Wat is de geschiedenis van GHB?

GHB is in 1960 geïsoleerd door de Franse onderzoeker Laborit (1). Het wordt nog steeds gebruikt als medicijn tegen narcolepsie*. In de jaren 80 wordt het middel populair onder bodybuilders. Van 1993 tot 1996 wordt GHB verkocht in smartshops. Vanaf die periode wordt GHB ook populair in het uitgaansleven. In 2002 wordt GHB op lijst 2 van de Opiumwet geplaatst, in 2012 wordt GHB naar lijst 1 verplaatst.

GHB wordt geïsoleerd

GHB is in 1960 geïsoleerd uit het weefsels van zoogdieren door de Franse onderzoeker Laborit. Laborit zocht naar een stof die een vergelijkbare werking heeft als de neurotransmitter** GABA. GABA zorgt ervoor dat de hersenen langzamer werken.

Nadat GHB geïsoleerd was kon het ook chemisch nagemaakt worden. Dat gebeurde voor het eerst in 1961.

GHB als medicijn

GHB verschijnt op de markt als slaapmiddel, als narcosemiddel en als middel tegen narcolepsie*. Vanwege bijwerkingen is GHB nooit op grote schaal gebruikt. Alleen voor narcolepsie is GHB nog in gebruik. En het wordt door verslavingszorginstellingen tegenwoordig ook gebruikt om het gebruik van GHB af te bouwen als iemand daar aan verslaafd is.

Bodybuilders en GHB

In de jaren tachtig van de vorige eeuw is GHB een tijdlang populair onder bodybuilders als voedingssupplement. GHB zou goed zijn voor de groei van spieren en het zou de afgifte van het groeihormoon stimuleren. Dit blijkt echter niet waar te zijn.

GHB in de smartshops

In 1993 wordt in Nederland de eerste smartshop geopend. Smartshops verkopen al snel GHB. GHB wordt in die tijd in de smartshops aangeboden als liquid XTC. Uiteraard heeft GHB niets met XTC te maken.

In 1996 raken in Rotterdam op Koninginnedag een aantal mensen bewusteloos van GHB. De inspectie voor de Gezondheidszorg reageert onmiddellijk. Op 8 Mei 1996 wordt aan smartshop te verstaan gegeven dat zij het middel niet mogen verkopen.

GHB in het uitgaanscircuit

GHB dringt wel verder door in het uitgaanscircuit. Toch bereikt het middel nooit de populariteit van XTC of cocaïne. In 2016 had 14% van de uitgaanders uit Het Grote Uitgaansonderzoek ervaring met GHB. 3% had in de afgelopen maand GHB gebruikt. Op dit moment zie je ook dat GHB in gemarginaliseerde groepen gebruikt wordt (2).

GHB in de Opiumwet

Sinds 2002 valt GHB, behalve onder de Geneesmiddelenwet, ook onder de Opiumwet. Het stond lange tijd op lijst 2 van de Opiumwet. Op 6 september 2011 heeft de minister Schippers laten weten dat ze GHB op lijst 1 van de Opiumwet wil zetten. Op 9 mei 2012 is dit gebeurd. Op lijst 1 staan staat bijvoorbeeld ook cocaïne en MDMA (XTC).

Bronnen

1. Niesink, R. Overige verdovende middelen. In drugs en alcohol. gebruik, misbruik en verslaving.
2. NDM 2018, Trimbos-instituut

** Neurotransmitters zijn stoffen die zorgen voor de signaal overdacht van de ene hersenzenuw naar de andere. Er zijn neurotransmitters die er voor zorgen dat de hersenen langzamer of juist sneller gaan werken. GABA zorgt voor een langzame werking.

* narcolepsie is een ziekte waarbij mensen overdag slaperig zijn en plotseling slaapaanvallen krijgen.

Versie: januari 2021