Leidt blowen tot blijvende hersenschade?
Incidenteel gebruik leidt niet tot blijvende hersenschade. Bij buitengewoon intensief gebruik is blijvende, onomkeerbare hersenschade niet geheel uit te sluiten. Hoewel zich dit vaak lijkt te herstellen wanneer je stopt met blowen. Het op zeer jonge leeftijd (onder de 15) beginnen met blowen verhoogt mogelijk wel het risico op hersenschade.
Als er al hersenschade optreedt leidt deze in ieder geval niet tot klachten. Ook is niet aangetoond dat cognitieve functies als geheugen achteruitgaan. Duidelijk is wel dat cannabis tijdens de roes invloed heeft op geheugen, concentratievermogen en het snel kunnen opnemen van informatie. Nadat de roes is uitgewerkt functioneert het geheugen echter weer normaal.
Verminderd functioneren
Mensen die na langdurig intensief gebruik stoppen ervaren geen duidelijke klachten die terug te voeren zouden zijn op hersenschade. Wel blijkt dat na stoppen bepaalde geheugentaken minder goed uitgevoerd worden en het vermogen tot plannen slechter is. Echter veel onderzoek wijst erop dat enige tijd na abstinentie (4 weken) weer herstel optreedt. (1, 2, 3, 4, 5, 6). De veranderingen in functioneren zijn dus niet blijvend.
Mogelijke beschadigingen aan de hersenen
Schade aan de hersenen kan:
– geconstateerd worden
– of aannemelijk gemaakt worden vanuit een theoretische onderbouwing.
Zichtbare beschadigingen.
Langdurig en zeer heftig cannabisgebruik kan mogelijk leiden tot een verkleinde hippocampus (7). Bij een onderzoeksgroep die zeer intensief gebruik had (20 jaar lang en een huidig gebruik van 7 joints per dag) bleek de hippocampus verkleind. Een verkleinde hippocampus werd ook gevonden bij jonge problematische drinkers (8). In een andere studie werd bij alcohol ook een verkleinde hippocampus gevonden maar konden cognitieve verschillen niet aangetoond worden(9).
Bij uitvoeren van geheugen taken bleken groepen die veel gebruiken bij de hersengebieden rondom de hippocampus een lagere activiteit te vertonen dan bij groepen die niet gebruiken (10). Dit zou kunnen liggen aan verminderde aandacht of verminderde doorbloeding. In een onderzoek bij intensieve gebruikers die gestopt waren met gebruik, werden ook verschillen gezien in de activiteit van de hersenen (bepaalde gebieden meer, bepaalde gebieden minder) ten opzichte van groepen die niet gebruiken. Ook na 28 dagen na stoppen waren deze verschillen te zien (11). Wat de betekenis hiervan is, is niet duidelijk. Er konden geen verschillen in prestaties aangetoond worden.
Aannemelijke schade: afname verbindingen in de cortex
Theoretisch is het aannemelijk dat intensief gebruik op jonge leeftijd leidt tot minder verbindingen tussen zenuwen in de cortex. De hersenen ontwikkelen zich tot het 24e Levensjaar. Belangrijke delen van de cortex worden tijdens de adolescentie ontwikkeld. In de cortex worden allerlei verbindingen gelegd tussen zenuwen. Verbindingen die weinig worden gebruikt verdwijnen, verbindingen die veel worden gebruikt worden versterkt.
In de hersenen zorgen overdrachtstoffen ervoor dat signalen tussen de zenuwen worden doorgegeven. Een van deze overdrachtsstoffen is anandamide. THC, de werkzame stof in cannabis hecht zich aan zenuwen waar normaal gesproken anandamide zich aan hecht. Hierdoor kan anandamide zich niet meer aan de zenuwen hechten. De hersenen zien het ontbreken van anandamide als een teken dat deze verbinding weinig gebruikt wordt. Daardoor zou de verbinding ‘gesnoeid’ kunnen worden en kunnen verdwijnen. Op die manier zou cannabis gebruik kunnen leiden tot minder verbindingen (12). Overigens werd in een studie in 2006 (13) nog geen aanwijzingen gevonden die duiden op een afname van witte stof (zenuwen).
Tenslotte
Duidelijk is wel dat intensief gebruik op jonge leeftijd (tussen 14 en 21 jaar) gepaard gaat met een aantal negatieve verschijnselen. Hierbij geldt hoe intensiever gebruikt wordt, hoe negatiever deze verschijnselen worden. Het samengaan van cannabisgebruik met deze verschijnselen wil niet zeggen dat cannabisgebruik hiervan de oorzaak is. Mogelijk ligt een andere factor ten grondslag aan zowel het cannabisgebruik als aan deze verschijnselen. Het gaat hierbij om het al of niet hebben van een diploma, inkomen, werkeloos zijn, tevredenheid met relatie en al of niet afhankelijkheid zijn van sociale diensten.
Literatuur:
- Fernandez-Serrano MJ. Neuroscience & Biobehavioral Reviews. What are the specific vs.generalized effects of drugs of abuse on neuropsychological performance. Volume 35, Issue 3, January 2011, Pages 377-406
- Wiers, R.W., Cousijn, J., ter Mors-Schulte, M., den Uyll, T., Goudriaan, A., Schilt, Th., Veltman, D., van den Brink, W. 2012. Neurocognitieve effecten van verslaving. ZonMw review, 1-81. Amsterdam.
- Fried PA, Watkinson B. Neurotoxicology and Teratology. Neurocognitive consequences of marihuana a comparison with pre-drug performance. Mar-Apr;27 (2):231-239 2005
- Harrison G, Amanda J. et al. Journal of Clinical Pharmacoly Cognitive Measures in Long term Cannabis users. November 1, 2002 42: 41S-47S
- Robert J. et al. Addiction. Cannabis use and cognitive function: 8 year trajectory in a Young adult cohort. Dec 2011.
- Hanson K,. Winward J et al. Addictive Behaviors. longitudinal study of cognition among adolescent marijuana users over three weeks of abstinence Volume 35, Issue 11, November 2010, Pages 970–976
- Yucel, M, et al. Archives genral Psychiatry. Regional Brain abnormalities Associated with longterm Heavy cannabis use. 2008 Jun ;65(6):694-701.
- De Bellis M, et al. The American Journal of Psychiatry Hippocampal Volume in adolescent-onset alcohol use disorders. 2000 vol 157 no 5
- Bonnie, J. et al. Psychiatry Research. Reduced hippocampal volume among adolescents with alcohol use disorders without psychiatric comorbidity 2005 139 (3) 181-191
- Jager G et al. The Journal of the European College of neuropsychopharmacology Effects of frequent cannabis use on hippocampal activity during an associative memory task. 2007 17(4): 289-297.
- Schweinsburg A, Bonnie et al, J. Psychiatry Research: Neuroimaging. Abstinent adolescent marijuana users show altered fMRI respone during spatial working memory. Volume 163, Issue 1, 2008, Pages 40–51
- Pek. A, Grossman A, Neder-wiede-wiedeniet. Waarom is blowen slecht voor het puberbrein. Psychologie Magazine (2011)
- Delisi E, Et al. Harm reduction Journal. A preliminary DTI Study showing no brain structural change associated with adolescent cananbis use. 2006
Versie: oktober 2013