Wat is het verschil in drugsbeleid tussen Nederland en het buitenland?

Een vergelijking van het Nederlandse beleid met het buitenland is niet zo gemakkelijk te maken. Het eenvoudigst is de vergelijking aan de hand van vijftal vragen te maken:

  • Maakt men in de wet een onderscheid in soorten drugs?
  • Stelt men in de wet gebruik van drugs strafbaar of alleen productie, bezit en handel?
  • Gaat men bij de benadering van verslaafden uit van straffen of van behandeling?
  • Moet de zorg voor verslaafden alleen gericht zijn op ontwennen of mag de zorg ook gericht zijn op beperken van risico’s?
  • Moet voorlichting alleen gericht zijn op voorkomen van gebruik of mag voorlichting ook gericht zijn op beperking van de risico’s?

Onderscheid in drugs: ja of nee

In Nederland wordt in de wet een onderscheid in drugs gemaakt. De wet onderscheidt drugs met een groot risico, zoals heroïne en cocaïne (harddrugs), en drugs met een geringer risico, bijvoorbeeld hasj en wiet (softdrugs).

In veel landen wordt dit onderscheid tussen zogenaamde harddrugs en softdrugs niet gemaakt. Drugs is een verzamelnaam voor heel veel verschillende stoffen met allerlei verschillende eigenschappen en risico’s. Het is dan ook onzin om die allemaal over één kam te scheren.

Gebruik strafbaar: ja of nee

In Nederland zijn bezit, handel, import, export en productie strafbaar. Gebruik is dus niet strafbaar. Ook bezit dat voor eigen gebruik bestemd is, leidt niet tot vervolging. Wel heeft de politie de mogelijkheid om de spullen in beslag te nemen. Onder bezit voor eigen gebruik valt: 5 gram hasj of wiet, een halve gram harddrugs of één pil. Dit beleid zorgt ervoor dat gebruikers niet vervolgd worden. In sommige landen wordt dit onderscheidt niet gemaakt. Gebruik is dan strafbaar.

Benadering verslaafden: behandeling of straffen

In Nederland staat de hulpverlening aan verslaafden voorop. Het straffen wordt niet als oplossing gezien. Dit geldt uiteraard niet in alle gevallen. Als een verslaafde ernstige strafbare feiten heeft gepleegd, moet hij daarvoor boeten. Maar altijd wordt hem de mogelijkheid geboden om hulp voor zijn problemen te zoeken. Bij lichtere vergrijpen is het mogelijk in plaats van straf een behandeling te volgen. Deze visie krijgt ook in het buitenland steeds meer aanhang.

Behandeling: alleen afkicken of ook zorg

In veel landen bestaat de zorg voor verslaafden uitsluitend uit afkicken. Nu is het helaas zo dat een aantal verslaafden niet altijd in staat is om een puur op afkicken gerichte behandeling te volgen.

Daarom zijn er in Nederland ook programma’s ontwikkeld die veel meer op verzorgen gericht zijn. Deze programma’s proberen de risico’s die samenhangen met druggebruik zoveel mogelijk beperken. Afkicken is niet het doel. Het doel is de druggebruiker te bereiken en hem in medisch en sociaal opzicht te begeleiden zodat de risico’s van gebruik (overdosis, gebruik vuile spuiten, verwaarlozing gezondheidsklachten) zoveel mogelijk beperkt worden. Methadonverstrekking, medische zorg en spuitomruil maken deel uit van deze programma’s. Nederland was een van de eerste landen die met deze aanpak begon. Inmiddels hebben deze programma’s in het buitenland veel navolging gevonden.

Preventie: alleen voorkomen van gebruik of ook voorkomen van misbruik?

In Nederland richt preventie zich niet alleen op mensen die nog niet gebruiken, maar ook uitdrukkelijk op mensen die dat wel doen.

Op scholen worden allerlei preventieprogramma’s gegeven die gericht zijn op scholieren die niet gebruiken. Bedoeling is van deze programma’s is om de keuze niet te gebruiken te versterken.

In coffeeshops of in clubs of grote feesten is de preventie veel meer gericht op mensen die wel gebruiken. Bij deze groep kun je gebruik niet voorkomen, maar je kunt er wel voor zorgen dat de risico’s zoveel mogelijk worden beperkt. In deze benadering passen onder meer: campagnes in coffeeshops over zo verantwoord mogelijk gebruik, voorlichting over xtc op feesten en het testen van pillen bij een testservice.

In veel landen vinden ze deze benadering onjuist. Je keurt gebruik niet af en zo zeggen ze, door te praten over verantwoord gebruik moedig je het gebruik alleen maar aan.

 

Versie: augustus 2019