Home » Alcohol- & drugsinfo » Gedrag (gokken, gamen, …) » Gokken
Hieronder lees je alle vragen over dit thema. Kan je iets niet vinden? Stel dan je vraag aan een van onze medewerkers via Vraag & Antwoord. Ook kun je veel informatie vinden op gokkeninfo.nl.
Heeft u te maken met schulden die u niet meer kunt betalen?
Blijf niet alleen rondlopen met schulden. Deze worden alleen maar groter als u niets doet. Schakel hulp in, zodat u over enige tijd met een schone lei kunt beginnen.
In behandeling bij Jellinek?
Als u in behandeling bent bij Jellinek kunt u vragen om hulp bij het oplossen van problemen door schulden. Binnen Jellinek zal onze afdeling de Cliënten Service Desk u daarbij advies geven. Vraag ernaar bij uw Jellinek behandelaar.
Bent u niet in behandeling bij Jellinek, maar wilt u weten welke hulp en behandeling Jellinek u te bieden heeft?
Stel uw vraag aan de Jellinek Advieslijn: 088 – 505 1220, elke werkdag bereikbaar van 8:30 tot 17:00.
Je laat je naam en vraag achter. Tussen 13:00 en 17:00 word je teruggebeld.
Hulp bij uw gemeente
In alle gevallen geldt dat u hulp kunt vragen bij de gemeente waarin u woont bij het oplossen van uw financiële problemen of schulden.
Wat u zelf kunt doen bij schulden en welke mogelijkheden er zijn via uw gemeente om een regeling te treffen met schuldeisers kunt u lezen op de website Het Juridisch Loket bij het onderwerp Schulden & Incasso. Het Juridisch Loket kunt u ook om advies vragen, als u daar behoefte aan heeft. Dit advies is gratis.
Kijk ook op gokkeninfo.nl voor meer tips voor hulp bij schulden.
Versie: oktober 2018
Ja, er zijn veel gevallen bekend van mensen die verslaafd raakten aan het doen van beleggingen. Zij hebben grote vermogens verloren op deze manier. Beleggen heeft dus veel overeenkomsten met gokken. Als je hier problemen mee ervaart dan raden we aan om onze zelfhulp te proberen.
Veel mensen zijn bekend met gokken in het casino maar het is ook mogelijk om te speculeren of gokken op de beurs. Bij beleggen kun je een aandeel, grondstof of indexfonds kopen of verkopen. Wanneer je iets koopt verdien je geld zodra de koers stijgt en wanneer je iets verkoopt verdien je geld als de koers daalt.
Online zelfhulp
De Jellinek online zelfhulp voor Gokken is gratis en anoniem. Je bepaalt voor jezelf aan het begin van het programma een doel (bijvoorbeeld stoppen of minderen). Het programma ondersteunt je vervolgens bij het houden aan je voornemens. Je maakt gedurende het programma verschillende inzichtgevende opdrachten, die je bijvoorbeeld meer zicht geven in je motieven om te gokken, de voordelen en de nadelen. Je gaat aan de slag met tips en alternatieven en kunt via het forum in contact komen met lotgenoten. Wekelijks ontvang je een overzicht van je resultaten. Je kunt op elk moment van de dag je opdrachten maken, wanneer het je uitkomt. Er zijn verder geen face-to-face afspraken. Het enige wat je nodig hebt is een internet connectie.
Om te beoordelen of de zelfhulp voor jou geschikt is kun je ook onze zelftest doen. Je kunt het gratis programma starten, en altijd weer stoppen als je dat wilt. Mocht het programma volgens jou toch niet geschikt zijn voor beleggen, dan horen wij dit ook graag van je terug zodat wij dit mee kunnen nemen in volgende verbeteringsrondes.
Gratis adviesgesprek
Als je liever eerst een gratis adviesgesprek wil, dan is dit ook mogelijk.
Dit kan via de Jellinek Advieslijn: 088 – 505 1220, elke werkdag bereikbaar van 8:30 tot 17:00.
Je laat je naam en vraag achter. Tussen 13:00 en 17:00 word je teruggebeld.
Versie: oktober 2018
In 2016 heeft onderzoeksbureau Intraval onderzoek gedaan naar de omvang van het gokken (1). Het onderzoeksbureau heeft ook een schatting gemaakt van het aantal kansspelverslaafden.
De meeste spelers zijn recreatieve spelers. Dat wil zeggen dat zij voor hun plezier spelen en hier geen problemen van ondervinden. Naar schatting zijn er 8.435.000 recreatieve spelers. Verder zijn er naar schatting 95.700 risicospelers en 79.000 probleemspelers die zeer waarschijnlijk gok- of kansspelverslaafd zijn.
Stichting Informatievoorziening Zorg (IVZ) houdt al meer dan 25 jaar de gegevens bij over hulpvraag en hulpverlening in de verslavingszorg. Samen met het Landelijk Alcohol en Drugs Informatiesysteem (LADIS) brengen zij jaarlijks de kerncijfers in de verslavingszorg uit.
De laatste cijfers komen uit 2015. Toen waren 2.186 mensen in behandeling voor gokken (2). In 2006 waren dat volgens hun cijfers 2.619 mensen. De laatste 5 jaar is het aantal constant. Daarvoor lag het aanmerkelijk hoger. In 1994 lag het aantal mensen dat behandeling zocht op het hoogtepunt. Toen waren er 7000 mensen in behandeling. Door allerlei preventiemaatregelen is het aantal mensen dat in behandeling komt sinds die tijd sterk gedaald.
Versie: februari 2018
Goksites bieden ook gokkasten op internet aan. Deze sites opereren vanuit het buitenland en zijn (nog) illegaal. De eisen die aan gokasten gesteld worden, hoeven voor deze online gokkasten dus niet te gelden. Het uurverlies kan bijvoorbeeld veel hoger zijn. En het uitkeringspercentage lager. Of de speeltijd 9 tijd tussen inzet en uitkomst is korter. Het Nederlands Meetinstituut (NMi) controleert of gokkasten aan de wettelijke eisen voldoen.
Op dit moment bereidt de overheid een wet voor om online gokspelen te legaliseren. Aanbieders zullen dan een vergunning krijgen. Nog niet helemaal duidelijk is of de online gokkasten aan dezelfde eisen zullen moeten voldoen als de offline gokasten en of de NMi ook hier een controlerende taak heeft.
Versie: november 2017
Niet alle gokspellen zijn riskant of verslavend. Bij deze omstandigheden loop je extra risico om verslaafd te raken:
Online spellen zijn extra verslavend omdat je ze sneller speelt dan in het echt. De computer schudt de kaarten, in plaats van een croupier. Ook kunnen er meerdere spellen tegelijk gespeeld worden, en heb je 24 uur per dag toegang tot online casino’s.
Bij een gokkast druk je op een knop, de rollen gaan draaien en 3 tot 3,5 halve seconden later weet je of je gewonnen of verloren hebt en kan je weer spelen. Dit snelle resultaat zorgt ervoor dat het spelletje continu spannend blijft. En juist in die spanning zit het verslavende aspect. Komt het resultaat pas na 8 seconden dan wordt het speeltje veel minder interessant. Zulke spellen worden ook wel short-odds-kansspelen genoemd. In Duitsland bijvoorbeeld duurt een spelletje op een gokkast veel langer. Dat levert veel minder risico op. Bij loterijen zit een dermate lange speeltijd tussen twee spellen dat daaraan nog nooit iemand verslaafd is geraakt.
Extra spanning kan ook veroorzaakt worden door de mogelijkheid veel geld in te zetten. Dit is bijvoorbeeld bij roulette het geval. De combinatie van grote bedragen en een korte speeltijd maakt roulette ook tot een verslavend gokspel. Bij Holland Casino kun je bij roulette maximaal €10.000 inzetten.
Het snelle resultaat zorgt ervoor dat het spelletje heel vaak achter elkaar gespeeld kan worden. Als een speler bij een gokkast na 3 seconden resultaat heeft kan hij in een uur 1200 keer spelen. Met iedere keer het gevoel: win of verlies ik. Al deze hits zorgen voor een roes en maken het spel extra riskant.
In gokhallen en casino’s kunnen bezoekers langdurig spelen zonder dat iemand op ze let. Mensen kunnen uren achter een kast zitten en voortdurend spelen. Ook hierdoor wordt het gokken extra riskant. Als iemand alleen thuis speelt dan kan hij ook uren doorgaan. Krasloten en ook bingo hebben ook een korte speeltijd maar zijn niet verslavend. Dat komt omdat krasloten in tabakszaken verkocht worden. Daar is geen mogelijkheid om anoniem en langdurig lang te spelen. Datzelfde geldt voor bingo. Bingo vindt in gezelschap plaats op bepaalde tijden. Dat beperkt de verslavingskans van bingo.
Het spelen in gokhallen en casino’s wordt zo aantrekkelijk mogelijk gemaakt. In casino’s creëert men een sfeer van luxe en overdaad. Gokkasten worden door hun kleuren, lichtjes en geluidjes feestelijke apparaten. Hierdoor neemt de kans op regelmatig spelen toe. Online casino’s verleiden je om te gaan gokken door bijvoorbeeld een bonus of speciale actie aan te bieden.
Sommige gokkasten geven de suggestie dat controle over het spel mogelijk is. Er worden verschillende mogelijkheden gegeven waarop een speler geld kan inzetten. De speler denkt dan slim te kunnen spelen en denkt het apparaat te kunnen verslaan. Dit, terwijl het spel altijd op toeval gebaseerd is. Ook hierdoor kan een speler te lang en te vaak gaan spelen waardoor de risico’s toenemen.
Versie: oktober 2020
Gemiddeld uurverlies is het bedrag dat een speler gemiddeld per uur verlies. Bij fruit- of gokkasten in cafés en gokhallen is in de wet vastgelegd hoe hoog het gemiddeld maximaal mag zijn. Dat is €40 euro per uur.
Dat gemiddelde van 40 euro per uur komt na 100 uur spelen tot stand. Er kunnen dus uren zijn dat je minder of meer verliest maar na honderd uur moet het volgens de wet op precies 40 euro per uur uitkomen. De gokkasten worden hiervoor van te voren op gecontroleerd. Bij gokkasten in casino’s is het gemiddeld uurverlies niet vastgelegd. Daar ligt het dus veel hoger.
Als een speler 2 uur per week op een gokkast in een café of gokhal speelt, kan hij dus met 100% zekerheid berekenen dat hij 52 maal 2 maal €40 is €4160 verspeeld heeft.
Versie: augustus 2016
Bij gokspelen wordt in de vorm van prijzen een gedeelte van het ingelegde geld weer terugbetaald. Dat wordt uitkeringspercentage genoemd. Bedraagt het uitkeringspercentage bijvoorbeeld 50%, dan betekent dat je van elke ingelegde euro, € 0,50 aan prijzen uitgekeerd krijgt.
Over uitgekeerde prijzen boven de 449 euro moet 29% kansspelbelasting betaald worden. Dit maakt het feitelijke uitkeringspercentage nog lager.
Verder moet je voor sommige vormen van gokken entreegeld betalen om te kunnen gokken. Dit is bij Holland Casino het geval maar ook bij het gokken op internet. In feite zijn dit kosten om te kunnen inleggen. Hierdoor gaat de inleg omhoog en het uitkeringspercentage verder omlaag.
