Gesprekstips Alcohol
Je maakt je zorgen om jouw naaste die te veel alcohol drinkt en ziet dat het slechter gaat met hem (voor de leesbaarheid van de tekst hebben we gekozen voor een mannelijke naaste). Onderstaande tips geven informatie over hoe je over het drinkgedrag in gesprek kunt gaan en wat je kunt doen om jouw naaste te helpen.
- Voorafgaand aan het gesprek
- Hoe voer ik het gesprek?
- Wat kun je aan jouw eigen gedrag veranderen?
- Tips voor jezelf
- Goed om te weten
- Noodsituatie?
Bekijk ook eens deze video van de website allesoverdrinken.nl.
Voorafgaand aan het gesprek
Verantwoordelijkheid terug naar de ander
Bedenk dat je jouw naaste niet kunt dwingen te minderen of te stoppen met het drinken van alcohol. Het is erg belangrijk dat je beseft dat het de verantwoordelijkheid is van jouw naaste om in te zien dat het beter is om te minderen of te stoppen met drinken.
Met andere woorden: de verantwoordelijkheid voor het minderen of stoppen met drinken ligt niet bij jou, maar bij jouw naaste. Hij moet zelf de gevolgen gaan ervaren en de noodzaak voelen om zelf iets te gaan doen aan het drinken. En als dat niet gebeurt, zul je dat moeten aanvaarden, hoe moeilijk dat ook is. Vaak is er een verrassende verandering te zien in het gedrag van degene die drinkt, als de naaste ineens een flinke stap terug zet.
Woon je samen met een problematische drinker? Je kunt alleen de relatie voortzetten als jullie beiden veranderen waarbij jij stopt met zorgen en de ander mindert of stopt met drinken. Zoek in dat geval samen hulp, zodat ook jij steun krijgt.
Klik voor de mogelijkheden van ondersteuning bij de Jellinek hier. Ook kun je altijd terecht bij jouw huisarts. De huisarts kan jullie beiden verder verwijzen.
Praat alleen op een moment dat jouw naaste niet onder invloed is
Doel van het gesprek: jouw naaste te motiveren tot minderen of stoppen met drinken.
Het is lastig om zo’n gesprek te voeren, omdat je als naaste vaak meer toe bent aan verandering dan degene die drinkt. Al snel wordt het gevoeld als bemoeienis en roept het weerstand op. Open het gesprek daarom met mee te delen, dat je het lastig vindt om het onderwerp aan te kaarten, maar dat je het toch doet. Je maakt je zorgen over zijn alcoholgebruik.
Benoem weerstand als je die tegen komt
“Ik zie dat je dit een moeilijk gesprek vindt, maar voor mij is het belangrijk om op een opbouwende manier een gesprek te hebben, ik wil graag samen verder kunnen.”
Ga niet meteen veroordelen
Probeer open over het drinken te praten. Kom niet meteen met allerlei meningen, opvattingen en verwijten. Vermijd een ruzieachtige sfeer. Stel vragen. Laat jouw naaste aan het woord komen. Ga niet afkraken, maar geef jouw naaste juist een positief gevoel over zichzelf. Als iemand te negatief over zichzelf denkt, vindt hij of zij het niet de moeite waard om te veranderen.
Toon begrip en heb geduld
Realiseer je je dat verslaving een ziekte van de hersenen is en dat het niet gemakkelijk is om zomaar te stoppen. Voor degene die drinkt kan het beangstigend zijn zich voor te stellen hoe zijn leven er uit ziet zonder alcohol. Ook ervaart degene die drinkt vaak meer voordelen dan nadelen. Denk aan gedrag van jezelf waarvan je weet dat je het zou moeten veranderen, maar wat maar niet lukt. Bijvoorbeeld: nagelbijten, afvallen of te veel op jouw telefoon kijken. Dan begrijp je ook beter waarom jouw naaste het zo moeilijk vindt om te stoppen met drinken.
Hoe voer ik het gesprek?
Vraag eerst naar de voordelen
Begin het gesprek met te vragen naar de voordelen van het drinken. Wat geeft het iemand, wat brengt het iemand. Het praten over de voordelen haalt de spanning uit het gesprek. En als je het lang genoeg over de voordelen hebt gehad, komt er vanzelf ruimte om over de nadelen te praten.
