Alcohol, hoe zat het ook alweer?

Geschiedenis

Het begin van het drinken van alcohol brengt ons terug naar zeker achtduizend jaar geleden. Aardewerk uit Irak en Iran vertelt ons dat bier 5400 jaar voor Christus al bekend was. In Nederland werd bier omstreeks 1300 na Christus de volksdrank. Water was van slechte kwaliteit, wat bier een beter en veiliger alternatief maakte. Toentertijd werd het meeste bier gebrouwen in kloosters, pas later ontstonden speciale brouwerijen. Distilleren kwam in de late middeleeuwen op gang.

Na 1800 werd alcohol in toenemende mate gezien als een maatschappelijk probleem, mede door de sterke groei van het gebruik van jenever. Bier was inmiddels een luxeproduct geworden door accijnzen. In 1881 komt de eerste drankwet tot stand, de voorloper van de huidige Drank- en Horecawet. Allerlei drankbestrijdingsorganisaties zorgden ervoor dat het consumeren van alcohol sterk daalde. In de jaren ‘20 van de vorige eeuw werd dan ook nauwelijks alcohol gedronken.

Na 1960 kwam het gebruik weer in een stroomversnelling. Nederlanders zijn drie keer zoveel gaan drinken. Redenen voor dit toegenomen gebruik zijn toegenomen welvaart, het achterblijven van de prijsstijging van alcohol, het leren kennen van andere drankjes door buitenlandse vakanties en de grotere acceptatie van alcoholgebruik door vrouwen en jongeren.

Werking

Alcohol kan uiteenlopende effecten hebben, zowel psychisch als lichamelijk. Bij psychische effecten kun je denken aan een vrolijke stemming en een ontspannen gevoel. Bij lichamelijke effecten behoren onder andere verwijde bloedvaten en uitdroging. De effecten die alcohol kan hebben hangen samen met het aantal glazen dat gedronken wordt. Alcohol wordt via de slokdarm, maag en dunne darm opgenomen in het bloed. Via het bloed bereikt de alcohol na een minuut of tien de hersenen. Vaak voel je dan al effect, maar dit kan langer duren als je van tevoren veel gegeten hebt.

In de hersenen heeft alcohol een verdovende werking, welke vooraan in de hersenen begint (in de prefrontale cortex) en zich zo naar achteren over de hersenen verspreidt. Alcohol werkt op twee niveaus: het versterkt de werking van de neurotransmitter GABA. Deze neurotransmitter heeft effect op het zenuwstelsel. Hierdoor worden de kalmerende, rustgevende en vertragende effecten in werking gezet. Alcohol remt tevens de opname van de neurotransmitter glutamaat, waardoor leren, beoordelen en het geheugen beïnvloed worden. Bij het drinken van 1 tot 3 glazen alcohol raakt men ontremd. Contact maken wordt gemakkelijker. Wanneer er meer wordt gedronken (3-7 glazen) versterkt deze ontremming. De reactiesnelheid neemt af en spiercoördinatie verslechtert. Het drinken van 8-15 glazen gaat gepaard met roekeloosheid en sterke desoriëntatie. Bij 20 glazen of meer zijn de zintuigen verdoofd geraakt en kan er sprake zijn van levensgevaar. Deze indicaties zijn schattingen. De effecten van alcohol kunnen per individu verschillen en zijn sterk afhankelijk van onder andere lichaamsgewicht en geslacht.

(Bron: https://www.drugsinfoteam.nl/drugsinfo/alcohol/alcohol-werking)

Invloed op het immuunsysteem

Alcohol heeft uiteenlopende effecten op het lichaam en de geest, maar is er ook iets bekend over de invloed van het middel op het immuunsysteem? Wetenschappers hebben zich over deze vraag gebogen, hoewel het onderzoek ernaar nog in de kinderschoenen staat. Er zijn aanwijzingen dat een eenmalige binge sessie (binnen korte tijd 5 of meer glazen alcohol drinken) een effect kan hebben op het immuunsysteem. Dit effect lijkt voor het immuunsysteem minder ernstig dan het effect van chronisch overmatig alcoholgebruik (overmatig drinken wordt voor vrouwen gezien als meer dan 14 glazen per week en meer dan 21 voor mannen).

Echter kan een tijdelijke verstoring van het immuunsysteem al gevolgen hebben: als je bijvoorbeeld op een drukke plek bent zoals een kroeg of terras terwijl je immuunsysteem verstoord is, dan bestaat het risico dat je eerder besmet of geïnfecteerd raakt door ziekteverwekkers die daar aanwezig kunnen zijn.

Voor een korte beschrijving van twee onderzoeken die aantoonden dat binge drinken leidde tot een verslechterde werking van het immuunsysteem, kijk dan op deze site.

Het tijdelijk verstorende effect op het immuunsysteem door alcohol zou mensen dus kwetsbaar kunnen maken om een virus of bacterie op te lopen. Echter geven wetenschappers ook aan dat hier nog veel meer onderzoek naar moet worden verricht. Wil je meer weten over de risico’s en mogelijke gevolgen van alcoholgebruik, kijk dan eens op de alcoholpagina van Jellinek. Hier kun je ook tips vinden om alcoholgebruik zo veilig mogelijk te maken. Zo lees je daar bijvoorbeeld dat het verstandig is om na ieder besteld drankje ook een glas water te drinken en geen alcohol te drinken om je dorst te lessen.

Als je binnenkort weer een terrasje gaat pakken, geniet ervan!