Hieronder geven de uitkeringspercentages voor de verschillende vormen van gokken. De cijfers van gokkasten komen uit 2009 (1), de cijfers van de loterijen zijn meer recent en komen uit 2015 (2). Voor gokspelen op internet zijn de uitkeringspercentages niet precies bekend.
Loterijen:
Door rekening te houden met de kansspelbelasting wordt het uitkeringspercentage dus in feite lager.
Het uitkeringspercentage is niet de enige reden om te kiezen voor een bepaalde loterij. Loterijen ondersteunen ook goede doelen of dragen bij aan de schatkist. In het algemeen geldt: hoe meer er wordt uitgekeerd hoe minder er over overblijft voor het goede doel.
Versie: april 2017
In principe kan dat. Bij loterijen is het vaak lastig omdat niet precies bekend is hoeveel loten er verkocht zijn en op hoeveel loten er een grotere prijs valt dan de inleg. Prijzen die kleiner zijn als de inleg tellen voor de kans op winst eigenlijk niet mee.
Bij de staatsloterij valt de hoofdprijs op 1 van de ongeveer 3.000.000 verkochte loten. De kans om door de bliksem getroffen te worden is groter.
Om de kansen bij de verschillende gokspelen te berekenen moet je iets weten van kansberekening en over begrippen als
Een dobbelsteen heeft 6 kanten. De kans dat na gooien een van die getallen bovenop ligt is 1/6. Roulette heeft 36 nummers en de 0. De kans dat het balletje op een van deze nummers terecht komt is 1/37. 18 nummers zijn bij roulette rood en 18 zwart. De 0 is groen. De kans dat je rood of zwart treft is 18/37. Iets minder dan 50%.
Bij een combinatie van kansen wordt het rekenen al iets ingewikkelder. Wat is bijvoorbeeld de kans op twee keer 1 bij het gooien van een dobbelsteen of twee keer rood bij roulette of de kans op 4 bessen bij een gokkast. De kans dat 1 wordt gegooid is 1/6. Bij een tweede keer gooien zal in 1/6 deel daarvan weer een 1 verschijnen. De combinatie op 2 keer 1 is dus 1/6 keer 1/6 is 1/36.
Bij een roulette is de kans op rood 18/37. De kans op twee keer rood = 18/37 * 18/37=0,236.
Bij een gokkast met 4 rollen met elk 20 symbolen waarvan een bes is, is de kans op 4 bessen 1/20*1/20 *1/20*1/20= 0,00000626 of wel 1 op de 160.000.
Bij de berekening op een bepaalde combinatie van kansen is het belangrijk om te weten of kansen afhankelijk of onafhankelijk zijn.
Als op 50 lotjes een prijs valt en we trekken een lot en we verliezen dan valt er bij een tweede keer trekken op 1 van de 49 lotjes een prijs. De uitkomst van het eerste spel beïnvloedt de uitkomst van het tweede spel. De kansen zijn afhankelijk.
Als ik na trekking het lotje terug zou leggen, zou de kans weer 1 op 50 zijn en de kans onafhankelijk. Bij kaartspelen zijn de kansen vaak afhankelijk. In de loop van het spel verdwijnen kaarten waardoor de kans op het treffen van een bepaalde kaart steeds groter wordt.
Voor mensen is op het op een af andere manier moeilijk te geloven dat kansen volstrekt onafhankelijk zijn.
We weten dat gokspelletjes geen geheugen hebben en kansen dus onafhankelijk zijn maar het valt niet mee om op die manier te denken. De grootste wetenschapper zal als het bij roulette 4 keer rood is geweest denken “nou moet het toch een keer zwart worden”. En toch, de kans is bij ieder spelletje 18/37. De kansen zijn onafhankelijk. Casino’s, spelen daar nog op in ook door op de tafels te laten zien hoe vaak het achter elkaar rood is geweest.
Versie: april 2017
Hieronder enkele belangrijke data in de historie van gokken.
Versie: april 2017
Geluk bestaat, maar… de gouden regel bij het krijgen van geluk is, dat je het alleen maar krijgt als je zo nu en dan speelt. Bij zo nu en dan spelen geef je het geluk een kans om op te treden. Bij vaak spelen, wint kansberekening het van geluk. Als je geluk wil hebben bij gokken moet je het niet meer dan een paar keer per jaar doen.
We leggen dit uit voor een gokkast en een dobbelsteen
Gokkast
In een gokkast zitten een aantal rollen met symbolen. Op een rol zitten 10 of meer symbolen met bijvoorbeeld een klokje, een ster of een kers. Elk symbool heeft evenveel kans om voor te komen. Als die rol een paar duizend keer draait zul je ook zien dat elk symbool even vaak voorkomt. De kasten worden hier ook op gecontroleerd. Komt elk symbool niet even vaak voor dan wordt de kast afgekeurd en mag die niet opgesteld worden.
Stel nu dat je 10 keer achter elkaar speelt en 3 keer een klokje krijgt. Bij 10 symbolen op een rol is de kans op een keer een klokje 10%. Je hebt echter 3 klokjes gehad. Je hebt dus geluk gehad. Zeker als dat klokje uitbetaalt. Maar dat geluk met die 3 klokjes bestaat alleen omdat je heel beperkt gespeeld hebt. Als je heel vaak gaat spelen zul je zien dat van alle keren dat je speelt dat klokje in precies 10% van de spelen verschijnt.
Dobbelsteen
Je kunt dit heel makkelijk zelf uitproberen met een dobbelsteen. Gooi 20 keer met een dobbelsteen en schrijf alle uitkomsten op. Je zult zien dat sommige cijfers op de dobbelsteen vaker voorkomen dan andere. Gooi nu eens 200 keer achter elkaar en schrijf alle uitkomsten op. Je zult zien dat alle cijfers op de dobbelsteen vrijwel even vaak voorkomen.
Pak uit die 200 nu eens een serie van 20 worpen. Dan kun je zien dat in die ene gepakte serie sommige cijfers vaker voorkomen. Was dat nu jouw serie geweest en had je op die getallen ingezet dan had je geluk gehad.
Met andere woorden alleen bij beperkt spelen heb je kans dat bepaalde cijfers iets vaker voorkomen. Bij vaak spelen komen alle cijfers even vaak voor en geef je het geluk 0,00% kans. Iemand die vaak speelt is dus altijd de klos.
Versie: oktober 2020
In 2016 is er in Nederland ruim 2,47 miljard euro ingezet op offline gokken.
Offline gokken wordt verdeeld in vier sectoren; loterijen, sportweddenschappen, casinospelen en gokkasten.
Dit geld wordt door de gokaanbieders besteed aan:
Hieronder het bedrag wat de Nederlander inlegt.
| Gokspel | Euro |
| 1. Loterijen | |
| Staatsloterij | 696 miljoen |
| Postcodeloterij | 683 miljoen |
| BankGiro loterij | 134 miljoen |
| VriendenLoterij | 113 miljoen |
| Stichting Samenwerkende Non-Profit Loterijen | 26 miljoen |
| Incidentele vergunningen | 2,1 miljoen |
| De Lotto | 186 miljoen |
| Instantloterij | 87 miljoen |
| 2. Sportweddenschappen | |
| Toto & Runnerz | 157,7 miljoen |
| Schatting illegaal online aanbod sport | 141,9 miljoen |
| 3. Casinospelen | |
| Casinospelen | 253 miljoen |
| Illegale online casino’s | 71 miljoen |
| 4. Gokkasten | |
| Casinoautomaten | 305,5 miljoen |
Er zijn vier loterijorganisaties: de Staatsloterij, de Goededoelenloterijen (de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij, de VriendenLoterij en de Samenwerkende non-profit Loterijen), de Lotto en de Instantloterij (krasloten). Incidentele loterijen zijn loterijen waarbij de opbrengst besteed wordt aan doelen van een algemeen belang, zoals de bouw van een nieuw clubgebouw of de dakrenovatie van een kerk.
De sportweddenschappen kunnen in twee categorieën verdeeld worden. De sportprijsvragen (Toto) en de totalisator (paardenweddenschappen) (Runnerz). Dit laatste gebeurt met name in Noord-West Nederland: Noord-Holland, Zuid-Holland, Friesland en Groningen. Sportweddenschappen zijn de laatste jaren toegenomen in populariteit.
Er bestaan ook illegale sportweddenschappen. Dit gebeurt op gokzuilen en de illegale toto. Gokzuilen worden aangetroffen in de horeca, en illegaal aangeboden aan derden. De speler betaalt cash aan de tussenpersoon, en krijgt ook cash uitgekeerd.
De omzet van gokkasten in cafés en gokhallen is berekend door uit te gaan van het bruto spelresultaat (de totale ingekochte munten min de teruggebrachte munten).
Bron: Marktscan landgebonden kansspelen 2016, Kansspelautoriteit (2017)
Versie: februari 2018
Het probleem met illegale kansspelen en illegale goksites waaronder pokersites is dat zij zich niet aan huidige Nederlandse Wet op de Kansspelen houden. Deze wet is ook bedoeld om de risico’s van het spel te beperken. Het is aannemelijk dat de organisatoren van illegale gokspelen en goksites meer winst zullen pakken dan in Nederlandse wet op de Kansspelen in toegestaan. Verder moet bij illegale goksites vaak entreegelden betaald worden. Dit geld is de speler in ieder geval kwijt. Overigens moet je bij Holland Casino ook entreegeld betalen.
Waarschijnlijk kun je wel meer geld verdienen met illegale gokspelen dan met legale gokspelen. Illegale gokspelen zijn niet goed in beeld gebracht, juist omdat ze illegaal zijn. De omvang van illegale gokspelen is gebaseerd op schattingen.
Op dit moment is een wet in voorbereiding om online gokken te legaliseren. In de nabije toekomst kunnen er vergunningen aan bedrijven die online kansspelen aanbieden afgegeven worden. Het wetsvoorstel kansspelen op afstand (KOA) komt er wat online kansspelen zal reguleren. Hier zijn bepaalde regels aan gebonden zodat deelnemers zo veilig mogelijk kunnen deelnemen aan online kansspelen. In 2014 bedroeg de omvang van de online markt in Nederland 275 miljoen euro. Hoeveel er precies is uitgekeerd kunnen we niet zeker weten.
Hieronder gaan we in op enkele spelen die illegaal worden aangeboden.
Bij sommige tabakswinkels zijn behalve loten voor de legale lotto ook formulieren te koop voor illegale en/of buitenlandse lotto’s. In 2008 is hier voor het laatst onderzoek naar gedaan, Toen hebben 100.000 mensen illegaal lotto gespeeld (1). Hierbij werd 13,3 miljoen ingezet. Volgens de spelers is zo’n 1,5 miljoen euro aan prijzen uitbetaald. Nu zijn dit mededelingen van spelers maar als het klopt is het uitkeringspercentage in de legale lotto veel hoger dan de illegale lotto. Bij de illegale lotto ligt het uitkeringspercentage volgens de spelers op 11%, bij de legale op 49%. Het is dus verstandiger aan de legale lotto mee te doen. Ook al omdat je met de eventuele winst geen privé persoon ondersteunt maar de sport.
Illegale gokspelen opereren vanuit het buitenland. In de Nederlandse wet op de Kansspelen zijn een groot aantal regels opgenomen om de speler te beschermen. Buitenlandse aanbieders houden zich niet aan deze regels. Verder moet er om te kunnen spelen op een site vaak entreegelden betaald worden. Holland Casino vraag overigens ook €5 entree.
