Ayahuasca / DMT: Algemene informatie

Wil je meer weten over ayahuasca / DMT? Hieronder lees je alle algemene vragen en antwoorden over dit thema. Kan je iets niet vinden? Stel dan je vraag aan een van onze medewerkers via Vraag & Antwoord.

Meer informatie over ayahuasca / DMT Informatie over andere middelen

 

Wat is DMT?

DMT (N-N-dimethyltryptamine) en 5-MeO-DMT (5-methoxy-N,N-dimethyltryptamine) zijn tripmiddelen. DMT zit in allerlei planten, grassen, zeesponsen, padden, zoogdieren en is ook een lichaamseigen stof bij mensen. Mogelijk heeft DMT een functie als overdrachtsstof. Overdrachtsstoffen geven signalen door van de ene zenuw naar de ander. DMT functioneert mogelijk als angstremmer (1).

5-MeO-DMT zit ook in bepaalde planten en grassen, maar in minder soorten dan DMT. Er is tevens een pad genaamd Bufo alvarius, die lichaamsvocht uitscheidt die 5-MeO-DMT bevat (niet te verwarren met bufotenine). Maar ook zaden van de Yopoboom (Anadenanthera peregrine) bevatten 5-MeO-DMT. Alhoewel de belangrijkste stof in Yopo zaden bufotenine (5-HO-DMT) is.
Het onderscheid tussen DMT en 5-MeO-DMT is belangrijk. De stoffen hebben verschillende effecten en de laatste is sterker en intenser.

In Zuid-Amerika, maar soms ook in Nederland, worden snuifmiddelen van planten en zaden die DMT of 5-MeO-DMT bevatten gebruikt. DMT kan ook gedronken of gerookt worden. Bij roken werkt het zeer kort en wordt om die reden ook wel ’the businessman’s lunch trip’ genoemd.

DMT en soms ook 5-MeO-DMT zijn een van de bestanddelen in de hallucinogene traditionele drank ayahuasca.

 

Bron:

1) Vervaeke, H., het gebruik van overige tripmiddelen. In: Alcohol en drugs, gebruik en misbruik. Houten, 2008.

Lees meer online:
Erowid.org DMT
Psychonautwiki DMT
Psychonautwiki 5-MeO-DMT

Aanbevolen boek:
Peter Stafford- Psychedelics encyclopedia
Ulrich Tacke & Michael Ebert- Hallucinogens
Rick Strassman- DMT: the spirit molecule.
Torres & Repke – Anadenanthera: Visionary Plant of Ancient South America

 

Versie: juni 2021

Wat is ayahuasca?

Ayahuasca is een Zuid-Amerikaanse hallucinogene drank. De kleur is bruinrood en de smaak is erg bitter. Ayahuasca betekent slingerplant (liaan) van de ziel. Andere namen zijn yagé, hoasca, caapi. Een bijnaam is ‘la purga’. Dat is Spaans voor ‘zuivering’. Deze bijnaam komt omdat de gebruiker tijdens de roes vaak moet overgeven en diarree heeft. Indianenvolken uit het Amazonegebied gebruiken deze drank al eeuwenlang in religieuze rituelen. Ze zien de drank als een medicijn om bijvoorbeeld in contact te komen met andere (goddelijke) entiteiten.

Ayahuasca zorgt in de juiste dosering voor een sterke roes met visuele hallucinaties en droomachtige visioenen. In het begin zijn de effecten vaak onplezierig. Je wordt misselijk, duizelig, gaat heftig zweten of je moet overgeven. Het overgeven wordt vanuit de traditionele interpretatie gezien als een reiniging. Hierbij zou je bijvoorbeeld negatieve emoties of patronen verwijderen uit je lichaam.

