Waarom worden drugs gebruikt?

Er zijn redenen waarom mensen met gebruik beginnen en er zijn redenen waarom mensen met gebruik doorgaan.

Redenen om te beginnen

Reden om met drugs te beginnen zijn vaak nieuwsgierigheid of omdat iemand bij een bepaalde groep wil horen. Ook aanbod kan iemand overhalen om met drugs te beginnen. In 2002 is aan 15-jarige scholieren in Amsterdam gevraagd of zij wel eens drugs aangeboden hebben gekregen.

  • 43% heeft weleens cannabis aangeboden gekregen;
  • 9% weleens xtc;
  • 8% weleens cocaïne;
  • 7% weleens paddo’s (1).

Nieuwsgierigheid leidt in de meeste gevallen wel tot gebruik, maar vaak is het een eenmalig experiment. Dat kan men zien door het aantal mensen te vergelijken dat ooit van zijn leven heeft gebruikt en dat de laatste maand nog heeft gebruikt.

Bij 15 jarige scholieren leverde dat in 2011 het volgende beeld op (2):

  • Cannabis ooit 29%, laatste maand 15%
  • Xtc ooit 7%, laatste maand 1,6%
  • Cocaïne ooit 1,5%, laatste maand 0,7%
  • Paddo’s ooit 4,8%, laatste maand 0,7%.

Redenen om met gebruik door te gaan

Er zijn ook redenen waarom mensen met gebruik doorgaan. Bij het doorgaan met gebruik gaan persoonlijke en genetische factoren een steeds grotere rol spelen.

Genetische factoren

Drugs kunnen bij de één een sterker en positiever effect opleveren dan bij ander. Het beloningscentrum in de hersenen (het centrum dat ervoor zorgt dat iemand zich lekker voelt) functioneert niet bij iedereen hetzelfde. Na gebruik van drugs kan het beloningscentrum in verschillende mate geprikkeld worden. Dit kan bij de één een extremer effect opleveren dan bij de ander. Dit is deels genetisch bepaald. Personen die een zeer positief effect ervaren zullen eerder geneigd zijn om met drugs door te gaan dan personen die bij wie dit effect minder uitgesproken is.

Persoonlijke factoren

Hierbij is het belangrijk of er om positieve of negatieve redenen gebruikt wordt. Zo zijn ‘om me even minder naar te voelen’ of ‘gebruik als slaap- en kalmeringsmiddel’ negatieve redenen. Maar ook gebruik als ontspanning kan negatief zijn, als men zonder dat middel niet meer kunt ontspannen. Positieve redenen zijn bijvoorbeeld ‘omdat het gezellig is’ of ‘omdat het lekker smaakt’.

Als er om negatieve redenen met gebruik doorgegaan wordt, is gebruik vaak veel riskanter dan wanneer er om positieve redenen doorgegaan wordt. Bij negatieve redenen wordt snel, vaak, veel en dagelijks gebruikt en dan ligt problematisch gebruik of verslaving op de loer.

Onthoudingsverschijnselen en verlangen

Mensen kunnen soms erg naar het effect van een drug verlangen. Ze kunnen dan geen weerstand bieden aan de drang om te gebruiken. Daarbij leveren sommige drugs sterke onthoudingsverschijnselen op zoals alcohol,  GHB, heroïne  en tabak. Maar ook een drug als  cocaïne  kan bij stoppen een lang aanhoudend depressief gevoel opleveren. De onthoudingsverschijnselen worden als zeer onprettig ervaren en voeden het verlangen om weer te gaan te gebruiken.

Onderzoek naar motieven

Onder andere is aan coffeeshopbezoekers gevraagd waarom zij blowen (2). Zij gaven de volgende redenen op:

  • ontspanning/rustgevend;
  • gezelligheid;
  • lekker;
  • slaap/kalmeringsmiddel;
  • smaak;
  • prettig gevoel;
  • roes;
  • inspiratie/creativiteit;
  • verveling;
  • verslaving (2).

Gebruik vanwege verveling, verslaving en slaap/kalmeringsmiddel zou men gebruik om negatieve redenen kunnen noemen. Ook achter het gebruik om de roes kan een negatieve reden zitten.

Andere redenen om drugs te gebruiken kunnen zijn: beter presteren, spiritualiteit, spanning, nieuwsgierigheid, sociale druk, versterking zelfvertrouwen en verdoven van nare gevoelens.

Bronnen

  1. Antenne 2002, Bonger Instituut
  2. Antenne 2011, Bonger Instituut

 

Versie: juni 2020