Volgens onderzoek hebben in 2008 hebben 565.000 mensen op illegale sites gespeeld (1). Hierbij werd 115 miljoen ingezet en 65 miljoen aan entreegeld betaald samen 180 miljoen. Maximaal is hiervan 115 miljoen weer uitgekeerd maar waarschijnlijk minder (1). Het meest gespeelde spel op internet is poker daarna gokken op gokkasten of fruitkasten.
Poker
Er zijn vele sites waarop je poker kunt spelen. Deze sites zijn verboden. Poker mag alleen aangeboden worden door Holland Casino. Deze hebben echter geen vergunning om poker online aan te bieden.
Online Poker is riskanter dan offline poker (2). Het verslavingsrisico van online poker is groter omdat online poker anoniemer is en omdat er minder sociale controle is. Er is op internet geen rem op excessief spelen. Zo kun je aan meerdere toernooien tegelijk meedoen. Illegale poker sites zullen ook proberen de speler te verleiden om op online gokkasten en fruitkasten te gaan spelen.
Overigens is het aantal pokerverslaafden klein. Voor zover het aanwezig is gaat het vooral om mensen die online pokeren (1).
Gokkasten/Fruitkasten
Sites die het spelen op gokkasten aanbieden zijn verboden. In de Nederlandse wet op de Kansspelen is over gokkasten opgenomen dat het uitkeringspercentage tenminste 60% moet bedragen. Ook is bepaald dat het gemiddeld uurverlies niet groter mag zijn dan 40 Euro en een spelletje niet korter mag duren dan tenminste 3,5 seconden. Deze bepalingen zijn er om het spel minder riskant maken voor de speler.
Bij illegale goksites is het onduidelijk wat het gemiddeld uurverlies of uitkeringspercentage is. Het uurverlies kan best veel hoger liggen.
Het organiseren van poker wedstrijden is voorbehouden aan Holland Casino. Naar deze wedstrijden komen mensen toe. Holland Casino mag poker niet op internet aanbieden. Behalve door Holland Casino worden door er ook anderen Pokertoernooien georganiseerd. Als dit bedrijfsmatig gebeurt zijn ze illegaal. Thuis of privé kan uiteraard wel poker worden gespeeld.
In 2008 hebben 205.000 mensen aan illegale pokertoernooien meegedaan(1). Hierbij werd 21 miljoen ingezet. Hiervan is maximaal 16,5 miljoen weer uitgekeerd maar waarschijnlijk minder (1). In vergelijking met Holland Casino is het aannemelijk dat bij illegale pokertoernooien het toezicht op een eerlijk spelverloop minder strikt is. Hiervoor zijn echter nog geen bewijzen.
Er worden in Nederland grootschalige commerciële bingo’s georganiseerd. Deze zijn illegaal. Een bingo mag alleen georganiseerd worden door een vereniging. De opbrengst moet worden gebruikt voor algemeen belang en de prijzen mogen per ronde niet groter zijn dan 450 euro en per bijeenkomst niet meer dan 550 Euro.
In 2008 hebben 107.000 mensen aan illegale pokertoernooien meegedaan(1). Hierbij werd 25 miljoen ingezet. Hiervan is maximaal 20 miljoen weer uitgekeerd. Bij commerciële bingo’s wordt geld verdiend door privé personen. Bij legale bingo’s steun je een vereniging of het algemeen belang.
Versie: november 2017
Als je probleemspelers vergelijkt met mensen die zo nu en dan gokken dan zijn probleemspelers vaker:
Door het Centrum Voor Verslavingsonderzoek(CV0) is in 2004 een bevolkingsonderzoek uitgevoerd naar de omvang van gokverslaving (3). Hierbij is gebruik gemaakt van een vragenlijst (de SOGS) die riskant gebruik meet (1). Als een deelnemer op deze lijst meer dan 5 punten scoort, zijn er sterke aanwijzingen dat hij kansspelverslaafd is. Aan de hand van deze vragenlijst werden de volgende verschillen gevonden tussen probleemgokkers en mensen die zo nu en dan speelden. Deze kenmerken werden bevestigd in andere onderzoeken (1, 2).
Uit het bevolkingsonderzoek bleek dat aanzienlijk meer mannen dan vrouwen een score van 5 of meer hebben. 0,1% van de vrouwen heeft een SOGS van 5 of meer tegenover 0,5% van de mannen. Deze cijfers zien we ook terug in de hulpverlening. In 2010 meldden zich 2673 mensen aan bij de hulpverlening. Hiervan was 87% man en 13% vrouw.
Ook alleenstaanden en gescheiden personen scoren hoger dan gehuwden. 2,1 % van de gescheiden personen en 1,3 van de alleenstaanden had een SOGS van 5 of meer. Bij de gehuwden lag dit op 0,9 %.
Het al of niet hebben van werk lijkt op het eerste gezicht niet veel invloed te hebben. 0,6 % van de mensen met een fulltime baan en 0,5 % van de WAO’ers heeft een SOGS van 5 of meer. Verschil treedt pas op, als je aan deze groepen vraagt of ze ooit van hun leven een gokprobleem gehad hebben. Dan blijkt dat 5,7% van de werklozen ooit een gokprobleem gehad heeft. Bij de WAO’ers ligt dit op 4,9% en bij de werkenden op 1,4%.
Een belangrijke factor om te voorspellen of iemand problemen heeft gokken, is het aantal kansspelen waaraan hij/zij meedoet. Speel je slechts een kansspel, dan heb je vrijwel nooit gokproblemen. Bij de groep die aan twee of drie kansspelen meedoet, heeft 1,2% problemen terwijl bij respondenten die aan 3 of 4 kansspelen meedoen, 6,1% problemen met gokken heeft.
Probleem spelers hebben vaker psychische problemen zoals depressie en angst en paniekaanvallen. Bij 1/5 van de probleemspelers is ooit een psychiatrische stoornis vastgesteld.
Probleemspelers spelen vaker om negatieve redenen spelen dan mensen die zo nu en dan gokken. Ze spelen uit verveling of om geen last te hebben van problemen.
In ander onderzoek werd nog gevonden dat nogal wat gokkers bijgelovig zijn. Ze geloven in geluksgetallen of dat het vandaag hun dag is.
Versie: juni 2017
Uit een onderzoek onder een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking bestaande uit 6.077 personen bleek dat onder de risicovolle spelers een hoger percentage schulden had, dan de recreatieve spelers. Namelijk:
Het grootste deel van de risicovolle spelers geeft aan dat de schulden door het gokken komt. Terwijl dit bij de recreatieve spelers het geval is bij ongeveer 1/3.
Bron: Gokken in kaart, Intraval (2011)
Versie: augustus 2016
Er is onderzoek gedaan onder ruim 500 ervaren gokkers. Het bleek dat 43% van de risicovolle spelers onder hen vaak somber is geweest, in tegenstelling tot 24% van de recreatieve spelers. Ook hadden risicovolle spelers vaker last van concentratieproblemen (34%, recreatieve spelers: 20%), depressieve gevoelens (28%, recreatieve spelers: 9%), angst (18%, recreatieve spelers: 5%), wanhoop (15%, recreatieve spelers: 5%), agressie (12%, recreatieve spelers: 3%) en manische gevoelens (11%, recreatieve spelers 6%).
Qua alcoholgebruik was er geen significant verschil tussen recreatieve spelers en risicovolle spelers. Wel roken zowel de risicovolle (46%) als de recreatieve gokkers (35%) meer dan het landelijk gemiddelde (27%).
Met cannabis scoren de gokkers ook hoger dan het landelijk gemiddelde; van de risicovolle gokkers heeft 16% de afgelopen maand cannabis gebruikt, en van de recreatieve gokkers 6%. De Nederlandse bevolking heeft 4,2% de afgelopen maand geblowd.
Bron: Gokken in kaart, Intraval (2011)
Versie: augustus 2016
Als je een automatenhal binnenloopt, is 1 op de 4 bezoekers gokverslaafd. Bij Holland Casino zijn naar schatting 2% van de bezoekers gokverslaafd.
Door het Centrum Voor Verslavingsonderzoek (CVO) is in 2011 onderzoek uitgevoerd naar de omvang van gokverslaving. Hierbij is gebruik gemaakt van een lijst (de SOGS) die riskant of problematisch gokgedrag meet. Bij een score hoger dan 5 zijn er sterke aanwijzingen dat iemand gokverslaafd is (1) .
Kansspelautomaten in amusementscentra zijn het meest risicovol. 2,5% van de deelnemers aan bovenstaand onderzoek speelt problematisch en heeft het meeste geld besteed aan kansspelautomaten.
Kansspelen via internet zijn daarna het meest risicovol, waarbij 0,9% van de deelnemers van het onderzoek het meeste geld aan geven.
Daarna volgen Sportpoules (0,4%), Bingo (0,3%), Loterijen (0,1%) en Casinospelen in het casino (0,1%).
Gokken in kaart, Intraval (2011)
Versie: november 2017
De belangrijkste bepalingen voor gokkasten liggen vast in:
De belangrijkste regels gaan over:
Om te kunnen spelen op gokkasten moet een speler 18 jaar zijn. Dit geldt voor cafés, gokhallen en casino’s. Voor gokhallen en casino’s geldt bovendien dat jongeren onder de 18 jaar niet aanwezig mogen zijn. Sommige gokhallen hebben uit eigen beweging de leeftijd op 21 jaar gezet. Wordt er toch onder de 18 jaar gespeeld dan is degene die de kast exploiteert strafbaar.
Gokkasten mogen alleen staan in hoogdrempelige horeca, speelhallen en Casino’s. Onder hoogdrempelig wordt verstaan dat een zaak een Drank- en Horecavergunning moet hebben en dat de activiteiten zich vooral moeten richten op personen van 18 jaar en ouder. In de praktijk gaat het hierbij om cafés en restaurants.
Gokkasten zijn dus niet toegestaan in cafetaria’s, jeugdclubs, bowlingbanen en sportkantines. Voor het beginnen van een gokhal is ook toestemming van de gemeente nodig.
Gokken op internet
Ook op internet is het mogelijk om op gokkasten te spelen. Diverse sites bieden dit aan. Deze sites opereren vanuit het buitenland en zijn (nog) illegaal. De wettelijke eisen die hieronder besproken worden, hoeven voor deze gokkasten dus niet te gelden. Op dit moment bereidt de overheid een wet voor om online gokspelen te legaliseren. Aanbieders zullen dan een vergunning krijgen. Nog niet helemaal duidelijk is of de online gokkasten aan dezelfde eisen zullen moeten voldoen als de offline gokkasten en wie dat controleert.
Een gokkast moet voldoen aan allerlei eisen.
Voordat een gokkast opgesteld wordt, wordt door het Nederlands Meetinstituut (NMi Certin) hierop gekeurd. Voldoet hij dan wordt de kast voorzien van een merkteken. Voldoet hij niet dan wordt hij afgekeurd en mag hij niet gebruikt worden.
Er zijn verschillen tussen gokkasten in cafés, in gokhallen en in Holland Casino. In cafés staan sinds 2002 de zogenaamde Nijpelskasten opgesteld. Deze kasten voldoen aan een aantal eisen waardoor de risico’s van gokverslaving beperkt worden. De kasten in speelhallen hoeven aan een aantal van deze eisen niet te voldoen. Bovendien staan daar de zogenaamde meerspelers.
