Kun je uitrekenen hoe groot je kans op winst en verlies is?

In principe kan dat. Bij loterijen is het vaak lastig omdat niet precies bekend is hoeveel loten er verkocht zijn en op hoeveel loten er een grotere prijs valt dan de inleg. Prijzen die kleiner zijn als de inleg tellen voor de kans op winst eigenlijk niet mee.

Bij de staatsloterij valt de hoofdprijs op 1 van de ongeveer 3.000.000 verkochte loten. De kans om door de bliksem getroffen te worden is groter.

Om de kansen bij de verschillende gokspelen te berekenen moet je iets weten van kansberekening en over begrippen als

  • enkele kansen;
  • combinaties van kansen;
  • afhankelijke kansen;
  • onafhankelijke kansen.

Enkele kansen

Een dobbelsteen heeft 6 kanten. De kans dat na gooien een van die getallen bovenop ligt is 1/6. Roulette heeft 36 nummers en de 0. De kans dat het balletje op een van deze nummers terecht komt is 1/37. 18 nummers zijn bij roulette rood en 18 zwart. De 0 is groen. De kans dat je rood of zwart treft is 18/37. Iets minder dan 50%.

Combinaties van kansen

Bij een combinatie van kansen wordt het rekenen al iets ingewikkelder. Wat is bijvoorbeeld de kans op twee keer 1 bij het gooien van een dobbelsteen of twee keer rood bij roulette of de kans op 4 bessen bij een gokkast. De kans dat 1 wordt gegooid is 1/6. Bij een tweede keer gooien zal in 1/6 deel daarvan weer een 1 verschijnen. De combinatie op 2 keer 1 is dus 1/6 keer 1/6 is 1/36.

Bij een roulette is de kans op rood 18/37. De kans op twee keer rood = 18/37 * 18/37=0,236.

Bij een gokkast met 4 rollen met elk 20 symbolen waarvan een bes is, is de kans op 4 bessen 1/20*1/20 *1/20*1/20= 0,00000626 of wel 1 op de 160.000.

Afhankelijke/onafhankelijke kansen

Bij de berekening op een bepaalde combinatie van kansen is het belangrijk om te weten of kansen afhankelijk of onafhankelijk zijn.

Als op 50 lotjes een prijs valt en we trekken een lot en we verliezen dan valt er bij een tweede keer trekken op 1 van de 49 lotjes een prijs. De uitkomst van het eerste spel beïnvloedt de uitkomst van het tweede spel. De kansen zijn afhankelijk.
Als ik na trekking het lotje terug zou leggen, zou de kans weer 1 op 50 zijn en de kans onafhankelijk. Bij kaartspelen zijn de kansen vaak afhankelijk. In de loop van het spel verdwijnen kaarten waardoor de kans op het treffen van een bepaalde kaart steeds groter wordt.

De kans op 5 keer rood

Voor mensen is op het op een af andere manier moeilijk te geloven dat kansen volstrekt onafhankelijk zijn.

We weten dat gokspelletjes geen geheugen hebben en kansen dus onafhankelijk zijn maar het valt niet mee om op die manier te denken. De grootste wetenschapper zal als het bij roulette 4 keer rood is geweest denken “nou moet het toch een keer zwart worden”. En toch, de kans is bij ieder spelletje 18/37. De kansen zijn onafhankelijk. Casino’s, spelen daar nog op in ook door op de tafels te laten zien hoe vaak het achter elkaar rood is geweest.

 

Versie: april 2017