkanker, longefyseem, slokdarmkanker, strottenhoofdkanker, mondholtekanker, hartziekten, hartfalen, beroerten.
Cannabis Bronchitis, infecties luchtwegen
Cocaïne Uitdroging/ ontsteking neusslijmvlies, hartinfarct
Xtc Oververhitting, zelden leverontsteking, hersenbeschadiging
Amfetamine Oververhitting, hartinfarct, hartritmestoornissen, hersenbloeding, hersenbeschadiging
Heroïne Overdosis, door roken veroorzaakte longziekten, door spuiten hiv, hepatitis B en C, vroegtijdig optreden ouderdomsziekten zoals diabetes en kanker
Crack Overdosis, door roken veroorzaakte longziekten, bronchitis

 

Versie: augustus 2019

Is druggebruik slecht voor je geestelijke ontwikkeling?

Druggebruik kan zowel een negatieve invloed als een positieve invloed hebben op de geestelijke ontwikkeling. Wie opgroeit, moet veel keuzes maken. Soms kun je daar onzeker van worden. Dat hoort bij opgroeien, maar het kan ook beangstigend of onprettig zijn. Soms gaan jongeren drugs gebruiken om maar geen last te hebben van deze onprettige gevoelens. Ze willen de lastige keuzes die ze moeten maken het liefst vergeten. Als je om deze reden gaat gebruiken kunnen drugs je ontwikkeling remmen.

Bij opgroeien hoort dat je veel dingen moet leren. Je moet ontdekken wie je bent, wat je later wil gaan doen, wat je wel leuk en wat je niet leuk vindt. Soms wil je de lastige keuzes die je moet maken het liefst vergeten. Als je om deze reden drugs gaat gebruiken kun je in je ontwikkeling geremd worden. Je staat stil en komt niet verder.

In de behandeling zie je soms jongeren van rond de 30 die bijvoorbeeld al 10 jaar dagelijks blowen. Van hun vrienden is iedereen om hun heen klaar met school, getrouwd en heeft een baan. Zij gebruiken echter nog steeds en zijn niets opgeschoten. Als ze dan willen stoppen of minderen met gebruik merken ze dat dat moeilijk is.

Drugs kunnen ook een positieve invloed hebben op de geestelijke ontwikkeling. Drugs worden niet voor niets ook geestverruimende middelen genoemd. Sommige mensen ervaren dat door het gebruik van drugs hun geestelijke ontwikkeling is gegroeid. Mensen die vast zitten in hun denkwijze en bijvoorbeeld niet verder komen met een project kunnen door het gebruik van drugs opeens ‘out of the box’ denken en zo op dingen komen waar ze niet eerder aan hadden gedacht. Op die manier kan het ook een positieve invloed hebben op je geestelijke ontwikkeling. Maar alleen als er gebruikt wordt wanneer iemand zich geestelijk en lichamelijk goed voelt.

 

Versie: augustus 2019

Kun je speed gebruiken om bij sporten beter te presteren?

Dat kan, maar is zeer gevaarlijk. Speed of amfetamine is en wordt nog steeds gebruikt als doping. Bij gebruik als drug gaat het om het euforische en energieke effect. Bij gebruik als doping gaat het om het verhogen van de prestaties. Volgens de dopinglijst zijn deze middelen binnen wedstrijd verband verboden. Gebruik van cafeïne is wel toegestaan (1).

Werking

Amfetaminen stimuleren het zenuwstelsel. Je voelt je energiek en actief. De hartslag en bloeddruk nemen toe. De bronchiën in de longen gaan meer open staan en de bloedvaten naar de skeletspieren verwijden zich. Hierdoor krijgen de spieren meer zuurstof en is het lichaam in staat tot een grotere fysieke prestatie. Ook hebben amfetaminen een pijnstillend effect.

Door sporten worden de hartslag, de bloeddruk en de lichaamstemperatuur ook verhoogd. Door de combinatie worden deze lichamelijke effecten extra versterkt.

Afvallen

Stimulerende middelen versnellen de stofwisseling en remmen de eetlust. Gebruik van stimulerende middelen is niet verstandig omdat je aan deze middelen went en ze vaak tot een stijging van de bloeddruk leiden. Het eetlustremmende effect treedt al na korte tijd niet meer op. Als je dan stopt, krijg je enorme honger en komt het gewicht er gewoon weer bij.