Hieronder staan de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen de drie soorten gokkasten:
| Eisen gesteld aan gokkasten in | Cafés/restaurant | Gokhallen | Casino’s |
| Toevalskarakter | Moet zich gedragen volgens toeval | Moet zich gedragen volgens toeval | Moet zich gedragen volgens toeval |
| Speltijd (tijd tussen spel 1 en spel 2, ofwel tijd tussen zet en uitkomst) | Gemiddeld 4, ten minste 3,5 seconden | Tenminste 3 seconden | Tenminste 3 seconden |
| Uitkeringspercentage | 60% – in de praktijk 83% | 60% – in de praktijk 83% | 80% – in de praktijk 93% |
| Gemiddeld uurverlies | Niet groter dan €40 | Niet groter dan €40 | Niet vastgelegd |
| Inzet | €0,20 | €0,20 | €0,01 tot €150 |
| Maximale prijs | 200 keer de inzet, ofwel 40 euro | 200 keer de inzet, ofwel 40 euro | Vele duizenden malen de inzet |
| Maximale verlies per spel | 200 keer de inzet, ofwel 40 euro | 200 keer de inzet, ofwel 40 euro | 150 euro |
| Automatisch doorspelen | Nee, ieder spel moet opnieuw gestart worden | Ja | Ja |
| Uitschakelen na hoofdprijs | Ja, na uitkering van de hoofdprijs schakelt het apparaat zich 15 seconden uit | Nee | Ja |
| Spelinformatie systeem | Ja | Nee | Nee |
| Meerspelers | Nee | Ja | Ja |
| Jackpot (door het koppelen van gokkasten) | Nee | Ja, maximale prijs €2500 | Ja, maximale prijs niet vastgelegd |
| Opschrift van de gokkast: ‘Voorkom gokverslaving, speel met mate.’ en ‘Spelen onder de 18 jaar is niet toegestaan.’ | Ja | Ja | Nee |
Bij het plaatsen van een gokkast zijn twee partijen betrokken: de exploitant en de mede-exploitant. De exploitant is de eigenaar van een gokkast die een café- of een restauranthouder wil interesseren om een gokkast in zijn zaak te plaatsen. De mede-exploitant is de caféhouder of restauranthouder die een gokkast in zijn café wil. Beiden hebben voor het plaatsen van een gokkast een vergunning nodig; De exploitanteigenaar een exploitatievergunning van de Kansspelautoriteit, de mede-exploitant een aanwezigheidsvergunning van de gemeente.
De opbrengst van de gokkast wordt door beiden gedeeld. Wel is over de opbrengst van een gokkast BTW verschuldigd en moet over de uitgekeerde prijzen door de exploitant kansspelbelasting betaald worden. Hiermee zijn gokkasten de enige vorm van kansspelen waarbij de winst naar particulieren gaat.
Versie: november 2017
Vanaf 18 jaar mag je gokken. In gokhallen en casino’s mogen jongeren onder 18 niet aanwezig zijn. Online kansspelen waarvoor je moet betalen mag je niet spelen als je jonger bent dan 18 jaar.
Versie: april 2017
Gokkasten zijn te vinden in cafés of gokhallen. Als een gokkast van achter wordt open gemaakt dan worden een aantal rollen zichtbaar. Op deze rollen staan afbeeldingen van bijvoorbeeld fruit zoals appels, peren en kersen.
Met € 0,20 kunnen de rollen in beweging worden gezet. Als de rollen zijn uitgedraaid, wordt door het venster van de gokkast een bepaalde combinatie van afbeeldingen zichtbaar. Sommige combinaties van afbeeldingen betalen uit, andere niet. De producent van een gokkast zorgt er voor dat er meer kansen op combinaties zijn die niet uitbetalen dan wel.
De rollen moeten bij ieder spel volstrekt willekeurig tot stilstand komen. De afbeeldingen moeten op de lange duur even vaak voorkomen. Staat op een rol met 10 afbeeldingen 1 keer een kers, dan moet die kers in precies 10% van de keren dat er gespeeld wordt, voorkomen.
De rol in de gokkast mag niet anders werken dan een dobbelsteen. Ook daar heeft elk getal even veel kans om voor te komen. En net zoals bij het gooien van een dobbelsteen kun je op het draaien van de rol geen enkele invloed uitoefenen.
Voordat een gokkast wordt toegelaten in een café of gokhal wordt hij gekeurd op het toevalskarakter. Dit gebeurt door het Nederlands Meet Instituut (NMi Certin). Ze bestuderen de software van een gokkast en ze kijken naar het “gedrag” van de gokkast. Het NMi laat een gokkast dagenlang spelen en noteert alle uitslagen. Vervolgens kijkt het NMi of de uitslagen overeenkomen met wat je volgens toeval zou kunnen verwachten. Gedraagt een gokkast zich niet volgens toeval dan wordt hij afgekeurd en mag hij niet geplaatst worden.
Het NMi bekijkt ook of de gokkast voldoet aan de andere wettelijke eisen zoals:
De speltijd ofwel de tijd die verstrijkt tussen 2 spellen moet (gemiddeld) 4 seconden bedragen en mag niet korter zijn dan 3,5 seconden. Dit is een belangrijk criterium en is een belangrijke factor bij het ontstaan van verslaving. In het algemeen geldt: hoe langer het spel duurt hoe minder de kans op verslaving.
Het bedrag dat je per ingezette euro terugkrijgt moet minimaal 60% bedragen (in de praktijk ligt het op 83%).
Het gemiddeld uurverlies mag niet groter zijn €40
Per spel mag niet meer uitgekeerd worden dan 200 keer de inzet.
Goksites bieden ook gokkasten op internet aan. Deze sites opereren vanuit het buitenland en zijn (nog) illegaal. De eisen die hierboven genoemd worden, hoeven voor deze gokkasten dus niet te gelden. Het uurverlies kan bijvoorbeeld veel hoger zijn. Op dit moment bereidt de overheid een wet voor om online gokspelen te legaliseren. Aanbieders zullen dan een vergunning krijgen. Nog niet helemaal duidelijk is of de online gokkasten aan dezelfde eisen zullen moeten voldoen als de offline gokasten en of de NMi ook hier een controlerende taak heeft.
Versie: november 2017
In cafés staan sinds 2002 de zogenaamde Nijpelskasten. Deze kasten moeten voldoen aan een aantal wettelijke eisen waardoor spelers minder makkelijk doorspelen. De kasten in speelhallen moeten ook aan deze eisen voldoen maar niet aan alle.
Versie: november 2020
In gokhallen mogen naast gokkasten ook zogenaamde ‘meerspelers’ staan. Een meerspeler is een gokkast waarop meerdere spelers tegelijk kunnen spelen. Een voorbeeld van een meerspeler is bijvoorbeeld de rouletteautomaat. Hierbij laat een mechanische croupier het balletje in de draaitafel rollen. Spelers zetten vanaf afzonderlijke terminals in en zien hun eventuele prijs op de terminal verschijnen. Ook de zogenaamde paardenrenautomaat waarbij je op een bepaald paard kunnen wedden, kan met meerdere mensen bespeeld worden.
In de 282 gokhallen in Nederland staan nu 694 meerspelers op een totaal van 14600 gokkasten. Een ander product dat in gokhallen wordt aangeboden is het spelen op aan elkaar gekoppelde kasten spelen waarbij de jackpot kunt winnen. De maximale jackpot is €2500.
Onlangs is onderzoek gedaan naar de effecten van meerspelers (1). Hierbij zijn bezoekers van 2000 tot 2004 gevolgd. In de onderzoek periode nam het aantal bezoekers aan gokhallen af. Het bleek dat in gokhallen met ‘meerspelers’ het aantal bezoeken minder sterk daalde dan in gokhallen zonder meerspelers. Ook bleek dat meerspelers geen invloed had op het aantal probleemspelers in gokhallen.
Versie: november 2017
Gokkasten in cafés, gokhallen en casino’s verschillen van elkaar. Er zijn verschillen in:
Gokkasten in casino’s en gokhallen zijn riskanter dan in cafés. Zie hieronder de verschillen.
| Eisen gesteld aan gokkasten in | Cafés/restaurant | Gokhallen | Casino’s |
| Toevalskarakter | Moet zich gedragen volgens toeval | Moet zich gedragen volgens toeval | Moet zich gedragen volgens toeval |
| Speltijd (tijd tussen spel 1 en spel 2, ofwel tijd tussen zet en uitkomst) | Gemiddeld 4, ten minste 3,5 seconden | Tenminste 3 seconden | Tenminste 3 seconden |
| Uitkeringspercentage | 60% – in de praktijk 83% | 60% – in de praktijk 83% | 80% – in de praktijk 93% |
| Gemiddeld uurverlies | Niet groter dan €40 | Niet groter dan €40 | Niet vastgelegd |
| Inzet | €0,20 | €0,20 | €0,01 tot €150 |
| Maximale prijs | 200 keer de inzet, ofwel 40 euro | 200 keer de inzet, ofwel 40 euro | Vele duizenden malen de inzet |
| Maximale verlies per spel | 200 keer de inzet, ofwel 40 euro | 200 keer de inzet, ofwel 40 euro | 150 euro |
| Automatisch doorspelen | Nee, ieder spel moet opnieuw gestart worden | Ja | Ja |
| Uitschakelen na hoofdprijs | Ja, na uitkering van de hoofdprijs schakelt het apparaat zich 15 seconden uit | Nee | Ja |
| Spelinformatie systeem | Ja | Nee | Nee |
| Meerspelers | Nee | Ja | Ja |
| Jackpot (door het koppelen van gokkasten) | Nee | Ja, maximale prijs €2500 | Ja, maximale prijs niet vastgelegd |
| Opschrift van de gokkast: ‘Voorkom gokverslaving, speel met mate.’ en ‘Spelen onder de 18 jaar is niet toegestaan.’ | Ja | Ja | Nee |
In cafés moet ieder spel opnieuw gestart worden met een druk op de knop. In gokhallen en casino’s hoeft dat niet.
In casino’s zijn verschillende jackpots. Er zijn vaste jackpots en jackpots die steeds verder oplopen doordat speelautomaten in de verschillende casino’s met elkaar verbonden zijn. De hoogte van de oplopende jackpots valt te lezen op de jackpotmeter die boven de gokkast hangt. De hoogte van de prijs kan oplopen tot vele miljoenen euro’s.
De waarschuwende tekst luidt: ‘Voorkom gokverslaving, speel met mate’ en ‘Spelen onder de 18 jaar is niet toegestaan’.
Doordat gokkasten in casino’s een kortere speltijd hebben en het gemiddeld uurverlies niet wettelijk vastligt en dus veel hoger ligt, zijn de gokkasten in casino’s veel riskanter dan in cafés.
Goksites bieden ook gokkasten op internet aan. Deze sites opereren vanuit het buitenland en zijn (nog) illegaal. De eisen die hierboven genoemd worden, hoeven voor deze gokkasten dus niet te gelden. Het uurverlies kan bijvoorbeeld veel hoger zijn. Op dit moment bereidt de overheid een wet voor om online gokspelen te legaliseren. Aanbieders zullen dan een vergunning krijgen. Nog niet helemaal duidelijk is of de online gokkasten aan dezelfde eisen zullen moeten voldoen als de offline gokasten en of de NMi ook hier een controlerende taak heeft.
