Wat zijn synthetische cannabinoïden (Spice) en wat zijn de risico's?

Synthetische cannabinoïden (soms Spice of synthetische wiet genoemd) zijn in het laboratorium gemaakte stoffen die een vergelijkbare werking in de hersenen hebben als THC. THC is een van de belangrijkste werkzame stoffen in wiet en hasj.

Een paar jaar geleden waren deze stoffen nieuw en de meeste nog niet verboden. Ze werden toen verkocht in smartshops en op internet. Deze synthetische cannabinoïden werden toegevoegd aan een mengsel van kruiden. Dit werd verkocht onder verschillende merken en namen, zoals Spice. Deze stoffen worden ook wel eens toegevoegd aan vape-pennen of snoepjes (gummies). Dit gebeurt vooral met de cannabinoïde HHC.

Mensen gebruiken het vanwege het cannabisachtige effect. Het kan een ontspannen roes geven. Maar doseren is erg lastig. En soms worden mensen paranoïde of krijgen andere vervelende bijwerkingen. Het effect is dus onvoorspelbaar. We weten ook nog weinig over de risico's. Het is dus niet hetzelfde als 'normale' cannabis. Maar omdat het soms in kruiden wordt verwerkt kan het wel lijken op echte cannabis.

Er zijn een heleboel synthetische cannabinoïden. Een aantal daarvan zijn verboden. Naast Spice zijn er nog een heleboel andere namen waaronder synthetische cannabinoïden verkocht worden.

In Nederland worden deze synthetische cannabinoïden erg weinig gebruikt maar in landen zoals Duitsland en Engeland is het een tijdje wat populairder geweest. Dat was vooral zo toen deze stoffen nog niet verboden waren. Waarschijnlijk omdat het in die landen moeilijker is om aan (echte) cannabis te komen. Of omdat er strenger op het gebruik van cannabis gecontroleerd wordt.

De overheid in Nederland is bezig met een wet (stofgroepenverbod) waarbij in één keer veel 'nieuwe drugs', worden verboden. Dan zullen synthetische cannabinoïden ook verboden worden.

Gebruik in gevangenissen

In 2023 kwamen deze stoffen opnieuw in het nieuws, omdat het Trimbos heeft onderzocht dat synthetische cannabinoïden in een gevangenis in Nederland gebruikt zouden worden. Het zou gesmokkeld worden door het op te lossen in brieven of papieren post. De ontvanger (gevangene) kan dit papier dan roken. We weten dat dit ook voorkomt in gevangenissen in het buitenland. Het is populair omdat het eenvoudig binnen te smokkelen is. En bij urinecontroles worden synthetische cannabinoïden vaak niet gevonden.

De risico's van deze middelen zijn vaak veel groter dan die van cannabis. Zo zijn er gevallen waarbij mensen zijn overleden na het gebruik van Spice, iets wat bij gewone cannabis niet kan. Ook is de verslavingsproblematiek bij het gebruik bij gebruik van deze stoffen veel malen groter. Dit is bijvoorbeeld in bepaalde plekken in Groot-Brittannië en Oost-Europa in het verleden duidelijk geworden.

Doseren is erg lastig. Vaak zijn synthetische cannabinoïden erg krachtig (potent) en is een hele kleine hoeveelheid al voldoende voor een sterk effect. Er is ook nog weinig onderzoek gedaan naar de risico's op korte of lange termijn. Net zoals bij gebruik van andere research chemicals (designer drugs) ben je dus je eigen proefkonijn.

Bronnen:

NDM: synthetische cannabinoïden

Drugsgebruik in gevangenissen zorgelijk - Trimbos-instituut

Wat is HHC? Wat we weten over de effecten en risico's

Versie: mei 2023