Bijwerkingen

Door langdurige inspanning in een warme omgeving kan een sporter uitgedroogd en oververhit raken. Het gebruik van amfetaminen kan de vocht- en temperatuurhuishouding verder ontregelen. Verder gelden algemene bijwerkingen zoals: zelfoverschatting/overmoed, rusteloosheid, duizeligheid, verwardheid, hoofdpijn, beverigheid, slaapstoornissen, nervositeit, hartritmestoornissen, agressief gedrag, hallucinaties.

Door de stimulerende en pijnonderdrukkende werking van amfetamine heb je deze lichamelijke effecten minder goed in de gaten.

Meer informatie over doping

Bron

  1. Dopingautoriteit.nl

 

Versie: september 2019

Hoe kun je aan drugspreventie doen?

Drugspreventie is het voorkomen dat mensen drugs gaan gebruiken of om schade die drugs tot gevolg kan hebben te voorkomen. Dit kan via:

  • Beperken van de beschikbaarheid van drugs
  • Voorlichting
  • Zo snel mogelijk reageren op beginnende problemen

Met het beperken van de beschikbaarheid werp je drempels op om het middel te gaan gebruiken. Het gaat dan om zaken als: het verminderen van het aantal verkooppunten of het verhogen van de prijzen. Met voorlichting kan geprobeerd worden om gebruik te voorkomen, gebruik uit te stellen of de risico’s van gebruik te beperken. In een vroeg stadium signaleren van problemen kan voorkomen dat problemen uit de hand lopen.

Beperken beschikbaarheid

Via de Opiumwet, de wet waarin productie, verkoop, bezit, import en export van drugs strafbaar is gesteld, wordt geprobeerd te voorkomen dat drugs verkrijgbaar zijn. Het handhaven van de Opiumwet is niet het werk van preventie maar van politie en justitie. Een totaal verbod is de meest radicale maatregel en die maatregel wordt in geval van drugs vaak toegepast.

Alcohol, cafeïne, tabak en gokken zijn niet verboden. Wel kan geprobeerd worden om via allerlei wetten en regels gebruik zoveel mogelijk te beperken. Preventie kan vanuit haar invalshoek ook aandringen op dergelijke regels. Het gaat dan om zaken als het instellen van leeftijdsgrenzen (geen alcohol onder de 18), verminderen van het aantal verkooppunten (geen alcoholverkoop in benzinestations), verhogen van prijzen, etc.

Dit soort maatregelen kunnen door parlement en regering genomen worden maar ook gemeenten en organisaties, zoals scholen of bedrijven, kunnen allerlei maatregelen nemen die de beschikbaarheid beperken. Gemeenten kunnen voorwaarden stellen aan een vergunning voor het schenken van alcoholhoudende drank. In de vergunning kan ook iets gezegd worden over sluitingstijden, happy hours en de toegangsleeftijd.

Het verbieden van drugs heeft ook diverse andere ongewenste effecten. Je kan denken aan vervuiling, het krijgen van een strafblad bij een kleine overtreding en milieuvervuiling. Het verbieden van drugs is een vaak gekozen strategie van politici, maar het is de vraag of het de beste strategie is als de gezondheid van de bevolking als belangrijkste aspect gekozen wordt.

Voorlichting

Via voorlichting kan geprobeerd worden de vraag naar drugs te verminderen. Voorlichting kan zich richten op twee groepen:

  1. Mensen die nog niet gebruiken.
  2. Mensen die al wel (regelmatig) gebruiken.

Bij mensen die nog niet gebruiken is het doel van de voorlichting veelal het versterken van de keuze om niet te gebruiken. Vooral op scholen wordt veel aandacht aan drugsvoorlichting besteed. Landelijk en regionaal is het project Helder op School ontwikkeld. Door middel van dit project worden scholen gestimuleerd aandacht te besteden aan alcohol- en drugspreventie. Het project is geëvalueerd en het blijkt effectief te zijn. Voorlichting kan ook op massamediale wijze gevoerd worden. Via internet, radio, televisie en via billboards.
Hieruit blijkt dat preventie vooral afgestemd moet zijn op leeftijd en niveau.