Versie: november 2017
In de Wet op de kansspelen (Wok) en in verschillende loterijbeschikkingen zijn een groot aantal bepalingen opgenomen over loterijen. Voor het organiseren van een loterij is een vergunning nodig. Met de opbrengst van een loterij moet het algemeen belang worden gediend. Voor de verschillende loterijen zijn er aparte bepalingen over bijvoorbeeld uitkeringspercentage of over verplichte afdracht aan goede doelen.
Bron: Kansspelautoriteit
Versie: november 2017
De opbrengst van loterijen gaan naar de staat of naar goede doelen. Voor elke loterij ligt het percentage van de afdracht verschillend.
Hieronder per loterij het % en het bedrag dat in het jaar 2015 naar verschillende doelen is gegaan (1).
€75,4 miljoen (15% van de omzet) gaat naar de staat. De rest wordt uitgekeerd in prijzen.
De NGDL droeg €443 miljoen af aan goede doelen. Hieronder is te lezen welk bedrag van welke loterij afkomstig was.
Nationale Postcode Loterij
De omzet van de Nationale Postcode Loterij bedroeg €655 miljoen in 2015. De Nationale Postcode Loterij draagt 50% af aan goede doelen. Dat was €327,5 miljoen in 2015. Dit geld gaat naar doelen die zich inzetten voor mens en natuur.
De BankGiro Loterij
De omzet van de BankGiro Loterij bedroeg €126 miljoen in 2015. De BankGiro Loterij draagt 50% af aan goede doelen. Dat was €63 miljoen in 2015. Dit geld gaat naar doelen die zich inzetten voor cultuur en behoud van cultureel erfgoed.
De VriendenLoterij
De omzet van de VriendenLoterij bedroeg €106 miljoen in 2015. De VriendenLoterij draagt 50% af aan goede doelen. Dat was €53 miljoen in 2015. Dit geld gaat naar doelen die zich inzetten voor gezondheid en welzijn van mensen.
Uniek aan de sponsorloterij dat je bij deelname je eigen goede doel kunt kiezen. Bij opgave kun je kiezen of je de 48 doelen van de Vrienden Loterij wil ondersteunen of kiest voor een eigen doel. Het goede doel kan ook je eigen sportvereniging of organisatie zijn.
Organisaties of clubs verkopen dan zelf (bijvoorbeeld via het callcentrum van de sponsorloterij) zoveel mogelijk loten aan clubleden/vrienden en familie. De opbrengst komt dan ten goede aan de organisatie/club.
Lottospelen (Lotto 6/45, Lucky Day en Eurojackpot) had een omzet van €181 miljoen in 2015. Ten minste 47,5% (€85,9 miljoen) hiervan moet als prijzen uitgekeerd worden naar de spelers. Ten minste 18% (€32,58 miljoen) wordt verdeeld over twee goede doelen organisaties:
Instantloterij (krasloten) had een omzet van €81 miljoen in 2015. Ten minste 47,5% (€38,5 miljoen) hiervan moet als prijzen uitgekeerd worden naar de spelers. Ten minste 18% (€14,58 miljoen) wordt verdeeld over twee goede doelen organisaties:
SNL staat voor de Stichting Samenwerkende Non-Profit Loterijen en is een samenwerkingsverband van de Nationale Stichting de Grote Clubactie, de Vereniging Scouting Nederland, de Stichting Koningin Wilhelminafonds voor de Nederlandse Kankerbestrijding, de Nationale Vereniging De Zonnebloem en de Stichting Nationaal Jeugd Fonds Jantje Beton. Zij keren 2,4% van de omzet uit aan de prijzen.
In 2015 had de SNL een totale omzet van €26 miljoen. Hiervan wordt 50% dus €13 miljoen afgedragen aan goede doelen.
De Lotto (met de Toto) en Sportech Racing (met Runnerz) organiseren de sportweddenschappen in Nederland.
De Lotto heeft geen vast percentage wat het af moet dragen. Voor de rest gelden dezelfde percentages als hierboven beschreven worden bij Lottospelen en Instantloterij (krasloten).
Sportech racing moet ten minste 2,5% afdragen aan een goed doel: de Nederlandse draf- en rensport.
In 2015 was de omzet van beide partijen 117,9 miljoen euro. Ze droegen 7,3 miljoen euro af aan het goede doel.
Over prijzen boven de €449 moet 29% kansspelbelasting betaald worden. De opbrengst voor de staat is dus hoger dan alleen de baten van de staatsloterij. Hieronder de bedragen die de staat in 2015 aan kansspelbelasting ontving (1):
Totaal: bijna €300 miljoen
Bron: Marktscan landgebonden kansspelen 2015, Kansspelautoriteit (2016)
Versie: november 2017
Er zijn vele loterijen in Nederland. De loterijen zijn:
Er zijn vele loterijen in Nederland. De loterijen worden door verschillende organisaties aangeboden. Deze organisaties zijn de vergunninghouders.
Organisaties kunnen een eenmalige vergunning aanvragen, maar ook meerjarige vergunningen.
In 2016 zijn de Nederlandse Staatsloterij en De Lotto gefuseerd tot de Nederlandse Loterij. Samen bieden zij zeven verschillende kansspelen: Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten en Toto (1).
Voor de kansspelen die onder de Nederlandse loterij vallen zijn 4 vergunningen afgegeven:
Voor de Nationale Postcode Loterij, Bank Giro Loterij en de VriendenLoterij zijn ondergebracht bij de Holding Nationale Goede Doelen Loterij. Zij hebben de volgende vergunningen gekregen:
Lottovate
Lottovate is een nieuwe speler op de Nederlandse loterijenmarkt. Dit is de enige loterij die volledig digitaal plaatsvindt. In 2017 is de markt voor goede doelen in Nederland opengegaan en heeft Lottovate als eerste nieuwe loterij een vergunning gekregen: Vergunning Lottovate 2017-2012.
Sportech Racing B.V.
Sportech Racing is de monopolist op het gebied van paardenweddenschappen. Zij hebben de vergunning Vergunning Totalisator 2015/2016. Deze is een half jaar langer geldig gemaakt tot 1 juli 2017.
Versie: juni 2017
In 2016 zijn de Staatsloterij en de Lotto gefuseerd tot de Nederlandse Loterij.
In 2016 bedroeg de omzet van de Staatsloterij €696 miljoen en van De Lotto €406 miljoen. In totaal had de Nederlandse Loterij een omzet van €1.103 miljoen.
Hiervan gaat:
Aangeboden worden:
Staatsloterij / Jackpot
Er zijn 12 maandelijkse trekkingen en nog 4 extra trekkingen (De Koningsdag trekking, 1 juli trekking, 1 oktober trekking en de Oudejaarstrekking). De hoofdprijs is €1.000.000 netto. De staatsloterij keert uit volgens het principe: ”wat je ziet is wat je krijgt”. De kansspelbelasting wordt door de Staatsloterij betaald. De echte prijs is dus in feite hoger omdat de kansspelbelasting er al af is. De jackpot begint vanaf €7.500.000 en kan oplopen tot ruim €20 miljoen.
Miljoenenspel
Het miljoenenspel wordt wekelijks gespeeld op zaterdagavond. De jackpot is €1.000.000. Daarnaast zijn er prijzenpakketten van €20.000, € 10.000 en € 5000.
Eurojackpot
Je kan meespelen via de website van Eurojackpot of in de winkel. Online log je in met je Nederlandse Loterij account en koop je een lot met het saldo uit je wallet. Je speelt al mee voor €2. Het spel werkt als volgt: kies eerst 5 getallen uit de getallen 1 t/m 50, kies daarna 2 bonusgetallen uit de getallen 1 t/m 10. Je kunt ook de computer laten bepalen met welke getallen je meespeel.
Lees hier hoe de Krasloten werken.
Lees hier hoe de Lotto, Lucky Day en de Toto werken.
Het uitkeringspercentage lag in 2016 op: 68,2%. Van elke euro die je in de loterij steekt wordt 0,682 weer uitgekeerd. Maar dit percentage is inclusief de kansspelbelasting. De Staatsloterij keert netto aan de deelnemer uit. De kansspelbelasting wordt door de Staatsloterij betaald. Hou je hier rekening mee dan is het uitkeringspercentage voor de deelnemer wat lager.
In absolute getallen bedroeg de omzet in 2016 €696 miljoen. 68,2% ofwel €474,6 miljoenwerd uitgekeerd aan prijzen. V
Versie: november 2017
De Postcode loterij kent dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse prijzen. In 2015 bedroeg de omzet €655 miljoen (1). Van deze €655 miljoen gaat:
De Postcodeloterij bepaalt zelf welke goede doelen in aanmerking komen voor steun. Dit zijn vooral goede doelen die te maken hebben met ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten, natuur en milieu en welzijn.
Een lot inclusief StraatprijsVerdubbelaar kost €13. Een lot zonder StraatprijsVerdubbelaar kost €11,75. Elk lot bestaat uit vier cijfers, twee letters (de postcode) en een getal tussen 0 en 499. Dit getal maakt de postcode uniek. Per postcode worden maximaal 499 loten uitgegeven. Meestal wordt mee gespeeld onder eigen postcode.
Het kopen van loten gaat via brief, telefoon of internet. Met het kopen van een lot wordt een machtiging gegeven om maandelijks een bedrag van een rekening af te trekken. Loten zijn dus niet te koop via winkels. De Postcode Loterij heeft diverse TV programma’s zoals Miljoenenjacht waar veel geld te verdienen valt. Ook programma’s als ‘Koffietijd’, ‘Miljoenenjacht’, ‘Bestemming…’, ‘Eén tegen 100’ en ‘RTL Live’ werken samen met de Postcodeloterij. Deze programma’s geven voorlichting over de goede doelen maar dienen ook als reclame voor de Postcodeloterij.
Er zijn in de Postcodeloterij verschillende prijzen te winnen. Over prijzen boven de €449 moet 29% kansspelbelasting betaald worden.
Het uitkeringspercentage van de postcodeloterij is 30%. Dat betekent dat van iedere euro die je in de postcodeloterij steekt gemiddeld 0,30 cent terugkrijgt. In totaal keert de loterij ongeveer zo’n 200 euro miljoen uit. De loterij kent echter een aantal zeer grote prijzen die door een heel beperkt aantal mensen gewonnen wordt. De kanjers nemen alleen al bijna 90 miljoen euro voor hun rekening. Dat betekent dat voor 99,9999% van de spelers slechts de helft aan prijzen overblijft en voor hun het uitkeringspercentage slechts 14,5% bedraagt. Van elke euro krijg een speler dus in feite niet meer €0,145 cent terug.
In feite is het uitkeringspercentage nog lager omdat over prijzen boven de €449 29% kansspelbelasting wordt ingehouden.
De Universiteit van Tilburg heeft onderzocht waarom mensen mee spelen. Bij de postcode loterij komt een speler er altijd achter dat hij had kunnen winnen. Angst spijt te zullen krijgen dat hij dan geen lot had gekocht is een belangrijke reden om mee te spelen. Ook Het idee dat alle buren rijk zijn behalve jij, voelt onprettig. In reclames speelt de postcode loterij hier op in (2).
