Wat is Efedra?

Efedra (Engels: ephedra; Chinees Mu Huang) is een plantaardig product met een stimulerende werking. De werkzame stof is efedrine. Producten die efedra bevatten werden een tijdlang in smartshops totdat het in april 2004 verboden werd. Efedra valt nu onder de Geneesmiddelenwet en mag niet meer verkocht worden.

Producten in de smartshop die efedra bevatten waren o.a: Stargate, Herbal Dynamite, Super Cap, E-booster, Cloud 9, Explore, K2, Fast forward. Het werd als tabletten, poeders of als energiedrankje verkocht. Ook in Stackers dat vroeger vooral in sportscholen verkocht werd zat efedra. Efedra houdende producten werden in sommige winkels ook als voedingssupplement verkocht. De hoeveelheid efedra werd op de verpakking vaak aangeduid met efedra-extract. Voor meer informatie over efedra-extract zie de Vraag & Antwoord pagina Wat is efedra-extract?

Efedra is een plant. De plant groeit in de woestijn in China en in Zuidwest Amerika. De takjes van de efedraplant bevatten de werkzame stof efedrine. Zo bevat de Ephedra helvetica 1% efedrine (1) Efedrine is een stimulerend middel. De werking lijkt op die van amfetamine. Voor meer informatie over efedrine zie de Vraag & Antwoord pagina Hoeveel efedrine zit er in ephedra (efedra)?

De Chinezen noemen de efedraplant Ma Huang en gebruikten het 3000 jaar voor Christus al tegen astma, reuma en gewrichtspijnen. In de jaren dertig was men in staat om de werkzame stof efedrine uit de efedraplant te isoleren. Deze stof werd toen gebruikt tegen astma. Efedrine verwijdt de bronchiën in de longen.

De efedraplant als grondstof voor efedrine was echter maar beperkt voorradig. Men ging op zoek naar stoffen die aan efedrine verwant waren en zo ontdekte men amfetamine.

In het Zuidwesten van de Verenigde Staten drinken de Mormonen nog steeds een van efedra gezette thee als alternatief voor koffie en echte thee. Koffie en thee zijn voor de leden van deze christelijk religieuze beweging verboden.

De werkzame stof in de efedraplant is efedrine. Na gebruik voel je je alert, helder, klaarwakker en actief. Gebruikers klagen ook over hartkloppingen, een trillerig gevoel en slapeloosheid.

In de hersenen stimuleert efedrine vooral de afgifte van noradrenaline waardoor het sympatische zenuwstelsel gestimuleerd wordt. Dit deel van het zenuwstelsel, stelt het lichaam in staat tot activiteit. Hartslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur gaan omhoog, de bronchiën verwijden zich en extra energie wordt vrijgemaakt. Deze effecten kunnen lang aanhouden.

Efedrine stimuleert in tegenstelling tot amfetamine in veel mindere mate de afgifte van dopamine. Het beloningscentrum in de hersenen wordt door efedrine nauwelijks geprikkeld. Effecten als je opgewekt en gelukzalig voelen komen bij efedrine dus minder voor dan bij amfetamine. De effecten van efedrine zijn vooral lichamelijk terwijl amfetamine ook psychische effecten heeft.

Je kunt geestelijk afhankelijk raken van efedra/efedrine. Dat kan gebeuren als je het middel systematisch gaat gebruiken om beter te presteren of om langer door te gaan. Lichamelijke afhankelijkheid is er nauwelijks. Onthoudingsverschijnselen treden niet op (je wordt niet ziek bij stoppen). Wel is er sprake van tolerantieontwikkeling. Tolerantie wil zeggen, dat je lichaam went aan de stof en dat je op den duur meer nodig hebt om nog effect te voelen.

Dat kan riskant zijn als efedra gebruikt wordt als eetlustremmer. Aanvankelijk zal het helpen maar door de gewenning moet al snel meer geslikt worden waardoor het risico op hoge bloeddruk toeneemt.

Het idee bestaat dat alles wat natuurlijk is niet schadelijk is. Dat is onzin. Er zijn ook bij efhedra risico's op de korte en lange termijn.

• Kortetermijnrisico's

De effecten van efedra kunnen soms onplezierig zijn. Gebruikers klagen over: hartkloppingen, onrust, slapeloosheid, hoofdpijn, tintelingen, duizeligheid en transpireren. Als efedra gecombineerd wordt met andere stimulerende stoffen zoals guarana en cafeïne kunnen deze effecten worden versterkt.

Oververhitting is een risico bij amfetamine en MDMA (XTC) maar kan waarschijnlijk ook bij efedra optreden. Dat risico wordt groter bij hoge omgevingstemperaturen, vochtige ruimten en lichamelijke inspanning.

• Langetermijnrisico's

Efedra kan de bloeddruk verhogen. Verder is efedra bij overmatig en continu gebruik ook een belasting voor hart- en bloedvaten.

Efedra/efedrine kan tot uitputting leiden. Je voelt je natuurlijke grenzen niet meer. Je gaat maar door terwijl je lichaam op is. Buitensporig gebruik kan ook leiden tot psychose.

• Efedra is in Nederland niet meer te koop. Als het in het buitenland te koop wordt aangeboden moet je je goed laten voorlichten. De hoeveelheid werkzame stof die op de verpakking staat varieert. Probleem is ook dat de gehalten en dosissen op het etiket zijn niet altijd betrouwbaar zullen zijn. Slik daarom bij aankoop nooit teveel in één keer. Begin met een halve aanbevolen dosis en wacht het effect af.
• Let erop dat de verkochte producten naast efedra vaak ook cafeïne en guarana bevatten.
• Gevaarlijk wordt efedra bij een hoge omgevingstemperatuur en bovenmatige inspanning. Het hart kan te zwaar belast worden en je kunt oververhit raken. In de Verenigde Staten zijn gevallen bekend van mensen die tijdens sport overleden.
• Mensen met lichamelijke klachten zoals bijvoorbeeld hartklachten of hoge bloeddruk mogen geen efedra nemen. Uiteraard mag dat ook niet als je zwanger bent.
• Efedra kan niet gecombineerd worden met medicijnen of andere drugs als amfetamine, cocaïne en alcohol.
• Gebruik geen efedra om af te vallen. Het eetlustremmende effect is tijdelijk en je loopt het risico op een hoge bloeddruk.
• Gebruik geen efedra in het verkeer. Door efedra kan pupilverwijding optreden wat negatieve effecten heeft voor je kijkvermogen.
• Gebruik geen efedra als je antidepressiva slikt. Antidepressiva zijn zogenaamde MAO-remmers. MAO is een enzym in de hersenen dat verantwoordelijk is voor de afbraak van bepaalde overdrachtsstoffen. De afgifte van deze stoffen kunnen ook door druggebruik gestimuleerd worden. Als de stoffen door de MAO remmer niet afgebroken worden en daarbovenop door druggebruik nog eens gestimuleerd worden kan er ophoping plaats vinden. Dit kan gevaarlijk en zelfs dodelijk zijn. MAO-remmers kunnen bepaalde drugs ook giftig maken. Gevolg: misselijkheid & hoofdpijn.

Efedra valt onder de Geneesmiddelenwet. Het mag dus niet meer vrijelijk worden verkocht sinds april 2004. Efedrine als zuivere stof valt onder de wet Voorkoming Misbruik Chemicaliën.

 

Bronnen:

Psycho-actieve paddestoel- & plantenproducten, laboratorium voor Toxicologie, Leiden.

Niessink, R. overige stimulerende middelen. In: Drugs en Alcohol. gebruik, misbruik en verslaving.

 

Versie: juni 2020