Is XTC/MDMA verslavend?

De verslavingskans bij MDMA (actieve stof in XTC) is klein. Volgens onderzoek hebben in 2021 zo’n 430.000 (volwassen) mensen in het afgelopen jaar XTC gebruikt (1). Helaas is het aantal aanmeldingen bij de verslavingszorg al een aantal jaren niet bekend. In 2015 bedroeg dit 105 aanmeldingen (2). Dit op een totaal van 67.103 aanmeldingen. Het aantal aanmeldingen voor verslaving bij XTC nam toen af. Hoe het sinds 2015 verloopt is niet bekend. Er zijn echter geen signalen dat het aantal (flink) toeneemt. Vanaf (eind) 2022 worden hierover nieuwe cijfers verwacht.

MDMA is een drug die vooral gebruikt wordt tijdens het uitgaan. Dagelijks gebruik of vaker dan wekelijks gebruik komt erg weinig voor. Het merendeel van de gebruikers gebruikt enkele keren MDMA per jaar. Wel kan er geestelijke afhankelijkheid optreden. Dit betekent dat iemand het uitgaan dan niet meer leuk vindt zonder MDMA.

Het verslavingsrisico van MDMA valt dus erg mee. Wat niet bekent dat het gebruiken van MDMA geen risico’s heeft. Met name bij regelmatig gebruik (vaker dan enkele keren per jaar) nemen de risico’s toe. Lees meer over de risico’s van XTC/MDMA.

Geestelijke afhankelijkheid

Ja, hier kan sprake van zijn. Als iemand op vaste momenten (vaak met uitgaan) altijd MDMA gebruikt, en ook niet meer of nauwelijks nog van het moment kan genieten zonder MDMA te gebruiken.

Lichamelijke afhankelijkheid

Nee, er is geen sprake van lichamelijke afhankelijkheid (verslaving) bij gebruik van MDMA.

XTC en tolerantie

Tolerantie betekent dat iemand steeds meer nodig heeft van een middel om dezelfde (prettige, gewenste) effecten te voelen. MDMA heeft een bewustzijnsveranderend effect en ook een oppeppend effect. De zogenaamde tolerantieontwikkeling verschilt hier.

De belangrijkste reden voor mensen om XTC (MDMA) te nemen is het euforische, bewustzijnsveranderende effect. Dit effect wordt over het algemeen minder als men meer of vaker gaat gebruiken. Meer slikken zorgt dan niet meer voor meer gewenste effecten maar vergroot vooral de ongewenste effecten. Het oppeppende effect komt dan meer naar de voorgrond. Lees hier meer over de werking/effecten van XTC.

Ontwenningsverschijnselen

Lichamelijke ontwenningsverschijnselen treden ook bij regelmatig MDMA-gebruik niet op. Wel zal iemand bij zeer regelmatig gebruik van XTC ook naar verhouding meer last hebben van vermoeidheid, lusteloosheid en/of depressieve gedachten (‘MDMA kater‘) en andere negatieve bijwerkingen die optreden na XTC-gebruik.

1) Kerncijfertabel Gezondheidsenquete 2021

2) LADIS Kerncijfers verslavingszorg 2015 (pdf)

Versie: september 2022