Op de website van de postcodeloterij wordt voor de verschillende spelletjes de kans op een prijs weergegeven. Een prijs is echter pas een prijs als je meer krijgt dan de inleg. Op die manier worden de kansen echter niet weergegeven.
Versie: juni 2017
In 2015 had de VriendenLoterij een omzet van €106 miljoen. Van deze €106 miljoen gaat:
16 loterijen. Doelen die zich richten op gezondheid en welzijn van mensen.
Het lot bestaat uit het mobiele telefoonnummer van de speler aangevuld met twee letters. Er is nog een extra spel met een bingokaart met 15 getallen. Op de bingokaart staat ook nog het lotnummer. Een lot kost € 12,50 inclusief de Jackpotbonus van €0,50.
VriendenPuntenPrijs: vier keer per jaar is er een trekking voor de VriendenPuntenPrijs. Hoe langer iemand meespeelt in een jaar, hoe meer VriendenPunten hij verzamelt en hoe hoger de prijs.
AutoJackpot: deelnemers spelen met de laatste zeven eindcijfers van zijn telefoonnummer voor de AutoJackpot. Wanneer iemand ook meespeelt met de Jackpotbonus maakt hij kans op de extra geldprijs van 10.000 euro.
Er zijn ook allerlei andere prijzen. Er zijn 100.000 prijzen te winnen tot €100.000.
Het kopen van loten gaat via internet. De speler machtigt hiermee de organisatie om maandelijks een bedrag van zijn rekening af te trekken. Er zijn 14 trekkingen per jaar. Loten zijn dus niet te koop via winkels.
Er zijn in de VriendenLoterij verschillende prijzen te winnen. Over prijzen boven de €449 moet 29% kansspelbelasting betaald worden. Er zijn 14 trekkingen per jaar waarbij het telefoonnummer het lot is. Daarnaast wordt er wekelijks Bingo gespeeld. Er worden 30 getallen getrokken. Als de speler met deze 30 getallen de kaart vol heeft wint hij de hoofdprijs. Ook zijn er een aantal kleinere prijzen te winnen.
Het uitkeringspercentage van de NGDL (Nationale Goede Doelen Loterijen, waar de Nationale Postcode Loterij, de BankGiro Loterij en de VriendenLoterij onder vallen) is 39,9%. Dat betekent dat van iedere euro die een speler in één van bovenstaande loterijen steekt hij gemiddeld 0,40 cent terugkrijgt. In totaal heeft de loterij in 2016 zo’n €50 miljoen aan prijzen uitgekeerd (2). De loterij kent echter een aantal grote prijzen die door een heel beperkt aantal mensen gewonnen wordt. Dat betekent dat het uitkeringspercentage voor 99,99999% van de spelers aanmerkelijk lager ligt. Het uitkeringspercentage gaat nog verder omlaag omdat over prijzen boven de €449 29% kansspelbelasting wordt ingehouden.
Versie: juni 2017
De Bank Giro Loterij heeft 15 trekkingen per jaar: 12 maandelijkse trekkingen en drie extra trekkingen; de Paastrekking, de Herfsttrekking en de Kersttrekking. De extra trekkingen hebben een aangepast prijzenpakket.
In 2016 was de omzet €133,8 miljoen. Van deze €133,8 miljoen gaat:
Het lot bestaat uit de laatste 5 cijfers van het bankrekeningnummer van de speler en 2 eindletters. Een lot kost €13,50 (inclusief WeekprijzenVerdubbelaar). Het kopen van loten gaat via internet. Loten zijn niet te koop via winkels.
Elke maand kun je €1.000.000 winnen. Elke zaterdag kun je €100.000 winnen. Elke zondag kun je een auto winnen. Alle werkdagen kan er €10.000 gewonnen worden. Ook is er een jackpot die kan oplopen tot enkele miljoenen en zijn er kleine prijzen als een dagje uit te winnen.
Het uitkeringspercentage van de Bank Giro loterij is 28%. Dat betekent dat van iedere euro die een speler in de postcodeloterij steekt hij gemiddeld 0,28 cent terugkrijgt. In totaal heeft de loterij in 2016 zo’n €38,2 miljoen aan prijzen uitgekeerd. De loterij kent echter een aantal grote prijzen die slechts door enkelen gewonnen worden. Dat betekent dat voor 99,999999% van de spelers slechts een klein deel aan prijzen overblijft en het uitkeringspercentage voor hen aanmerkelijk lager ligt. Het uitkeringspercentage gaat nog verder omlaag omdat voor prijzen boven de €449 nog eens 29% kansspelbelasting wordt ingehouden.
Jaarverslag BankGiroLoterij 2016
Versie: juni 2017
Krasloten kun je op elke moment van de dag spelen. Er zijn geen trekkingen zoals bij de Staatsloterij of Nationale Postcodeloterij. Je koopt een lot en je ziet onmiddellijk of je gewonnen of verloren hebt. Daarom wordt de krasloterij ook wel de instantloterij genoemd.
In 2016 zijn de Nederlandse Staatsloterij en De Lotto gefuseerd tot de Nederlandse Loterij. Samen bieden zij zeven verschillende kansspelen: Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten en Toto.
De omzet van De Lotto was in 2016 €406 miljoen. Hieronder vielen de Lotto, Lucky Day, Krasloten en Toto.
De omzet van de Staatsloterij was in 2016 €696 miljoen. Hieronder vielen de Staatsloterij, Eurojackpot en Miljoenenspel.
Door beide partijen werd in 2016 in totaal €725 miljoen uitgekeerd aan prijzen.
De totale afdracht van de Nederlandse Loterij bedroeg €149 miljoen. Hiervan ging €91 miljoen naar de Staat der Nederlanden, €42 miljoen naar NOC*NSF en €16 miljoen naar ALN (Aanwending Loterijgeld) aangesloten doelen op het gebied van cultuur, volksgezondheid en welzijn.
De rest van het geld ging naar organisatiekosten.
Er zijn krasloten van €1 tot €10. Bij krasloten zijn er twee rijen van nummers: de winnende nummers en de nummers van de speler. De speler krast de lagen bij de winnende nummers en bij zijn eigen nummers weg. Onmiddellijk ziet hij of hij gewonnen of verloten heeft. Hij hoeft dus niet op de uitslag te wachten. Hij heeft al een prijs als een van de winnende nummers overeenkomen met de eigen nummer. Krasloten zijn te koop via internet en bij verkooppunten.
Met krasloten zijn vele kleine prijzen te winnen, maximaal kan €250.000 gewonnen worden.
Het uitkeringspercentage van de Lotto ligt op 61,7%. Dat betekent dat van iedere euro die een speler in de krasloterij steekt gemiddeld 0,62 cent terugkrijgt. In totaal heeft de Lotto in 2016 €250,5 miljoen aan prijzen uitgekeerd. De loterij kent echter een aantal grote prijzen die slechts door enkelen gewonnen worden. Dat betekent dat voor 99,999999% van de spelers slechts een klein deel aan prijzen overblijft en het uitkeringspercentage voor hen aanmerkelijk lager ligt. Het uitkeringspercentage gaat nog verder omlaag omdat voor prijzen boven de €449 nog eens 29% kansspelbelasting wordt ingehouden.
Bron: Nederlandse Loterij – Jaarverslag 2016
Versie: juni 2017
In 2016 zijn de Nederlandse Staatsloterij en De Lotto gefuseerd tot de Nederlandse Loterij. Samen bieden zij zeven verschillende kansspelen: Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten en Toto.
De omzet van De Lotto was in 2016 €406 miljoen. Hieronder vielen de Lotto, Lucky Day, Krasloten en Toto.
De omzet van de Staatsloterij was in 2016 €696 miljoen. Hieronder vielen de Staatsloterij, Eurojackpot en Miljoenenspel.
Door beide partijen werd in 2016 in totaal €725 miljoen uitgekeerd aan prijzen.
De totale afdracht van de Nederlandse loterij bedroeg €149 miljoen. Hiervan ging €91 miljoen naar de Staat der Nederlanden, €42 miljoen naar NOC*NSF en €16 miljoen naar ALN (Aanwending Loterijgeld) aangesloten doelen op het gebied van cultuur, volksgezondheid en welzijn.
De rest van het geld ging naar organisatiekosten.
De Lotto (wekelijks)
Bij de lotto kiest de speler 6 getallen uit een reeks van 1 t/m 45. Bovendien kiest hij een Jackpotkleur. Het spel wordt wekelijks gespeeld. Elke week worden 6 getallen en een kleur getrokken. Een lot kost € 2 (1).
Lotto Super Zaterdag (maandelijks)
Elke laatste zaterdag van de maand is het Lotto Super Zaterdag. Dan vinden er twee trekkingen plaats. Een lot kost €2 per lot per trekking.
De omzet van De Lotto bedroeg in 2016 €95,6 miljoen.
Lucky Day (dagelijks)
De Lucky Day wordt elke dag gespeeld, ook op zon- en feestdagen. De speler kan het lot zelf samenstellen waarbij de mogelijkheid tot een grote prijs toeneemt naarmate hij met meer getallen meespeelt en hoger inzet. Inzetten kan van €1,50 tot €22,50. Elke dag worden 20 getallen getrokken uit een bak met 80 getallen. Hoe meer van de getallen overeenkomen met de getrokken getallen, hoe hoger het bedrag is dat de speler heeft gewonnen (2).
De omzet van Lucky Day bedroeg in 2016 €16,5 miljoen.
De Toto (wekelijks)
Bij de Toto kan de speler wedden op uitslagen van sport wedstrijden (3). Meest bekend is het inzetten op uitslagen van voetbalwedstrijden. Hij wedt of de thuisspelende club wint, gelijkspeelt of verliest. Je kunt vanaf € 1 tot € 1.000 inzetten.
Meespelen kan via de Toto app, Toto.nl of één van de verkooppunten.
De spelvarianten zijn op de website van Toto te lezen.
In 2016 werd door De Lotto (De Lotto, De Toto, Lucky Day en Krasloten) €191,5 miljoen uitgekeerd in prijzen.
De Lotto
De hoofdprijs van €1.000.000 krijgt de speler wanneer de 6 getrokken getallen overeenkomen met zijn getallen. De Jackpot van 7.500.000 of meer wint hij wanneer hij ook nog eens de juiste Jackpot kleur heeft. Bij 5 getallen + Jackpotkleur goed wint hij €100.000. Bij 3 getallen goed wint hij €5.
Lucky day
De prijzen nemen toe naarmate er met meer getallen wordt meegespeeld en de inzet hoger is. Speelt de speler met 10 getallen mee en zet hij € 22,50 dan kan hij in €6,7 miljoen winnen. Speelt hij met twee getallen mee en zet hij €1,50 in, dan kan hij €7,50 winnen.
De Toto
De speler kan een bedrag variërend van €1 tot €1.000 inzetten op de uitslag van een wedstrijd. Raadt hij de uitslag goed dan wordt zijn inleg vermenigvuldigt met een bepaald getal (de quotering). Hoe voorspelbaarder de uitkomst is hoe lager die quotering. Bij zeer onwaarschijnlijke uitslagen is de quotering hoog en kan een speler aanmerkelijk meer verdienen.
De Lotto heeft een relatief hoog uitkeringspercentage. Hoger dan de Postcodeloterij, Bank Giro loterij en Vriendenloterij en iets lager dan de Staatsloterij.