Bespreek de reden van het gesprek
Bespreek de reden van gesprek: waar heb je last van en waar maakt je je zorgen over.
Maak een lijst met concrete voorbeelden van gedrag of voorvallen waar je last van hebt. Bijvoorbeeld: “drie weken geleden ben je een hele belangrijke afspraak vergeten, dat heeft me erg gekwetst.” Of: “Vorige week stond er een deurwaarder aan de deur omdat jij je rekeningen niet open maakt. Toen ik je er op aansprak, deed je net alsof er niets aan de hand was. Dat maakt me boos en ik maak me er zorgen over.”
Bespreek wat je mist bij jouw naaste
Wat mis je aan de ander, wat hij vroeger wel deed en waar je nu naar terug verlangt. Hij doet deze dingen nu niet meer door het vele drinken. En welk gevoel heb je daarbij. Maak een lijstje.
Bijvoorbeeld:
“Je bent mijn verjaardag vergeten, daar voelde ik me echt rot over. Vroeger vergat je mijn verjaardag nooit. Ik zou graag willen dat je weer net zo attent was als vroeger.”
Of:
“Ik had je gezegd dat ik een belangrijke afspraak had, en je hebt er niet meer naar gevraagd. Het voelde alsof je niet meer in me geïnteresseerd bent. Ik zou graag willen dat je die interesse weer toont.”
Heb oor en oog voor alle problemen, maar maak ook duidelijk dat veel problemen juist door alcohol veroorzaakt worden. Depressieve gevoelens, problemen met werk en problemen met jou kunnen ook het gevolg zijn van veel drinken. In ieder geval worden ze door de alcohol eerder erger dan minder erg.
Wat zijn de veranderingen die jij wenst?
Wat wil je dat er gaat veranderen. Maak het zo concreet en duidelijk mogelijk. Bijvoorbeeld: “Ik wil niet meer dat je zoveel drinkt dat je je verplichtingen niet na kunt komen.” Of: “Ik wil dat je hulp gaat zoeken om te minderen met drinken.” Vraag wat jouw naaste hiervan vindt. Als jouw naaste ook wil veranderen, is er commitment en kunnen jullie samen afspraken gaan maken.
Bied een perspectief als je merkt dat jouw naaste niet in staat is om over veranderingen na te denken. Als de toekomst voor jouw naaste een zwart gat is, zal er weinig motivatie ontstaan om te veranderen. Bied aan samen op zoek te gaan naar hulp.
Maak concrete afspraken met een deadline
Welke afspraken zouden uit bovenstaande lijstjes voor jou kunnen voortvloeien? Formuleer deze afspraken samen. Schrijf elke afspraak op en voeg aan elke afspraak een deadline met datum toe. Bijvoorbeeld: “Ik wil dat je hulp gaat zoeken om te minderen met het drinken van alcohol. Ik wil dat je over een week (bv volgende week vrijdag), bij de huisarts bent langs geweest voor advies.” Je kunt de afsprakenlijst ook online invullen op onze website.
Wat te doen als de afspraak niet wordt na gekomen of het gedrag niet verandert?
Bedenk voor elke afspraak een consequentie, wat ga je doen als jouw naaste de afspraak of de deadline niet na komt. Bedenk wat jij zelf een redelijke consequentie zou vinden.
Bijvoorbeeld: als hij toch weer dronken wordt, terwijl de afspraak was dat dat niet meer zou gebeuren, dan zou een mogelijke consequentie kunnen zijn dat jij in een andere ruimte verblijft wanneer jullie samen thuis zijn en hij onder invloed is. Of: als de afspraak is dat hij alle rekeningen open maakt en er komen toch weer deurwaarders langs, dan kun je met hem afspreken dat jij financiële problemen niet meer voor hem op lost.
Hoe denkt jouw naaste over de hulpverlening?
Probeer de drempel voor de hulpverlening te verlagen. Vraag of iemand op eigen kracht kan minderen of stoppen of dat hij daarbij hulp nodig heeft. Wanneer het niet lukt om bovenstaande gemaakte afspraken te halen, kunnen jullie de mogelijkheid voor behandeling bekijken.
Veel mensen hebben verkeerde ideeën over hulp. Weerstand tegen hulpverlening kan te maken hebben met het feit dat iemand geen hulp wil. En dat kan weer komen doordat men bang is voor een leven zonder alcohol.