Daarna beginnen de hallucinaties. Men ziet felgekleurde en bewegende caleidoscopische geometrische structuren. Gebruikers rapporteren soms religieuze, mystieke ervaringen en contacten met vreemde wezens. Negatieve emoties, trauma en onzekerheden kunnen net als bij ieder tripmiddel (psychedelicum) naar boven komen. Dit kan door de gebruiker als erg intens of vervelend ervaren worden. Daarom is goede begeleiding erg belangrijk. Gebeurt dit niet dan kan de negatieve ervaring zelfs traumatisch worden.

DMT

Ayahuasca wordt gemaakt uit twee planten. De basis is de liaan van de slingerplant Banisteriopsos caapi. Deze wordt aangevuld met de bladeren van Psychotria viridis. De liaan zorgt ervoor dat de DMT uit de bladeren niet meteen wordt afgebroken en daardoor werkzaam kan zijn in het lichaam.

Als je DMT drinkt, zoals bij thee van ayahuasca, wordt de stof in het lichaam (maag en lever) afgebroken door zogenaamde MAO-enzymen (monoamino-oxidase-enzymen). Deze MAO-enzymen breken DMT heel snel af, waardoor de DMT de hersenen niet kan bereiken. De plant Banisteriopsis caapi bevat echter MAO-remmers (harmine, harmaline en tetrahydroharmine). Zij remmen de werking van de MAO-enzymen. De afbraak van DMT door MAO-enzymen wordt hierdoor tegen gegaan, waardoor DMT de hersenen kan bereiken en de psychedelische effecten gevoeld kunnen worden.

In het Amazonegebied worden vaak nog meer planten met allerlei verschillende werkzame stoffen aan de drank toegevoegd. Dat gebeurt hier in Nederland waarschijnlijk minder. Welke planten in Nederland precies gebruikt worden bij ceremonies is lastig te zeggen. Als er andere combinaties gebruikt worden dan Banisteriopsos caapi en Psychotria viridis, dan spreekt met ook wel van anahuasca (analoog van ayahuasca). Een andere MAO-remmer die gebruikt kan worden is Peganum harmala. De zaden bevatten harmine en harmaline. Een belangrijk verschil is dat de Peganum volgens gebruikers een minder intense ervaring geeft dan de liaan. Peganum is eenvoudiger te bereiden, dus minder arbeidsintensief dan het koken van de liaan.

Wat is psilohuasca?

Psilohuasca is een combinatie van truffels waar psilocybine in zit en MAO-remmers. Van psilocybine ga je trippen. MAO-remmers zorgen ervoor dat de psilocybine minder goed wordt afgebroken in je lichaam. Hierdoor krijg je een sterker effect. MAO staat voor monoamine oxidase. MAO-remmers worden ook gebruikt medicijn, als iemand problemen heeft met de balans van enzymen in het lichaam.

Psilohuasca wordt aangeboden tijdens ceremonies. Net als ayahuasca ceremonies. Ayahuasca is alleen illegaal, daarom wordt er nu soms voor psilohuasca gekozen. Aanbieders van deze ceremonies zeggen dat je met psilohuasca hetzelfde kan bereiken als met ayahuasca.

Een belangrijk verschil tussen psilohuasca en ayahuasca is dat bij ayahuasca de MAO-remmer nodig is om een effect te krijgen. Zonder MAO-remmer voel je geen effect. Bij psilohuasca is dit niet per se nodig. Van alleen psilocybine kan je ook sterk gaan trippen. Echter denken aanbieders van psilohuasca ceremonies dat je de MAO-remmer nodig hebt om een vergelijkbaar effect te bereiken als met ayahuasca.

Het aanbieden van de combinatie van psilocybine en MAO-remmers heeft risico’s. Zo mag je MAO-remmers niet gebruiken bij sommige soorten medicatie. Daarnaast kan het de effecten van psilocybine zo sterk maken dat je er nare bijwerkingen van krijgt. Zoals: overgeven, angst en hartkloppingen.