Voorlichting kan zich ook richten op mensen die al wel gebruiken. Het doel is dan de risico´s van gebruik zoveel mogelijk te beperken. In dit soort van voorlichting worden tips gegeven over zo verstandig mogelijk gebruik. Bij cannabis, maar ook bij XTC, wordt een dergelijke aanpak gevoerd. In coffeeshops vind je vaak voorlichtingsmateriaal met tips over zo verantwoord mogelijk gebruik. Ook aan XTC-gebruikers is veel voorlichting gegeven om de risico’s zoveel mogelijk te beperken. Zo wordt aan gebruikers aangeraden om in ieder geval hun pil te laten testen. Soms vindt de voorlichting door leeftijdsgenoten en leefstijlgenoten plaats (peer-education). Ook dat blijkt positief te werken. Twee bekende peer projecten zijn Unity en Connect.

Ook voor de groep mensen die niet kunnen stoppen met gebruik zijn er programma’s om risico’s te voorkomen. Denk aan spuitenruil programma’s, gebruikersruimten en medische heroïne- verstrekking.

Tijdig reageren op riskant gedrag.

Preventie kan ook proberen ervoor te zorgen dat er zo snel en zo vroeg mogelijk gereageerd wordt op uit de hand lopend alcohol- of druggebruik. Het uit de hand lopen van drugsgebruik vindt plaats lang voordat mensen de weg naar de hulpverlening zoeken. Bij alcohol lopen mensen regelmatig jarenlang rond met steeds groter wordende alcoholproblemen, voordat ze besluiten er iets aan te doen. Bij drugs gaat dat meestal sneller. Door vrienden, ouders maar ook beroepskrachten als maatschappelijk werkers, artsen etc. te informeren over hoe ze op beginnend problematisch gebruik kunnen reageren, kan veel onheil voorkomen worden.

Ook internet biedt tegenwoordig veel mogelijkheden om te reageren op riskant gedrag. Op deze site staan testen waarmee je kunt nagaan of je riskant gebruikt. Ook wordt op internet advies op maat aangeboden en zijn er zelfhulpprogramma’s. Bij advies op maat vul je een vragenlijst in over bijvoorbeeld alcoholgebruik waarna je een persoonlijk advies krijgt. Zelfhulpprogramma’s bieden een instructie om zelf met alcohol- of druggebruik te minderen.

Effecten

Er is ook onderzocht of preventie werkt. Het blijkt dat voorlichting op school kan werken. Preventie bedreven door leeftijdsgenoten blijkt ook positief (2). Ook interventies op internet blijken positief te werken. Massamediale campagnes hebben meestal niet zo’n succes. Zij kunnen wel het bewustzijn van het probleem iets vergroten, maar blijken nauwelijks effect te hebben op het gebruik (1).

Tenslotte blijkt dat wanneer preventiemaatregelen gecombineerd uitgevoerd worden de kans op succes het grootst is. Wanneer een programma op scholen gecombineerd wordt met een massamediale campagne blijkt dit effectiever dan een wanneer het programma alleen uitgevoerd wordt.

Bronnen

  1. Effecten van preventie, VTV (2010)
  2. Preventie van schadelijk alcoholgebruik en drugsgebruik onder volwassenen, IVO (2010)

 

Versie: juni 2020

Zijn middelen als valeriaan en melatonine veilig om te gebruiken als slaapmiddel?

Melatonine

Melatonine is relatief veilig in vergelijking met andere slaapmiddelen. Maar er zitten wel degelijk wat risico’s aan. Melatonine is je natuurlijke slaaphormoon. Als je een verstoord slaapritme hebt kan het nemen van melatonine je helpen om dit te herstellen.

Het tijdstip van inname en de dosering is hierbij erg belangrijk. Doe dit dus altijd in overleg met een arts.

Bij gezonde mensen of bij foutieve inname kan melatonine het slaapritme juist verder ontregelen. Ook kan het mogelijk de natuurlijke aanmaak van melatonine verstoren, hierdoor ga je op termijn alleen maar slechter slapen.