Het uitkeringspercentage van de Lotto 52,1% (4). Dat betekent dat van iedere euro die een speler in de Lotto steekt hij gemiddeld 0,52 cent terugkrijgt.
De loterij kent echter een aantal grote prijzen die slechts door enkelen gewonnen worden. Dat betekent dat voor 99,999999% van de spelers slechts een klein deel aan prijzen overblijft en het uitkeringspercentage voor hen aanmerkelijk lager ligt. Het uitkeringspercentage gaat nog verder omlaag omdat voor prijzen boven de €449 nog eens 29% kansspelbelasting wordt ingehouden.
Versie: juni 2017
Bij wedden op paarden kan een speler wedden op de uitslagen van paardenraces.
In 2015 was de omzet €22,7 miljoen (1). Van deze €22,7 miljoen gaat:
De rest gaat naar organisatiekosten.
Wedformulieren kunnen worden ingevuld op verschillende wedkantoren en ook online. Wedkantoren bevinden zich op de renbanen en in verschillende steden. Een speler kan op een uitslag verschillende bedragen inzetten. De inzet kan variëren van €0,50 tot wel €1.000 bij sommige spelvormen.
Er zijn verschillende spelmogelijkheden.
Het wedden op paarden kent een hoog uitkeringspercentage. Het uitkeringspercentage is 75%. Dat betekent dat van iedere euro die een speler inzet hij gemiddeld 0,75 cent terugkrijgt. In totaal keert de loterij ongeveer zo’n €17 miljoen aan prijzen uit.
Versie: juni 2017
Bij bingo kopen de spelers een kaart waarop een aantal getallen staan. Bingo wordt met meerdere mensen meestal op zogenaamde bingoavonden gespeeld. De spelers kopen een bingokaart waarop bijvoorbeeld vijfentwintig getallen onder de negentig staan vermeld. De Bingomaster trekt vervolgens een nummer onder de negentig. Als dat nummer op de kaart staat, kruist de speler het aan. Wie als eerste een horizontale of verticale rij vol heeft, heeft bingo. Wie als eerste de hele kaart vol heeft, wint de hoofdprijs.
Er zijn een aantal voorwaarden waar een organisatie aan moet voldoen om een bingo te organiseren:
Bron:
Versie: oktober 2020
Bij roulette kan er geld ingezet worden op de cijfers 0 en op de cijfers 1 tot en met 36. In totaal dus 37 nummers. Deze cijfers staan afgebeeld op een groen laken. Als dit cijfer valt, krijgt de speler 35 maal de inzet uitbetaald.
Het winnende nummer wordt bepaald door een balletje te laten rollen op een draaitafel waarop de getallen 0 tot en met 36 staan. De minimum inzetten variëren per tafel en gaan vanaf € 2 tot € 100. De maximuminzet varieert ook en kan oplopen tot € 10.000.
Op de infozuil bij de roulettetafel staat altijd informatie over de minimum en maximum inzetten. De kans op winst is gering: slechts 1 op 37. 37 omdat het balletje ook op de 0 kan vallen. Een speler kan ook inzetten op 2 nummers. Dan krijgt hij 17 keer de inzet terug. Er kan ook gekozen worden voor minder risico. Bijvoorbeeld door op rood of zwart of op even en oneven in te zetten. De kans op winst is dan iets minder dan 18/37 Bij winst krijgt de speler zijn inzet één keer uitbetaald.
De croupier zet met de woorden: ‘faites vos jeux’ of ‘uw inzetten alstublieft’ de draaitafel in beweging en laat het balletje minimaal zeven keer in tegengestelde richting ronddraaien. Als het balletje vier keer rondgedraaid heeft, moeten de spelers hebben ingezet en roept de croupier ‘rien ne va plus’. Als hij dat gezegd heeft, mag er niet meer worden ingezet en is het afwachten.
Het uitkeringspercentage ligt op 97.3%. Van elke euro wordt dus 0.97 eurocent in de vorm van prijzen terugbetaald.
Behalve Frans Roulette is er ook Amerikaans roulette. Dit speel je op een kleinere tafel met maximaal 9 of 10 spelers. Elke speler speelt met fiches met een eigen kleur. Doordat ieder zijn kleur heeft en de tafel klein is verloopt Amerikaans Roulette heel vlot.
Ook op internet is het mogelijk om roulette te spelen. Diverse sites bieden dit aan. Deze sites opereren vanuit het buitenland en zijn (nog) illegaal. Het kabinet wil vanaf het najaar van 2017 vergunningen afgeven aan aanbieders van online kansspelen. Ook Holland Casino zal dan naar alle waarschijnlijkheid roulette online aan gaan bieden.
Versie: april 2017
Dit is een kaartspel dat ook thuis wordt gespeeld. Bedoeling is om met kaarten zo dicht mogelijk bij de 21 punten te komen. Blackjack wordt daarom ook wel eenentwintigen genoemd. De plaatjes zijn ieder 10 punten waard, de aas 1 of 11 punten, de overige kaarten hebben hun normale waarde.
De spelers moeten voordat het spel begint hun geld inzetten. Als blackjack thuis wordt gespeeld, gaat het meestal om kleine bedragen. In het casino daarentegen bedraagt de minimale inzet 5 euro en de maximale inzet 5.000 euro. Meer kan niet worden ingezet. De inzetten kunnen per speeltafel variëren.
Als Black Jack in het casino wordt gespeeld, speelt de speler altijd tegen de bank. Als het thuis wordt gespeeld, zijn spelers om de beurt de bank.
De bank deelt de kaarten uit. Deze worden open op tafel gelegd. Vervolgens krijgt iedere speler een tweede kaart. Daarna vraagt de bank of de speler nog een derde kaart wil of dat hij wil passen.
De bedoeling is dat de spelers de bank proberen te verslaan, door zo dicht mogelijk of op de 21 punten te komen. Is de bank de winnaar dan kost het de speler zijn inzet. Is één of meer spelers de winnaar dan ontvangt hij één keer zijn inzet.
Versie: april 2017
Bij poker gaat het om het samenstellen van 5 kaarten die het hoogste puntenaantal leveren. Dat doe je door een combinatie te maken van 2 kaarten die je in je hand hebt en maximaal 5 kaarten die voor alle spelers in de loop van het spel zichtbaar op tafel komen te liggen. De hoogste combinatie is 10, boer, vrouw, koning en Aas van het zelfde soort. De laagste 2 gelijken.
Eerst krijgen alle spelers 2 kaarten. Vervolgens worden in 3 ronden 5 kaarten op tafel gelegd. In de eerste ronde 3 en in de tweede en derde ronde iedere keer 1 kaart. Bij iedere ronde kan een speler geld of fiches inzetten. Om mee te spelen moet de speler altijd meegaan met de hoogste inzet. Op het eind van het spel krijgt de hoogste combinatie van kaarten de pot.
Iedereen krijgt 2 kaarten. Deze kaarten laat de speler niet aan anderen zien. De persoon naast de deler is verplicht in te zetten. De persoon links van hem moet ook inzetten (meestal het dubbele). De andere spelers kunnen passen (fold), hetzelfde bedrag inzetten (bet) of de inzet verhogen (raise).
Hierna worden 3 kaarten open op tafel gelegd. Spelers kunnen nu een combinatie maken van de kaarten die ze in de hand hebben en de kaarten die op tafel liggen. Ze kunnen de inzet verhogen. Hierbij wordt gebluft. Een speler probeert de tegenstander te laten denken dat hij goede of juist slechte kaarten in handen hebt. Opnieuw moet hij om mee te kunnen blijven spelen net zoveel inzetten als de hoogste inzet.
Vervolgens wordt de 4e kaart open op tafel gelegd. Weer bestaat de mogelijkheid om de inzet te verhogen.
De vijfde kaart wordt ingelegd. Er kan nu voor een laatste keer ingezet worden. De spelers zeggen nu welke combinatie ze in handen hebben. Degenen met de hoogste kaarten in de hand heeft gewonnen en wint de pot. Daarbij kan het tot een show down komen, dat wil zeggen dat de kaarten op tafel gelegd worden maar dat hoeft niet.
Inzetten kan gaan met limieten of zonder limieten. Een limiet van 2/4 betekent dat je in de eerste ronde 2 euro moeten inzetten en in de laatste ronden 4 euro. Bij cash game kan de speler zelf bepalen hoeveel hij inlegt.
Bij een pokertoernooi moet vaak voor een bepaald bedrag (bijvoorbeeld 50 euro) aan fiches worden gekocht (de buy in). Een deel hiervan 5% bijvoorbeeld wordt ingehouden aan organisatiekosten (rake). In het toernooi gaat het erom om alle deelnemers weg te spelen en alle fiches te verzamelen. De winnaar krijgt nog een prijs.
Ook op internet is het mogelijk om poker te spelen. Diverse sites bieden dit aan. Deze sites opereren vanuit het buitenland en zijn (nog) illegaal. Het kabinet wil vanaf het najaar van 2017 vergunningen afgeven aan aanbieders van online kansspelen. Ook Holland Casino zal dan naar alle waarschijnlijkheid poker online aan gaan bieden.
Versie: april 2017
Bij kansspelen op gokkasten in amusementscentra en bij kansspelen online vinden we de meeste gokverslaafden.
Over het algemeen zie je de meeste gokverslaafden bij mensen die meedoen aan gokspelletjes met een korte speeltijd (short odds). Bij spelen met een korte speeltijd zitten er maar enkele seconden tussen inzet en uitkomst.
In 2011 is er onderzoek gedaan naar probleemgokkers (1). Probleemgokkers zijn meestal mannen van ongeveer 40 jaar.
Hieronder zie je een grafiek met kansspelen waar mensen die problematisch gokken het meeste geld aan uitgeven.
Ben je benieuwd of je zelf te veel gokt? Doe de zelftest.
Zou je zelf graag je gokgedrag willen veranderen? Bekijk dan de volgende pagina’s:
Versie: november 2017
De kans dat een gokker weer begint met gokken is altijd aanwezig. Daarom moet hij er zelf voor zorgen dat hij situaties kent die voor hem risicovol zijn. Bijvoorbeeld: hij heeft iets goed gedaan en vindt dat hij nu wel eens een beloning verdiend heeft. Of juist andersom; hij heeft een flinke tegenslag gehad en wil even afgeleid worden. Een andere riskante situatie kan zijn; langs een gokhal lopen of ineens over veel geld beschikken. Het is belangrijk een lijst te maken met alle riskante situaties. Vervolgens moet de gokker manieren bedenken hoe hij die situaties aan kan pakken.
Vermijden of leren met situatie om te gaan
Een gokker kan de situatie vermijden maar hij/zij kan ook aanleren om, als hij in een dergelijke situatie terechtkomt, iets anders te gaan doen: joggen, naar de bioscoop gaan, een bekende opbellen, of boodschappen doen en lekker gaan koken. Het is belangrijk dat iemand iets kiest dat bij hem past. In het begin zal de behoefte om te gaan gokken groot zijn maar hoe langer hij het volhoudt hoe kleiner die behoefte op een geven moment wordt. Het dooft na verloop van tijd als het ware uit.