Rituelen en ceremonies met ayahuasca

Ayahuasca is sinds 2010 wereldwijd steeds populairder geworden. Deze groei komt met risico’s en commercialisering. In Nederland zie je dat het aantal aanbieders is gestegen en in de Amazone komt er steeds meer ayahuasca-toerisme. Doordat er geen controle is op de aanbieders kan de kwaliteit van de sessies heel erg variëren.

Traditioneel gezien moeten de mensen die met ayahuasca werken (sjamaan of curandero) een lange opleiding volgens om met ayahuasca te kunnen werken. De begeleider heeft veel verantwoordelijkheid omdat er bij een groepsceremonie veel naar boven kan komen bij de deelnemers. Het is heel belangrijk dat de begeleiders competent zijn om ieder op de juiste manier hierin te begeleiden.

De rituelen waarbij ayahuasca wordt gebruikt vinden over het algemeen na zonsondergang plaats. In Nederland zijn verschillende soorten rituelen te vinden. Allereerst zijn er rituelen waarbij medicijnmannen uit het Amazonegebied komen om hier in Nederland ceremonies te verzorgen. Deze rituelen kunnen zeer verschillend van aard zijn, omdat iedere stam in het Amazonegebied een eigen stijl van rituelen heeft. Het is gebruikelijk bij dit soort rituelen dat de deelnemers (variërend in aantal van ongeveer vijftien tot vijftig) in een kring zitten of liggen. Er is geen licht of het licht is flink gedempt. De medicijnman geeft iedere deelnemer de ayahuasca en er wordt vaak tijdens de nacht gezongen en muziek gemaakt. Soms is er ook urenlange stilte, slechts onderbroken door het geluid van mensen die moeten overgeven.

Maar er zijn ook ayahuasca-groepen met Westerse begeleiders. Sommigen van die begeleiders zijn al decennia bezig met ayahuasca, anderen komen net kijken. Het verschil in kennis en kunde kan dus enorm variëren.

 

Bronnen:

  1. Vervaeke, H., Het gebruik van overige tripmiddelen. In: Alcohol en drugs, gebruik en misbruik.
  2. Rätsch, C., Enzyklopädie der Psychoaktiven Pflanzen. Aarau, 1989 Ralph Metzner (ed).
  3. Ayahuasca, Hallucinogens, Consciousness and the Spirit of Nature. New York, 1999 Michael Harner (ed);
  4. Hallucinogens and Shamanism. New York, 1973.
  5. Adelaars, A., Psychedelic Rituals in the Netherlands. Yearbook for Ethnomedicine,1997/98.
  6. Beltman, W., Smartshops, overzicht van producten, geclaimde werking en hun medisch-toxicologische relevantie.

Versie: april 2020

Wat is Ibogaïne en is behandeling met Ibogaïne mogelijk?

Iboga (tabernanthe iboga), is een struik die groeit in West Centraal Afrika. In de wortels van deze plant zit ibogaïne. De schors van de wortel wordt geraspt en gegeten. Dit gebeurt in Gabon tijdens de ceremonies van de zogenaamde Bwiti religie (1).

In de jaren 60 van de vorige eeuw ontdekte men dat ibogaïne een zogenaamde ‘anti-verslavingswerking’ bezat. Bij mensen die verslaafd waren aan opiaten verdwenen na gebruik van ibogaïne niet alleen de ontwenningsverschijnselen maar nam ook het verlangen naar het middel af (1).

Wat doet het?

Ibogaïne wordt in het westen niet of nauwelijks als drug gebruikt. Mensen die het tijdens ceremonies van de Bwiti religie gebruiken ervaren bij lage dosissen een stimulerend effect. Om die reden werd het ook wel tijdens de jacht gebruikt.

