Is internet verslavend?
Gebruik van internet kan voor sommige mensen verslavend zijn. Ze kunnen dan niet stoppen als ze willen. Bij de verslavingszorg melden zich nauwelijks mensen met internetverslaving aan. In 2015 ging het om 537 mensen die zich hadden aangemeld voor problemen met online gamen (1). De groep problematische internetgebruikers wordt geschat op enkele procenten van de groep internetgebruikers (2).
Kenmerken van internetverslaving
Mensen die de volgende kenmerken hebben zouden verslaafd kunnen zijn aan het internet:
- Ze zitten langer op internet dan ze willen of voorgenomen hadden.
- Ze besteden ook steeds meer tijd aan internet. Andere activiteiten zoals school, werk, sport worden verwaarloosd.
- Ze gaan door met internetten ondanks dat ze weten dat het problemen oplevert voor relaties, nachtrust of werk.
- Bij stoppen of minderen treden zelfs ontwenningsverschijnselen op zoals onrust en agressie.
Gezien het lage aantal aanmeldingen lijkt het erop dat het veel mensen hun internetgedrag weer te verbeteren.
Onderzoek en cijfers naar internetverslaving
De cijfers over verslaving aan internet lopen erg uiteen. Van minder dan 1% in een Canadees onderzoek onder studenten van 18 tot 24 jaar tot 4% bij Australische studenten (3,4). Een onderzoek in Hong Kong meldt zelfs dat 38% van de jongeren tussen 16 en 24 internetverslaafd is (5).
Het Nederlandse Instituut voor Verslavingsonderzoek (IVO) houdt het op enkele procenten (6). Gezien het grote aantal mensen dat van internet gebruik maakt, gaat het toch om een grote groep mensen. Het instituut verwacht onder andere door de verdergaande technologische ontwikkeling dat het aantal gaat stijgen.
Waarom kunnen mensen aan internet verslaafd raken?
De redenen waarom iemand verslaafd raakt, liggen bij het middel dat gebruikt wordt, de persoon zelf en de maatschappij. We noemen dat ook wel de drie M’s: middel, mens en maatschappij. Het middel is hier geen drug, maar internet. Internet biedt een aantal mogelijkheden waardoor het verslavend kan werken zoals:
- Onmiddellijke bevrediging van bepaalde menselijke behoeften zoals sociaal contact, erkenning, status en prestige.
- Mogelijkheid om te vluchten in virtuele wereld waarin alles mogelijk is en waar je kunt ontsnappen aan je dagelijks problemen
- Anonimiteit en lage kosten.
Bepaalde mensen blijken vatbaar voor verslaving. Het gaat dan met name om mensen die weinig zelfvertrouwen hebben, eenzaam zijn en last hebben van verlegenheid (6). Ook zijn mensen die extra gevoelig zijn voor de beloningen die internet geeft en hun impulsen moeilijk kunnen controleren vatbaarder voor internetverslaving (2).
Tenslotte speelt ook de omgeving een rol. Zijn er voldoende alternatieven voor amusement? En worden er bijvoorbeeld door de maatschappij of directe omgeving regels aan games gesteld?
Test je gedrag
In de Verenigde Staten heeft het Center for On-Line Addiction een lijst met 20 vragen ontwikkeld, die problematisch internetgedrag signaleert. Je vindt deze test bij onze online testen.
Hulp bij internetverslaving
Wil je minderen, dan kun je eerst proberen op eigen kracht te minderen. Mocht je niet op eigen kracht kunnen minderen, dan kun je contact opnemen met de hulpverlening. De hulpverlening voor internetverslaving is dezelfde als bij andere verslavingen.
Dat betekent dat aan de volgende punten aandacht wordt besteed:
- Voor- en nadelen bepalen. Om gemotiveerd te blijven om te minderen of te stoppen is het belangrijk om goed na te gaan wat de nadelen zijn van het internetten en wat de voordelen zijn van het stoppen of minderen.
- Doel bepalen. Het is belangrijk om aan te geven op welke datum je wilt minderen of stoppen en als je wilt minderen met hoeveel.
- Zelfcontrolemaatregelen nemen. Bij minderen of stoppen kun je een aantal maatregelen nemen, die je helpen om je te gedragen zoals je wilt.
- Afspraken maken. Zo kun je met jezelf afspreken niet voor een bepaalde tijd te internetten en het niet langer te doen dan 1,5 uur. Ook kun je afspreken dat je een goede vriend belt als je langer op internet zit of dat je een aantal vrienden vertelt dat je wilt stoppen.
- Omgaan met riskante situaties. Er zijn situaties waarin de neiging om te gaan internetten groot is. Het is belangrijk deze situaties te kennen, omdat je je er dan op kunt voorbereiden.
Bronnen
- Kerncijfers Verslavingszorg 2015. Stichting IVZ.
- Meerkerk, G. Internet verslaving. In Drugs en Alcohol. Gebruik, misbruik en verslaving, Houten 2008.
- Nichols, L. et al. Psych of addictive behaviours. 2004
- Wang, W. Intern Journ of Human Comp studies. 2001
- Leung, L. CyberPsychology & Behaviour. 2004
- Factsheet: Het (mobiele) gebruik van sociale media en games door jongeren, IVO 2013.
- Lemmens, J. Causes en Consequences of pathological gaming. Universiteit van Amsterdam november 2010
Versie: mei 2019