Valeriaan

Valeriaan is een oud kruidenmiddel waar weinig onderzoek naar is gedaan. Het lijkt iets ontspannend te werken bij sommige mensen. Bij veel mensen heeft het echter geen effect. Er zijn ook geen duidelijke indicaties dat het daadwerkelijk helpt bij het slapen.

Valeriaan kan als bijwerking zorgen voor maag- of darmklachten. Verder lijkt het niet veel bijwerkingen te hebben, maar er is niet heel veel bekend over de werking ervan.

 

Versie: augustus 2020

Wat is 4-methylamfetamine (4-MA)?

4-methylamfetamine (4-MA) is een vervuiling die in amfetamine (speed) voorkomt. Waarschijnlijk ontstaat het bij het produceren van speed met de verkeerde grondstof. De stof lijkt op amfetamine (speed) maar is gevaarlijker. Vergeleken met amfetamine komt er bij het gebruik van 4-MA aanzienlijk meer serotonine vrij, wat kan leiden tot oververhitting.

Gebruikers zijn niet op zoek naar 4-MA. Ze kopen speed en weten niet dat deze soms 4-MA kan bevatten. In Nederland bevatte in 2012 10-20 procent van alle speed die bij de testservices aangeboden wordt 4-MA. Een koper van speed kan met het blote oog niet zien of herkennen dat er 4-MA in zit. Na 2014 is het niet meer aangetroffen in speedsamples.

Sterfgevallen

In 2009 verscheen 4-methylamfetamine (4-MA) op de Nederlandse drugsmarkt. In Europa werd de aanwezigheid van 4-MA door 12 landen gemeld.

In 2011 zijn in Nederland vier en in 2012 is één persoon overleden met 4-MA in het bloed. Het ging om drie mannen en twee vrouwen. Hoewel het niet officieel is bevestigd lijkt alles erop te wijzen dat de slachtoffers gewone recreatieve gebruikers zijn die speed wilden gebruiken. In België zijn 5 mensen en in het Verenigd Koninkrijk zijn 3 mensen overleden.

CAM

Het CAM (Coördinatiepunt Assessment en Monitoring) nieuwe drugs heeft een quick scan uitgevoerd naar de risico’s.

De wet

4-MA staat op lijst 1 van de Opiumwet.

 

Bron: Trimbos-instituut

 

Versie: oktober 2020

Hoe kun je weerstand bieden tegen vrienden die gebruiken?

Weerstand bieden in gezelschap van vrienden is niet altijd eenvoudig. Een paar tips:

  • Heb de nadelen van gebruik op een rijtje. Dat helpt je om te weigeren.
  • Denk aan mensen van wie je houdt en die het niet leuk zouden vinden als je gebruikt.
  • Denk aan de gevolgen als je toch gebruikt. Realiseer je dat je de volgende dag spijt krijgt.
  • Denk eraan dat ook iemand die je leuk vindt uiteindelijk meer respect voor je zal krijgen, als je voor je eigen mening uitkomt dan als je een meeloper bent.
  • Realiseer je dat jij dik de moeite waard bent en dat jouw meningen er toe doen.
  • Zoek vrienden/kennissen die niet gebruiken.

Je wilt eigenlijk geen drugs gebruiken, tabak roken of alcohol drinken. Redenen kunnen zijn: je vindt het niet lekker, het past niet in je leven, je hebt hele andere interesses, je kunt er niet tegen of je vindt het ongezond. Als er in je omgeving wel gebruikt wordt kan het moeilijk zijn om niet mee te doen. Je wilt niet flauw zijn. Of je vindt iemand leuk die gebruikt en je denkt: hij gaat me vast stom vinden als ik niet mee doe. Probeer dan bovenstaande tips op te volgen.

Als mensen echt aandringen wordt het vervelender. Je kunt je dan afvragen of je wel bevriend wil zijn met mensen die zo sterk aandringen en zo weinig respect hebben voor jouw keuze.

Heb je geen zin in discussie dan kun je dingen zeggen als:

  • het is slecht voor mijn conditie
  • ik geniet gewoon meer als ik nuchter ben

 

Versie: september 2019

Slaaptips: hoe kan ik mijn slaaphygiëne verbeteren?

