Wat is een vaporizer (voor wiet) en hoe werkt het?

Roken is schadelijk voor de gezondheid. Dat wordt snel duidelijk als je op een sigarettenpakje kijkt. Maar hoe zit dat dan met de rook van wiet? Op deze pagina kijken we naar de risico’s van roken en leggen we uit wat een vaporizer is. Ook leggen we uit hoe een wiet vaporizer verschilt van een wiet vape.

Risico’s van joints roken

Uit de Global Drugs Survey 2016 bleek dat 89% van de Nederlandse blowers joints rookt gemixt met tabak. Dat is hoger dan het gemiddelde in de rest van de wereld (71,7%)¹.

Het roken van pure wiet of hasj laat vier tot vijf keer meer teer achter in de longen dan bij het roken van een sigaret². De belangrijkste redenen die het roken van een joint schadelijker voor de longen maken zijn:

• het ontbreken van een sigarettenfilter;
• het langer inhouden van de ingeademde rook;
• cannabisrook wordt dieper geïnhaleerd, dit doe je deels zelf maar cannabinoïden zorgen ook dat je bronchiën verwijden waardoor de rook dieper komt.

Tetrahydrocannabinol (THC) wordt na het roken al tijdens de eerste paar seconden in de longen opgenomen. Het langer inhouden van de rook zorgt alleen voor meer schade aan je longen. J wordt er niet extra stoned van.

Eigenlijk kan je ervan uitgaan dat alles wat je verbrandt en in je longen krijgt gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Die schade wordt veroorzaakt door het vrijkomen van teer, koolstofmonoxide en andere giftige verbrandingsproducten. Dit vergroot de kans op longziektes zoals COPD, longontsteking (bronchitis) en mogelijk ook op longkanker.

Wil iemand toch cannabis gebruiken? Dan zijn er manieren om deze risico’s kleiner te maken:

• de cannabis niet te roken maar te eten. Het nadeel hiervan is wel dat het onvoorspelbaar is hoe sterk het zal uitvallen;
• door het gebruik van een vaporizer, ook wel een verdamper genoemd.

Wat een vaporizer precies is en hoe dat werkt, leggen we hieronder uit.

Naast lichamelijke risico’s heeft het gebruik van cannabis ook psychologische risico’s. Daar gaan we in dit artikel niet op in, maar we verwijzen je voor meer info naar de pagina over cannabis.

Wat is een vaporizer eigenlijk?

Veel mensen denken gelijk aan een elektronische sigaret of vape die e-liquid of andere vloeistoffen bevat. Maar er zijn ook vaporizers te koop die plantmateriaal kunnen verdampen. Die zijn geschikter voor cannabis. Ze worden ook wel eens een verdamper kruidenvaporizers (Engels: dry herb vaporizer) genoemd.

Een vaporizer is te vergelijken met een klein oventje. Een vaporizer verbrandt het plantmateriaal niet, maar verwarmt deze tot een temperatuur tussen de 157ºC en 226ºC. Hierdoor vindt er geen actieve verbranding plaats maar verdampen de actieve stoffen (in het geval van cannabis onder andere THC). Het plantmateriaal verandert van vorm door de verhoging van de temperatuur. De vaste stof verandert dan in een gas, dat je in kan ademen. En dat dan zonder de verbrandingsproducten.

Een kruidenvaporizer bevat geen vloeistof, wat bij vapes of e-sigaretten wel zo is.

Verschil tussen een vaporizer en een wiet vape of THC vape

De laatste jaren is ook de wiet vape populairder geworden. Dat is een (penvormige) e-sigaret of vape die is gevuld met een vloeistof met een extract van wiet of hasj. Soms kunnen deze opnieuw gevuld worden, maar het zijn ook vaak wegwerpvapes. Dan kun je de vape niet meer gebruiken als de vulling leeg is.

Een wiet vape of THC vape is dus anders dan een kruidenvaporizer. THC of wiet vapes zijn illegaal: ze mogen niet verkocht worden in de coffeeshop. Maar dealers verkopen ze soms. Het gebruik van een wiet vape zorgt voor extra risico’s:

• illegaal product: de kwaliteit en inhoud worden niet gecontroleerd. Je weet dus niet goed wat er in zit. Er kunnen giftige stoffen zoals lood en in zitten of synthetische cannabinoiden.
• moeilijk(er) doseren: een wiet vape kan erg sterk zijn. Een keer inhaleren kan een veel sterker effect geven dan een joint. Iemand kan daarom snel teveel nemen. Dat kan voor vervelende effecten zorgen zoals angst en paranoia.

Onderzoek naar vaporizers

Zeker vier onderzoeken uit de afgelopen jaren bevestigen dat er weinig tot geen schadelijke bestanddelen in de wietdamp van de vaporizer zitten. Deze worden hieronder besproken.

In 2001 heeft Gieringer³ onderzoek gedaan naar deze nieuwe opkomst. In dit onderzoek hebben wetenschappers de mogelijkheid ontdekt om ‘medisch werkzame THC te verhitten tot een temperatuur die net niet tot verbranding leidt, waardoor giftige verbrandingsproducten die normaal gesproken in cannabisrook voorkomen, substantieel verminderd worden of zelfs geheel afwezig zijn’. Geen van de drie verbrandingsstoffen (benzeen, tolueen en naftaleen) werd in de rook aangetroffen. Hiervoor maakten ze gebruik van een M1 Volatizer op 185°C.

