Wat zijn synthetische cannabinoïden en wat zijn de risico's?

Op zoek naar informatie over THC-vapes? Lees meer over de werking en risico's van THC-vapes

Synthetische cannabinoïden (soms Spice, sloth juice of synthetische wiet genoemd) zijn in het laboratorium gemaakte stoffen met een effect wat kan lijken op dat van THC. THC is een van de belangrijkste werkzame stoffen in wiet en hasj.

Een aantal jaar geleden waren deze stoffen nieuw en de meeste nog niet verboden. Ze werden toen verkocht in smartshops en op internet. Deze synthetische cannabinoïden werden toegevoegd aan een mengsel van kruiden. Dit werd verkocht onder verschillende merken en namen, zoals Spice.

Deze stoffen worden tegenwoordig soms toegevoegd aan vape-pennen (THC-vapes) of snoepjes (gummies). Er bestaan een heleboel verschillende synthetische cannabinoïden. Een aantal veelvoorkomende varianten zijn JWH-018, AM-2201, MDMB-FUBINACA en MDMB-4en-PINACA.

Mensen gebruiken deze stoffen omdat het effect lijkt op hasj of wiet. Het kan een ontspannen gevoel geven. Dit noem je ook wel stoned of high. Weten hoeveel je moet gebruiken is erg lastig. Je neemt snel teveel. Je kunt dan last krijgen van:

• Onprettige gedachten
• Hartkloppingen
• Angst of paniek
• Bewustzijnsverlies (flauwvallen)
• Misselijkheid of overgeven

Het effect is onvoorspelbaar en kan gevaarlijk zijn.

We weten nog weinig over de risico's. Het is dus niet hetzelfde als 'normale' hasj of wiet. Je kan het aan de buitenkant niet herkennen. Je weet vaak dus niet precies wat je neemt als je het gebruikt.

De risico's van synthetische cannabinoïden zijn vaak veel groter dan die van cannabis (hasj of wiet). Zo zijn er gevallen waarbij mensen zijn overleden na het gebruik van deze stoffen. Dit is bij gewone cannabis bijna onmogelijk. Ook is de kans op verslaving aan deze stoffen veel groter. In Groot-Brittannië en Oost-Europa hebben ze hier veel problemen mee gehad.

Doseren is erg lastig. Vaak zijn synthetische cannabinoïden erg sterk en is een hele kleine hoeveelheid al voldoende voor een sterk effect. 

Net zoals bij veel andere research chemicals (designer drugs) is er nog weinig bekend over de risico's op lange termijn.

Synthetische cannabinoïden kunnen lichamelijk verslavend zijn. Als je stopt nadat je lang of veel hebt gebruikt, kan je ontwenningsverschijnselen krijgen. Je lichaam is dan zo gewend geraakt aan de drug dat je vervelende klachten krijgt als je de drug niet meer neemt.

Dit kunnen bijvoorbeeld de volgende dingen zijn: angst, paniek, misselijkheid, overgeven, zweten, diarree, warm of koud voelen, slecht slapen, hallucinaties, verward voelen, trillen, buikkrampen en pijn. Deze klachten kunnen een lange tijd aanhouden. Soms wel wekenlang.

Er zijn een heleboel synthetische cannabinoïden. Een aantal daarvan zijn verboden. Naast Spice zijn er nog een heleboel andere namen waaronder synthetische cannabinoïden verkocht worden.

In Nederland worden deze synthetische cannabinoïden niet veel gebruikt. Er zijn in sommige regio's wel zorgen over de snelle opkomst onder jongeren van vape pennen met daarin synthetische cannabonoïden (zie ook: Wat zijn THC-vapes? Alles wat je moet weten). Exacte cijfers over het gebruik in Nederland zijn er weinig. 

In landen zoals Duitsland en Engeland is het een tijdje wat populairder geweest. Dat was vooral zo toen deze stoffen nog niet verboden waren. Waarschijnlijk omdat het in die landen moeilijker is om aan (echte) cannabis te komen. Of omdat er strenger op het gebruik van cannabis gecontroleerd wordt.

Op 28 januari 2025 heeft de Eerste Kamer het stofgroepenverbod aangenomen. Sinds 1 juli 2025 zijn hele groepen designerdrugs, waaronder synthetische cannabinoïden, verboden. Deze stoffen zijn toegevoegd aan een nieuwe lijst 1A onder de Opiumwet.

Gebruik in gevangenissen en aantoonbaarheid

In 2023 kwamen deze stoffen in het nieuws, omdat het Trimbos instituut heeft onderzocht dat synthetische cannabinoïden in een gevangenis in Nederland gebruikt zouden worden. Het zou gesmokkeld worden door het op te lossen in brieven of papieren post. De ontvanger (gevangene) kan dit papier dan roken. We weten dat dit ook voorkomt in gevangenissen in het buitenland. Het is populair omdat het eenvoudig binnen te smokkelen is. En bij urinecontroles worden synthetische cannabinoïden vaak niet gevonden.

• NDM: Informatie en cijfers over synthetische cannabinoïden
• Drugsgebruik in gevangenissen zorgelijk - Trimbos-instituut
• Wat is HHC? Wat we weten over de effecten en risico's

Versie: september 2025