Waarom kunnen mensen met een verslaving agressief zijn?

Niet alle mensen die verslaafd zijn, zijn agressief. Maar mensen met een verhoogde kans op agressie kunnen door combinatie met middelen wel vaker agressief gedrag vertonen. Hier zijn veel verschillende oorzaken en achterliggende redenen voor en is geen eenduidig antwoord op te geven.

Soorten agressie

Allereerst zijn er veel verschillende soorten agressie. Zo bestaat er bijvoorbeeld instrumentele agressie. Dit is een vorm van agressie die echt gericht wordt ingezet om er iets mee te bereiken. Een voorbeeld van instrumentele agressie bij verslavingsproblematiek is bijvoorbeeld het gericht inzetten van agressie om geld te verkrijgen voor de verslaving. Of frustratie agressie, die ontstaat op momenten van boosheid, irritatie, pijn of stress. Ook is er nog impulsieve agressie en angst-geïnduceerde agressie (agressie in een situatie die je angst inboezemt).

Alcohol en drugs hebben daarnaast een bepaalde uitwerking op mensen. Deze uitwerking kan er voor zorgen dat mensen zich agressief gaan gedragen. Bepaalde combinaties van middelen werken dit nog extra in de hand. Maar het kan daarnaast ook juist dat mensen agressief gedrag gaan vertonen door stress, angsten of irritatie bij de onthouding van drugs of alcohol. Ook langdurig gebruik kan leiden tot schade in de hersenen, wat er voor zorgt dat iemand sneller agressief is. Tot slot spelen er bepaalde persoonskenmerken mee. Iemand die veel moeite heeft met impulscontrole zal gevoeliger zijn voor middelenmisbruik en tegelijkertijd mogelijk ook sneller agressief reageren in situaties die hem frustreren.

Opwindingsdelier

Bij een opwindingsdelier is er sprake van een tijdelijke ongerichte agressie door het gebruik van stimulerende middelen. Meestal is dat cocaïne. Je gaat dan ‘door het lint’, maar bent niet aanspreekbaar. De agressie is dus duidelijk niet op iemand gericht.

“Het opwindingsdelier is een ernstig en acuut gezondheidsprobleem dat zich uit in ongerichte agressie. …  Het wordt doorgaans beschreven als een verstoorde geestelijke toestand, die gepaard gaat met een wisselend bewustzijnsniveau en hevige opwinding (agitatie), vecht- of gewelddadig gedrag.”
Dit gaat dan om agressie tijdens gebruik en niet om verslaving, alhoewel iemand ook verslaafd kan zijn dat dat middel. Maar dat is op dat moment niet van belang.

Bron

Factsheet opwindingsdelier Trimbos-instituut

Versie: juni 2020