Maar er zijn ook onderzoeken gedaan door onder andere MAPS en NORML⁴. Zij waren minder onder de indruk van de effectiviteit van het verdampen. Deze gegevens zijn echter gebaseerd op oudere vaporizers en de moderne varianten zijn een stuk beter geworden. De vermindering van de schadelijke stoffen hangt dus sterk af van het soort vaporizer dat gebruikt wordt.

De Universiteit van Leiden heeft in 2006 onderzoek⁵ gedaan naar een vaporizer, de Volcano, gevuld met pure THC. Zij concludeerden: ‘de resultaten van ons onderzoek tonen aan dat patiënten hiermee lijken te beschikken over een veilige en effectieve toedieningsvorm voor cannabinoïden. De uiteindelijke opname van THC in de longen is vergelijkbaar met het roken van cannabis, zonder de voor roken typerende nadelen voor de luchtwegen’.

De Universiteit van Californië bevestigt deze resultaten in 2007. Uit dat onderzoek⁶ blijkt dat bij gebruik van een vaporizer tussen de 180 en 200°C de gebruiker vrijwel geen schadelijke verbrandingsproducten binnen krijgt.

Wat is de ideale temperatuur voor het verdampen van cannabis?

Elk plantaardig materiaal heeft een andere ideale temperatuur waarbij verdamping optreedt. Cannabis bevat een wijd spectrum aan actieve stoffen. De twee belangrijkste en waar we het meest over weten zijn THC en cannabidiol (CBD). De stof THC zorgt voor een high gevoel (actief, lacherig, happy) en in samenwerking met CBD maakt het je stoned (pijnstillend, ontspannend, ‘bank hangen’, chillen). De stof THC verdampt al vanaf 157°C en CBD bij een temperatuur tussen de 180 en de 226°C. De effecten zijn daardoor goed te sturen met de temperatuur van de vaporizer.

Welke vaporizer is juist voor mij?

Er zijn meerdere varianten op de markt. Zo zijn er draagbare en zogenaamde desktop-vaporizers. Draagbare vaporizers werken meestal op een batterij en kunnen minder efficiënt verdampen omdat ze een kleiner compartiment hebben dat de verdamping regelt. Desktop-vaporizers zijn geschikt voor mensen die hun cannabis vooral thuis gebruiken. Bij sommige desktop-vaporizers komt de damp in een zak (ballon) terecht, waardoor je de damp rustig op je gemak kan inademen. Ben je veel onderweg en wil je overal kunnen ‘vapen’ neem dan een draagbare. Gebruik je vooral thuis, kies dan voor een desktop-vaporizer.

Prijs van een vaporizer

Een kwalitatief goede vaporizer is niet goedkoop, de prijzen liggen tussen de 50 tot honderden euro’s. Maar iemand hoeft hierna geen tip, vloei of tabak meer te kopen. Ook wordt cannabis meer effectief gebruikt doordat er bij verbranding (bijvoorbeeld in een joint) van cannabis een hoop werkzame stoffen (zoals THC) verloren gaan. Voor hetzelfde effect is dus minder cannabis nodig.

Ook voor je mondgezondheid kan het beter zijn. En uiteraard de gezondheid van je longen.

Voordelen

• Weinig tot geen schade aan de longen;
• Geen risico op nicotineverslaving;
• Veel efficiënter dan het roken van cannabis;

Nadelen

• Relatief kostbare investering;
• Hasj is minder goed te gebruiken in een vaporizer. Veel modellen zijn hier niet geschikt voor;
• Sommige mensen ervaren het inhaleren (effect) via een vaporizer als heftiger, omdat de damp geconcentreerder is.

Verbod op online verkoop vaporizers

Per 1 juli 2023 mogen vaporizers voor kruiden niet meer online (in webshops) verkocht worden. Deze producten vallen onder de Tabakswet, ‘verkoop op afstand‘. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt hier toezicht op. Dit verbod maakt het dus voor veel mensen een stuk lastiger om een vaporizer aan te schaffen. In ‘offline’ winkels, zoals smartshops en coffeeshops, mogen vaporizers voor kruiden en cannabis nog wel verkocht worden.

Conclusie: vaporizer gebruiken met wiet

Het gebruik van cannabis is natuurlijk nooit zonder risico’s, maar een aantal van de schadelijke effecten kun je beperken door een vaporizer te gebruiken. Veel coffeeshops hebben een vaporizer in de shop staan waar je gebruik van kan maken. Vraag ernaar!

Dit artikel is geschreven door Lindsey Schaap en is oorspronkelijk gepubliceerd op Unity.nl. In mei 2024 zijn enkele wijzigingen aangebracht.

Bronnen:

1. Global drugs survey www.globaldrugsurvey.com.
2. Waarom zijn hasj en wiet schadelijk voor de longen?
3. Gieringer, D. H. (2001). Cannabis “Vaporization” A Promising Strategy for Smoke Harm Reduction. Journal of Cannabis Therapeutics, 1(3-4), 153-170.
4. Gieringer, D. (1996). Marijuana water pipe and vaporizer study. Newsletter of the Multidisciplinary Association for Psychedelic Studies, 6(3). Chicago.
5. Hazekamp, A., Ruhaak, R., Zuurman, L., van Gerven, J., & Verpoorte, R. (2006). Evaluation of a vaporizing device (Volcano®) for the pulmonary administration of tetrahydrocannabinol. Journal of pharmaceutical sciences, 95(6), 1308-1317.
6. Earleywine, M., & Barnwell, S. S. (2007). Decreased respiratory symptoms in cannabis users who vaporize. Harm Reduction Journal, 4(11).

Versie: mei 2024