Sommige mensen grijpen snel naar een middel als ze moeite hebben met slapen. Echter, we weten dat dit een verkeerde manier is om met slaapproblemen om te gaan. Sterker nog, veel middelen zorgen er op termijn voor dat je slaapproblemen verergeren.

Maar wat kun je dan wel doen om beter in slaap te komen? Lees hieronder 12 tips om je slaaphygiëne te verbeteren:

  1. Bouw ’s avonds je dag af. Kijk niet meer naar fel licht van bijvoorbeeld mobiele telefoon of tablet. Beperk fysiek of mentaal zware activiteiten en bedenk een ritueel dat je kan helpen bij het afronden van je dag. Denk bijvoorbeeld aan een boek of tijdschrift lezen, yoga of een wandelingetje in de buurt.
  2. Neem geen warm bad of douche vlak voor het slapen gaan. Een douche of bad verhoogt je lichaamstemperatuur en hartslag, waardoor je minder makkelijk in slaap valt. Een warm bad of douche in het begin van de avond is wel goed.
  3. Zorg voor een comfortabele, koele (16 – 21 graden Celsius), donkere en stille slaapkamer. Gebruik de slaapkamer alleen om te slapen en te vrijen. Ga geen tv kijken en leg je mobiele telefoon weg of laat deze in een andere ruimte.
  4. Neem zorgen niet mee naar bed. Piekeren/zorgen (ook over niet slapen) kunnen ervoor zorgen dat je moeilijk in slaap valt. Als gedachten je wakker houden, kun je overdag een ‘piekerhalfuurtje’ reserveren. Op deze manier heb je deze zorgen al een keer overdacht en/of opgeschreven.
  5. Probeer niet krampachtig om in slaap te vallen. Dit maakt het probleem alleen maar groter. Je kunt dan beter even uit bed stappen en iets rustigs doen bij weinig licht (geen beeldschermen!). Iets saais lezen of een puzzeltje maken bijvoorbeeld. Wakker zijn moet niet beloond worden. Wanneer je je weer slaperig voelt ga je terug in bed. Herhaal dit als je weer niet kunt inslapen.
  6. Draai de wekker om. Voortdurend op de klok kijken als je wakker ligt, kan voor frustraties of angst zorgen. Waardoor je juist wakker ligt in bed.
  7. Slaap niet meer dan nodig is om je de volgende dag uitgerust te voelen. Beperk de tijd die je in bed doorbrengt. Het helpt de slaap te verankeren en dieper te maken. Heel lange bedtijden leiden tot verbrokkelende en lichte slaap.
  8. Sta elke dag om dezelfde tijd op. Dit helpt om ’s avonds gemakkelijker op dezelfde tijd in slaap te vallen en je biologische ritme te verankeren. Wil je uitslapen? Probeer dan maximaal 2 uur later op te staan dan je normaal doet.
  9. Zorg voor rust- en ontspanningsmomenten overdag. Stress en spanning kunnen de slaap verstoren. Ontspannen kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door een kleine wandeling te maken of door wat te lezen.
  10. Beweeg regelmatig. Lichaamsbeweging heeft een gunstige invloed op spanning en stress. Vermijd intensieve lichaamsbeweging vlak voor het slapen gaan omdat je daar juist actiever van wordt.
  11. Doe geen dutjes overdag. Dit kan het inslapen bemoeilijken en de slaap ’s nachts verstoren. Als je niet zonder een middagslaap de dag door kunt komen, doe dit dan maximaal 30 minuten en vóór 15.00 uur.
  12. Probeer ook stimulerende middelen overdag en in de avond te beperken. Koffie, thee, energydranken, chocolade en nicotine bijvoorbeeld kunnen het inslapen bemoeilijken en de slaap lichter maken waardoor je regelmatig wakker wordt. Alcohol zorgt voor verstoring van de slaap in de tweede helft van de nacht. Beperk de inname van alcohol overdag en neem dus geen alcohol als slaapmutsje.

 

Versie: augustus 2019

Wat is een recreatieve gebruiker?

Recreatief gebruik wordt gekenmerkt door:

  • Gebruik voor plezier en ontspanning. Gebruik voor de roes.
  • Gebruik zonder dat het invloed heeft op werk/school/hobby’s of op contacten met familie en vrienden.
  • Gebruik waarbij men zich bewust is van de risico’s.
  • Gebruik dat matig en gecontroleerd is en dat weinig of geen tijd kost.

