Verslavingskans gamen

Gamen op zich is geen probleem. Het kan juist leuk en ontspannend zijn. Ondertussen hebben steeds meer ouders vragen: zit mijn kind te lang achter de computer? Moet ik me zorgen maken dat hij verslaafd raakt?

Veel mensen denken dat je alleen verslaafd kunt raken aan drugs zoals alcohol of cocaïne. Maar je kunt ook verslaafd raken aan iets wat je doet, zoals werken, gokken of gamen. Dat noemen we gedragsverslavingen. Bij een gameverslaving wordt gamen steeds belangrijker in je leven.

In Nederland zijn er naar schatting 1 miljoen mensen die gamen. 2% ofwel 20.000 mensen zijn verslaafd (1). Slechts een klein deel zoekt hulp. In 2013 ging het om 517 mensen die hulp zochten voor internet gamen. In 2014 ging het om 544 mensen (2) en in 2015 om 537 mensen.

Verslaving kan ontstaan door iets te gebruiken of iets te doen (gamen, gokken) maar heeft ook te maken met de persoonlijkheid van de gebruiker en met zijn omgeving. Dit worden ook wel de drie M’s genoemd: middel, mens en maatschappij (in het Engels: drug, set en setting).

Mens: Persoonlijkheid

Volgens onderzoek kan gamen verslavend werken bij bepaalde mensen. Eenzame mensen, mensen met weinig zelfvertrouwen en geringe sociale vaardigheden zijn vatbaarder voor gameverslaving dan mensen die deze eigenschappen niet hebben (1). Ook in de hulpverlening zie je dat jongeren die zich met een gameverslaving melden veel andere problematiek hebben.

Middel: Type Spel

Games kunnen zo gemaakt zijn dat ze verslavend werken of dat het enorm veel tijd kost om het spel helemaal uit te spelen. Bij de game ”Eve Online” kun je eindeloos reizen door een enorm groot universum. Het universum omvat duizenden zonnestelsels, die me elkaar verbonden zijn door middel van één of meerdere “sterrenpoorten” (stargates).  Samen met anderen trek je ten strijde tegen het “kwaad”. Je kunt in het spel iedere keer een trapje hoger komen waarbij je bijvoorbeeld betere wapens krijgt.

De volgende kenmerken van de game werken veel spelen of verslaving in de hand:

  • Onmiddellijke bevrediging van menselijke behoeften zoals sociaal contact, erkenning, status, prestige.
  • Mogelijkheid om te vluchten in virtuele wereld.
  • Competitie met jezelf en anderen.
  • Heel lang moeten spelen om een bepaalde status te bereiken.
  • Noodzaak om met anderen samen te werken om samen een goede maatschappij op te bouwen.

Maatschappij: de omgeving van de gebruiker

Tenslotte kan de omgeving van de gamer ook nog een verslaving in de hand werken of juist tegengaan. Worden de problemen van de gamer op tijd opgemerkt? Hoe zijn de verhoudingen thuis? Zijn er voldoende mogelijkheden voor de gamer om zich op andere manieren te amuseren? Zijn er regels of wetten die de risico’s van het gamen kunnen inperken? Is er voldoende voorlichting over problematisch gamen beschikbaar?

Verslaving is geen progressief verlopende aandoening

Vaak wordt gedacht dat verslaving een progressief verlopende aandoening is. Dat wil zeggen dat als je eenmaal verslaafd bent, de verslaving altijd alleen maar erger wordt. Bij alcohol is bekend dat dit niet zo is. In een periode van drie jaar herstelt 74% zich. Met andere woorden: als je op een bepaald moment 100 verslaafden in beeld hebt en je volgt deze drie jaar dan voldoen na drie jaar 74 mensen niet meer aan de criteria van verslaving (3).

Een dergelijk percentage is bij internetverslaving niet bekend maar aannemelijk is dat na 3 jaar een veel groter deel hersteld is dan bij alcohol. Internetverslaving heeft een veel geringere lichamelijke impact dan alcohol.

Ook positieve gevolgen

Gamen hoeft niet alleen negatief te zijn. Het is ook een spel waar plezier aan beleefd kan worden. Spelen waarbij je internationaal moet samenwerken met anderen kunnen ook nog eens goed zijn voor je talenkennis en je planningsvaardigheden. Verder kan volgens de game-industrie, gamen goed zijn voor je reactiesnelheid, computerkennis en hand/oog coördinatie. Ook krijg je er doorzettingsvermogen van.

Toekomst

In de toekomst zullen de spellen alleen maar interessanter worden. Er zullen spellen komen in 3D waardoor het wegvluchten in een visuele wereld nog aantrekkelijker wordt. De mogelijkheden om in een spel een bepaald type te zijn of een bepaalde rol te vervullen zullen alleen maar uitgebreid worden.

Bronnen

  1. Lemmens, J. Causes and Consequences of pathological gaming.  Universiteit van Amsterdam november 2010.
  2. Kerncijfers Verslavingszorg 2015, SIVZ.
  3. Bruijn, C. et al. Alcoholisme: een chronische recidiverende ziekte? Het beloop van alcoholgerelateerde stoornissen in de algemene bevolking (2006). In: Verslaving, vaktijdschrift over de verslavingsproblematiek.

 

Laatste versie: november 2020