Wat is Fenibut?

Fenibut of beta-fenyl-gamma-aminoboterzuur HCL (Engels: phenibut of beta-phenyl-gamma-aminobutyric acid) is ontwikkeld als medicijn in de jaren zestig in Rusland en wordt daar vooral voorgeschreven vanwege de angstdempende werking en ter verbetering van cognitieve prestaties. Verder zou het onder andere effectief zijn bij het behandelen van slaapstoornissen bij oudere patiënten, reisziekte, stotteren/tics bij kinderen en evenwichtsstoornissen.

Effecten

In Nederland wordt fenibut als voedingssupplement verkocht, onder andere als hulpmiddel bij sociale angsten, slapeloosheid, ter verbetering van het cognitieve vermogen en zelfs als ‘afkickmiddel’ van GHB. Onderzoek onder gebruikers in Engeland liet zien dat de meest gewilde effecten van fenibut het verdwijnen van sociale fobieën, ontspanning en een gevoel van euforie waren (7).

Werkingsduur

Phenibut werkt meestal binnen 1,5-3 uur. De piek werking is na 4 tot 6 uur en het kan nog 15 tot 24 uur doorwerken bij incidenteel gebruik. Als er binnen 24 uur weer een dosering genomen wordt, kan er een stapeleffect ontstaan. Dit houdt in dat de vorige dosering nog niet helemaal door het lichaam is uitgescheiden en de nieuwe dosering dus bovenop komt. De hoeveelheid actieve stof is dan groter in het lichaam dan men waarschijnlijk had verwacht.

Bijwerkingen

Er bestaat een risico op overdosering, de symptomen die hierbij zijn beschreven kunnen per persoon verschillen. Beschreven zijn: verminderd bewustzijn en lethargie (9, 10, 11), epileptische aanval (11), agitatie of een delirium (8, 11, 12). Overdoseringen zijn beschreven bij inname van 25 gram in één keer (8), maar ook bij een lage dosering van 3 gram per dag voor 4 dagen.

De meest gemelde ontwenningsverschijnselen zijn rebound-angst en slapeloosheid (7). Verder worden onrust, angst, slapeloosheid, prikkelbaarheid (2, 5, 6), visuele hallucinaties (1), psychotische symptomen (3) en een geagiteerd delirium (4) genoemd.

Verslaving

Over de mogelijke verslavende eigenschappen is nog veel onbekend (15). Tolerantie en ontwenningsverschijnselen kunnen al binnen enkele dagen ontstaan (7). Er zijn gevallen beschreven waarbij gebruikers behalve ontwenningsverschijnselen ook andere kenmerken van een verslaving ontwikkelden, zoals meerdere mislukte pogingen om te stoppen of te minderen met het middel, werkproblemen als gevolg van gebruik, tolerantie (6) en het verlangen om fenibut te gebruiken (craving) (2). De verslaving aan fenibut lijkt waarschijnlijk op die van andere middelen die op GABA-receptoren werken, zoals GHB.

De wet

In Nederland is fenibut niet geregistreerd als medicijn, maar kan wel eenvoudig via het internet als voedingssupplement verkregen worden.

 

Bronnen

  1. Ahuja T, Mgbako O, Katzman C, Grossman A. Case Report Phenibut ( β -Phenyl- γ -aminobutyric Acid ) Dependence and Management of Withdrawal: Emerging Nootropics of Abuse. Case Rep Psychiatry. 2018 Apr 30;2018:9864285.
  2. Brunner E, Levy R. Case Report of Physiologic Phenibut Dependence Treated with a Phenobarbital Taper in a Patient Being Treated with Buprenorphine. J Addict Med. 2017;11(3):239–240.
  3. Högberg L, Szabó I, Ruusa J. Psychotic symptoms during phenibut (beta-phenyl-gamma-aminobutyric acid) withdrawal. J Subst Use. 2013;18(4):335–338.
  4. Joshi YB, Friend SF, Jimenez B SL. Dissociative Intoxication and Prolonged Withdrawal Associated With Phenibut: A Case Report. J Clin Psychopharmacol. 2017;37 (August 2017):478–480.
  5. Magsalin RM KA. Withdrawal symptoms after Internet purchase of phenibut (β-phenyl-γ-aminobutyric acid HCl). J Clin Psychopharmacol. 2010;30(5):648–649.
  6. Samokhvalov A V., Paton-Gay CL, Balchand K, Rehm J. Phenibut dependence. BMJ Case Rep. 2013;2012–4.
  7. Owen DR, Wood DM, Archer JRH, Dargan PI. Phenibut (4-amino-3-phenyl-butyric acid): Availability, prevalence of use, desired effects and acute toxicity. Drug Alcohol Rev. 2016;35(5):591–596.
  8. Downes MA, Berling IL, Mostafa A, Grice J, Roberts MS, Isbister GK. Acute behavioural disturbance associated with phenibut purchased via an internet supplier. Clin Toxicol. 2015;53(7):636–638.
  9. O’Connell CW, Schneir AB, Hwang JQ, Cantrell FL. Phenibut, the appearance of another potentially dangerous product in the United States. Am J Med [Internet]. 2014;127(8):e3–4.
  10. Sankary S, Canino P, Jackson J. Phenibut overdose. Am J Emerg Med [Internet]. 2017;35(3):516.e1-516.e2.
  11. Marraffa JM, Nacca N, Stork CM, Hodgman M. Phenibut: one poison center’s experience. Clin Toxicol [Internet]. 2014;52(7):764.
  12. Wong A, Little M, Caldicott D, Easton C, Andres D, Greene SL. Analytically confirmed recreational use of Phenibut (β-phenyl-γ-aminobutyric acid) bought over the internet. Clin Toxicol. 2015;53(7):783–784.
  13. Lapin I. Phenibut (beta-phenyl-GABA): A tranquilizer and nootropic drug. 2001. p. 471–481.
  14. EMCDDA. New psychoactive substances in Europe. 2015;(March).
  15. Pirona A, Atkinson A, Sumnall H. Health responses to new psychoactive substances. 2016;30.

 

Versie: oktober 2020