Recreatief gebruik staat tegenover problematisch gebruik. Dat is gebruik waarbij problemen ontstaan op gebied van gezondheid, werk of school, vrienden en familie en verslaving. Veel mensen die problematisch gebruiken hebben in het begin recreatief gebruikt. Het risico van recreatief gebruik is dan ook, dat er een kans bestaat dat het overgaat in problematisch gebruik. Als je je aan bovenstaande kenmerken van recreatief gebruik houdt verklein je de kans dat het problematisch wordt.

 

Versie: augustus 2019

Wat is een chronische gebruiker?

Chronisch betekent langdurig, voortdurend. Een chronische gebruiker is iemand die langdurig gebruikt en bij wie de kans op minderen of stoppen met gebruik, klein is. Chronische gebruikers zie je zowel bij alcohol als bij drugs. Vaak hebben zij behalve verslavingsproblemen ook psychiatrische problemen en allerlei door alcohol of drugs veroorzaakte lichamelijke aandoeningen.

Hersenbeschadiging

Ook kan, vooral bij alcoholgebruik, hersenbeschadiging optreden. Bij chronische gebruikers zijn vaak grote sociale problemen ontstaan. Contacten met familie, werk en huis zijn verloren gegaan. Psychiatrische en lichamelijke ziekten, hersenbeschadiging en mogelijk een zwervend bestaan zorgen ervoor dat de verslaving aan alcohol of drugs chronisch wordt.

Behandelaanbod

Mentrum (net als Jellinek ook onderdeel van Arkin) heeft een uitgebreid behandelaanbod voor chronische verslaafden. Er wordt geprobeerd de schadelijke gevolgen van een verslaving te beperken, gebruik zoveel mogelijk te verminderen en een optimaal herstel van functioneren op verschillende levensgebieden te realiseren.

Ook de GGD in Amsterdam heeft een uitgebreid aanbod voor chronische verslaafden. Met behulp van verstrekking van methadon en soms zelfs verstrekking van heroïne wordt geprobeerd om te voorkomen dat de verslaafde verder afglijdt. Methadon wordt in een constante dosis gegeven zonder dat er afgebouwd wordt.

Cure of Care

Vaak wordt gedacht dat je aan chronisch verslaafden een behandelaanbod zou moeten doen dat gericht is op gehele ontwenning (cure ofwel genezen) en dat voorzieningen waarbij methadon in onderhoudsdosissen gegeven wordt (care ofwel verzorging), mensen nodeloos verslaafd houdt. Probleem is echter dat chronische verslaafden van een behandelaanbod dat enkel gericht is op ontwenning geen gebruik willen of kunnen maken. De kans dat zij dan steeds slechter gaan functioneren, mogelijk een overdosis nemen of allerlei ziekten oplopen wordt dan te groot.

Zoiets heeft in het verleden bijvoorbeeld in Duitsland plaatsgevonden. Daar zijn honderden, zo niet duizenden verslaafden overleden aan een overdosis.

 

Versie: juni 2020

Wat is depersonalisatie?

Het gebruik van drugs kan depersonalisatie veroorzaken. Depersonalisatie betekent dat je je afgescheiden voelt van jezelf en van je omgeving. Je voelt je niet meer in de realiteit, en dat kan best beangstigend zijn.

Drugs kan dit soort gewaarwordingen veroorzaken. Wanneer je hier last van hebt gehad raden we  aan om voorlopig geen drugs te gebruiken. Hierdoor krijgen je hersenen wat rust, en loop je minder kans dat de klachten van depersonalisatie terugkomen.

Daarnaast is het raadzaam om een afspraak te maken met de huisarts. Depersonalisatie kan soms een onderdeel zijn van verschillende psychiatrische ziekten. Laat jezelf daarom onderzoeken bij een arts, zodat deze kan bekijken of er niet iets anders met je aan de hand is. Kijk ook op deze pagina voor meer informatie:

Wat voor klachten kun je krijgen na drugsgebruik?

Lees meer in de factsheet van het Trimbos-instituut: Langdurige klachten na ecstasygebruik

 

Versie: augustus 2019