Het is mogelijk om een vrijblijvend adviesgesprek te voeren wanneer jouw naaste twijfelt over behandeling. Wanneer jouw naaste dat prettig vindt, kun je mee komen. Jouw naaste kan hiervoor bellen met bellen de Jellinek Advieslijn: 088 – 505 1220, elke werkdag bereikbaar van 8:30 tot 17:00. Je laat je naam en vraag achter. Tussen 13:00 en 17:00 word je teruggebeld.
Jouw naaste is niet de enige die hulp kan gebruiken bij minderen of stoppen. Hier kun je lezen hoeveel mensen hulp zoeken voor minderen of stoppen met alcohol.
Wat kun je aan jouw eigen gedrag veranderen?
Vaak ontstaat er een situatie waarin de omgeving de problematische drinker blijft verzorgen en beschermen; misschien herken je je wel in deze situaties:
- het huis van jouw naaste vervuilt en jij gaat opruimen;
- jij doet de boodschappen en zet het vuil aan de straat.
Je zult zelf dit lijstje wel kunnen aanvullen met heel veel eigen voorbeelden. Het is heel begrijpelijk dat je dit allemaal doet. Maar wat je hiermee onbedoeld bereikt is dat er heel lang door kan worden gegaan met drinken, er is immers altijd wel iemand die de reddende engel speelt en steeds de brokstukken opruimt. Hierdoor wordt de last van het drinken minder gevoeld, waardoor de noodzaak om te minderen of te stoppen ook niet wordt gevoeld.
Deze situatie is een valkuil, waar je snel in terecht kunt komen, omdat je je zorgen maakt en ook geeft om de persoon. Echter, je bent alleen verantwoordelijk voor jezelf. Je kunt het gedrag van een ander niet veranderen, maar wel jouw eigen gedrag. Ook jij moet dus de verantwoordelijkheid nemen voor jouw eigen leven en goed voor jezelf zorgen, anders ga je er zelf aan onderdoor.
Tips voor jezelf
Zoek steun voor jezelf (en jullie kind(eren)).
- Probeer iemand te vinden met wie je kunt praten. Dat kan een hele opluchting zijn.
- Zorg goed voor jezelf. Het is pijnlijk wat je doormaakt. Doe regelmatig iets aardigs voor jezelf, je verdient het en hebt het ook nodig om door te zetten.
- Doe de gratis online cursus Samen Nuchter. Voor iedereen die zich zorgen maakt over het alcohol- of drugsgebruik van partner, kind (18+) of familielid en effectief gedrag wil aanleren om met dit middelengebruik om te gaan, de ander te motiveren om in behandeling te gaan en de eigen kwaliteit van leven te verbeteren.
- Zijn er kinderen in het spel? Er bestaan groepen waarin ze hun hart kunnen luchten en ondersteuning krijgen. Wil je meer informatie of advies? Neem dan gerust vrijblijvend contact op met de afdeling preventie, via het algemene telefoonnummer 088-505 1220 of per e-mail via koppkov@jellinek.nl. De adressen van de KOPP/KVO groepen in Amsterdam en Gooi & Vechtstreek vind je bij Arkin Jeugd en Gezin Preventie.
- Bezoek een zelfhulpgroep van lotgenoten. Dat zijn mensen die hetzelfde als jij doormaken of hebben doorgemaakt.
- Je kunt ook bellen met de Jellinek Advieslijn: 088 – 505 1220, elke werkdag bereikbaar van 8:30 tot 17:00. Desgewenst kan je via de Advieslijn ook een gratis adviesgesprek in plannen met één van onze behandelaren.
- Bezoek de gratis themabijeenkomsten in Amsterdam, Utrecht of Amersfoort.
- Je kunt op werkdagen tussen 13 en 17u chatten. Hier chat je met een medewerker van één van de verslavingszorginstellingen in Nederland (niet alleen Jellinek).
Goed om te weten
Noodsituatie?
Zijn de omstandigheden echt helemaal uit de hand gelopen en is er sprake van een noodsituatie waar je niet meer met een gesprek uit komt? Schakel dan de huisarts in en vraag om acute hulp. Wanneer de huisarts niet bereikbaar is, kun je contact opnemen met de huisartsenpost in jouw regio. De huisarts zal dan zelf de patiënt bezoeken en een crisisbeoordeling doen, waarna al dan niet hulp geboden zal worden wanneer dit noodzakelijk is.