Hoge doseringen van de iboga wortel worden gegeten tijdens initiatierituelen. Soms eet men dan dagenlang iboga. (1) Mensen die deelnemen aan deze rituelen ervaren een roes die te vergelijken is met een droom. Ze menen beelden uit hun kinderjaren te zien en krijgen contact met hun voorouders. Ze voelen zich extreem gelukkig of worden overvallen door een enorme angst. De roes gaat gepaard met misselijkheid en braken. De effecten houden 12 tot 24 uur aan.

In het westen wordt ibogaïne niet of nauwelijks gebruikt.

Risico’s

Ibogaïne kan ernstige hartritmestoornissen veroorzaken die dodelijk kunnen aflopen. Ook bij een lage dosis is dit mogelijk. Mensen met onderliggende hartziekten zijn wellicht extra gevoelig hiervoor. Gebruik van ibogaïne wordt hen dan ook afgeraden. Ook in Gabon zijn enkele doden gevallen tijdens initiatie rituelen (2). Uit onderzoek blijkt ook dat hoge dosissen ibogaïne bij ratten hersenschade kan veroorzaken (3).

Ibogaïne als medicijn voor verslaving

In het verleden is in Nederland een proef gedaan met ibogaïne voor behandeling van heroïneverslaafden. Daarbij werd het middel in hoge dosis gegeven. Tijdens die proef met ibogaïne is iemand overleden. Hoewel niet duidelijk was of dit sterfgeval alleen met ibogaïne te maken had, is de belangstelling voor ibogaïne daardoor snel minder geworden.

Er is onderzoek beschikbaar zonder controle groep. De resultaten van dit onderzoek zijn positief maar omdat de onderzoeksopzet niet erg sterk is, zegt het nog niet zoveel. Bij 25 van de 33 verslaafden stopte ibogaïne de ontwenningsverschijnselen. Ook nam het verlangen om te gebruiken af (2).

Er is meer onderzoek gedaan naar ibogaine en verslaving. Resultaten zijn vaak interessant, maar de onderzoeksopzet is niet altijd even correct.

Onderzoek

Momenteel onderzoekt NISPA in samenwerking met IrisZorg en Radboudumc de veiligheid van ibogaïne behandeling bij patiënten met een chronische stoornis in opioïden-gebruik. Daarnaast wordt gekeken of ibogaïne effectief is in de behandeling van ontwenning van opiaatonthouding en of er aanwijzingen zijn voor de effectiviteit in de behandeling van verslaving (4). Zij verwachten eind 2018 met onderzoeksresultaten te komen.

De wet

Ibogaïne is een niet geregistreerd geneesmiddel. Het valt onder de Geneesmiddelenwet. Niet geregistreerde geneesmiddelen kunnen alleen worden ingezet met toestemming van de Inspectie voor de Gezonheidszorg. Een apotheker moet eerst deze toestemming krijgen, voordat een dergelijk geneesmiddel kan worden voorgeschreven.

 

Bronnen:

1) Vervaeke, H.; Het gebruik van overige tripmiddelen in: Alcohol en drugs. Gebruik en misbruik; 2008

2) Alper, K. et al; The ibogaine medical subculture; Journal of ethnopharmacology; 2008

3) Maisonneuve, I.M. et al; Pharmacology of Biochemichal Behaviour; 2003

4) Pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

 

Versie: april 2020

Wat is een tripsitter?

Een tripsitter is een persoon die nuchter blijft om iemand anders trip (bij gebruik van psychedelica of andere middelen) te begeleiden. Dit kan een kennis zijn of iemand uit je vriendengroep. Het is belangrijk dat je je op je gemak voelt bij die persoon. Wanneer jij onder invloed merkt dat je ergens mee zit, of dat je het moeilijk hebt in je trip, kan je dit kwijt bij de tripsitter.

De tripsitter kan je dan helpen om uit die vervelende gedachten te komen. Of de tripsitter zorgt er voor dat je geen rare dingen doet.

Ook bij gebruik van psychedelica in onderzoeken wordt een professionele begeleider vaak een tripsitter genoemd.

 

Versie: oktober 2023