Beperkende maatregelen
De gokker kan ook nog maatregelen nemen om het gokken te beperken. Bij Holland Casino kan hij om een bezoekbeperking en om een entreeverbod vragen. Bij een bezoekbeperking kan hij met Holland Casino afspreken dat hij één keer per maand of acht keer per maand binnen mag. Hij kan ook om een entreeverbod vragen. Een entreeverbod kan gelden voor 6 maanden, voor een jaar of voor onbepaalde tijd. Een entreeverbod voor onbepaalde tijd kan eventueel na een jaar weer opgeheven worden. Dat kan alleen na een gesprek. Aangezien de gokker zich moet identificeren is een bezoekbeperking en een entreeverbod door Holland Casino makkelijk na te leven. Ook bij een groot aantal gokhallen kunnen gokkers zich op een lijst laten plaatsen waardoor ze de gokhal niet meer binnen mogen.
Mocht een gokker desondanks toch nog een keer terugvallen dan is het van belang dat hij nagaat in welke situatie dat gebeurde. Bekijk die situatie goed en ga na hoe er de volgende keer op een andere manier gereageerd kan worden. Bij terugval is niet alles verloren mits de gokker nagaat hoe het is gekomen en daaruit lering trekt.
Versie: oktober 2020
Gokken kan verslavend werken. Mensen kunnen door gokken in een roes raken. Zij gaan dan volledig op in het spel en vergeten eventuele problemen. De spanning en opwinding die het spel met zich meebrengt verandert een aantal processen in lichaam en hersenen. Het is mogelijk dat hierdoor het beloningscentrum in de hersenen geprikkeld wordt. Hierdoor kan een sterk verlangen naar het gokken ontstaan. Zo kan niet alleen een middel maar ook gedrag verslavend werken.
De DSM V* is een wereldwijd gebruikte handleiding waarin alle psychiatrische aandoeningen in beschreven staan. De DSM V spreekt niet van gokverslaving maar van een gok stoornis (Gambling Disorder). Als je in een jaar tijd aan vier van de volgende symptomen voldoet heb je een gokstoornis:
Gokverslaving werd zowel in de vorige edities van de DSM V (de DSM III en in de DSM IV) besproken. Op basis van de DSM III is er een test ontwikkeld aan de hand waarvan gokverslaving gemeten kan worden. Deze test heet de SOGS (South Oak Gambling Screen) Als je 5 vragen bevestigend beantwoord zijn er sterke aanwijzingen dat je gokverslaafd bent. Zijn 3 tot 4 criteria van toepassing dan ben je mogelijk een probleemspeler.
Je kunt de SOGS op deze site afnemen.
De test bestaat uit de volgende vragen:
*Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5)
Ben je benieuwd of je zelf te veel gokt? Doe de zelftest gokken.
Zou je zelf graag je gokgedrag willen veranderen? Bekijk dan de volgende pagina’s over wat er mogelijk is bij Jellinek:
Versie: oktober 2020
Ja, gokken op internet is verslavend.
Online spellen lijken extra verslavend te zijn. Want je speelt ze sneller dan in het echt. Zo hoeven de kaarten niet geschud te worden. Dat doet de computer. Ook kun je online spellen op meerdere schermen tegelijk spelen, heb je 24/7 toegang tot online gokken en word je met niemand geconfronteerd waardoor er een gebrek is aan controle. Je moet dus sterk in je schoenen staan om online casino’s te ontlopen.
Online gokkers spelen vaak meerdere spellen. De meerderheid bezoekt ook gewone casino’s. De populairste online spellen zijn sportweddenschappen (49%) en poker (40%). Maar mensen spelen ook vaak slots (24%), casinospelen (20%) en bingo (14%). Online wedden op paarden- of hondenraces (5%) of online krassen (3%) komt minder vaak voor (1).
Alle spelen die online aan geboden worden zijn illegaal. Ook al zijn de sites volledig in het Nederlands gesteld en kun je gewoon per bank betalen. De sites opereren vanuit het buitenland en onttrekken zich aan de Wet op de kansspelen.
Inmiddels hebben deze sites veel ervaring opgedaan met de manier waarop spelen op internet aangeboden worden. Een site kan zodanig ingericht worden dat zij spelers remt of juist aanzet tot zoveel mogelijk spelen.
Remmend zou bijvoorbeeld kunnen zijn als mensen van te voren kunnen opgeven hoeveel en hoe vaak ze willen spelen en daarbij automatisch gewaarschuwd worden als ze boven hun eigen spellimiet uitkomen.
Op dit moment beried de overheid een om online gokken te legaliseren. Bedoeling is dat bij de vergunning verlening afspraken gemaakt worden over welke spelen aangeboden worden en hoe deze spelen aangeboden mogen worden. Bij het hoe is o.a de vraag van belang: hoe kan riskant of verslaafd spelen voorkomen worden.
Versie: november 2017
Jellinek biedt hulp aan mensen die hun gokgedrag weer onder controle willen krijgen. De meeste behandelingen zijn gebaseerd op motiverende gespreksvoering en cognitieve gedragstherapie. Wetenschappelijk is aangetoond dat deze methoden effectief zijn.
Het volledige behandelaanbod staat onder de knop Behandelingen.
Ben je benieuwd of je zelf te veel gokt? Doe dan de zelftest.
Zou je zelf graag je gokgedrag willen veranderen? Bekijk dan ook eens de Online Zelfhulp Gokken.
Versie: mei 2017
In 2015 zochten 2.186 mensen hulp voor gokken. In 2014 ging het nog om 2.266 mensen. Deze cijfers zijn voor heel Nederland. De gemiddelde leeftijd van de mensen die in 2015 in behandeling kwamen is 37 jaar. 87% van hen is man en 13% is vrouw. Het merendeel van de mensen in behandeling is tussen de 25 en 55. 16% is jonger dan 25 en 11% is ouder dan 55 (1).
Hieronder een tabel over het aantal aanmeldingen van de afgelopen 10 jaar. Het aantal aanmeldingen is afgenomen van 3000 mensen in 2005 tot 2186 nu.
Kerncijfers verslavingszorg 2015, SIVZ (2015)
Versie: februari 2018
Je maakt je zorgen om je partner die te veel gokt en je ziet dat het slechter met hem of haar gaat. Wat kun je dan doen om je partner en jezelf te helpen?
Hier vind je meer informatie over ons aanbod voor naasten.
Op deze pagina kun je de gesprekstips voor partners over gokken lezen.
De volgende onderwerpen komen aan bod:
Versie: mei 2020
In 2016 is er onderzoek gedaan naar het aantal mensen dat gokt in Nederland (1). Er is een nulmeting gedaan, dat wil zeggen dat het onderzoek niet eerder is uitgevoerd.
In de toekomst zullen er opnieuw metingen worden gedaan, die dan naast de metingen uit dit onderzoek gelegd kunnen worden. Zo kunnen er trends worden geanalyseerd.
Hieronder een tabel met een overzicht van de belangrijkste cijfers. Als een cel leeg is, zijn er geen gegevens bekend. Laatste jaar is het antwoord op de vraag: ‘Heb je afgelopen jaar gegokt?’.
| Bevolking | Laatste jaar |
| Loterijen | 54,4% |
| Krasloterij | 9,5% |
| Gokkasten | 6,2% |
| Bingo | 5,6% |
| Casinospelen | 5,5% |
| Poker | 1,9% |
| Wedden op sportwedstrijden | 1,4% |
| Scholieren | Laatste 6 maanden |
| Online gokken | |
| 12-16 jaar | 24,5% |
| 15 jaar | 13,4% |
| 17-18 jaar | 28% |
| Online gokken voor geld | |
| 12-16 jaar | 4,5% |
| 15 jaar | 5,7% |
| 17-18 jaar | 11,1% |
In 2016 is onderzoek gedaan naar de omvang van het gokken. Onderzoeksbureau Intraval heeft bijna 6000 mensen van 16 jaar of ouder ondervraagd naar hun gokgedrag. Het blijkt dat 12% van de Nederlanders nog nooit gegokt heeft. 88% van de bevolking heeft ooit deelgenomen aan een kansspel.
Er is in het onderzoek onderscheid gemaakt tussen legale en illegale kansspelen. Legale kansspelen zijn loterijen, krasloten, gokkasten, bingo en casinospelen. Illegale kansspelen zijn bijvoorbeeld casinospelen op internet en wedden op sportwedstrijden op internet.
Legale kansspelen worden het meest gedaan. 61,8% heeft het afgelopen jaar deelgenomen aan een legaal kansspel. Aan illegale kansspelen heeft 4% het afgelopen jaar deelgenomen.
Het onderzoeksbureau heeft ook een schatting gemaakt van het aantal kansspelverslaafden.
De meeste spelers zijn recreatieve spelers. Dat wil zeggen dat zij voor hun plezier spelen en hier geen problemen van ondervinden. Naar schatting zijn er 8.435.000 recreatieve spelers.
Verder zijn er naar schatting 95.700 risicospelers en 79.000 probleemspelers die zeer waarschijnlijk gok- of kansspelverslaafd zijn.
Stichting Informatievoorziening Zorg (IVZ) houdt al meer dan 25 jaar de gegevens bij over hulpvraag en hulpverlening in de verslavingszorg. Samen met het Landelijk Alcohol en Drugs Informatiesysteem (LADIS) brengen zij jaarlijks de kerncijfers in de verslavingszorg uit.
In 2015 waren 2.186 mensen in behandeling voor een gokverslaving (2).
Gokken op internet wordt populairder. Alle vormen van gokken, behalve de loterij, kunnen ook via internet gedaan worden. Hier is dan ook geen onderscheid in gemaakt.
Om de vier jaar wordt in Nederland onderzoek gedaan naar het gebruik van alcohol en drugs en gokken onder scholieren. Voor het laatst was dit in 2015. Van de scholieren tussen 12 en 16 heeft 16,4% het laatste half jaar gegokt. 4,5% deed dit voor geld (3).
Versie: februari 2018
Tussen de 250.000 en een half miljoen mensen heeft het afgelopen jaar op een illegale site gegokt. Op internet kunnen de volgende gokspelen worden gespeeld:
Alle gokspelen op internet zijn op dit moment volgens de Nederlandse wet verboden, ook poker. Wel mogen loterijen (bijvoorbeeld de Staatsloterij) via websites loten verkopen.
Het aantal spelers dat afgelopen jaar op internet heeft gegokt ligt tussen de 250.000 en 565.000 mensen.
Volgens onderzoek uitgevoerd in 2008 (door Regioplan) hebben 5,1% van de Nederlanders tussen de 15 en 65 het afgelopen jaar ten minste eenmaal op internet gegokt (1). Dat zijn 565.000 mensen. Gemiddeld spelen zij een keer per maand. 1% van de spelers speelde elke dag (1).
Volgens onderzoek dat uitgevoerd is in 2005 en in 2011 is het aantal gokkers dat afgelopen jaar gegokt heeft, gestegen van 130.500 naar 257.000 (2).
In 2008 werd in totaal door de spelers voor € 180 miljoen verspeeld waarvan € 65 miljoen entreegeld. Dit entree geld zijn de gokkers in ieder geval kwijt. Van de rest €115 miljoen zien zij een deel in de vorm van prijzen terug. Aangezien het spel illegaal is, is niet bij wet vastgelegd hoeveel. Gemiddeld zet een speler voor €12,90 in.
Het huidige kabinet is van plan gokspelen op internet te legaliseren. Hierbij gaat het niet alleen om poker maar om alle gokspelen.
Van groot belang is dat de voorwaarden waaronder de spelen via internet aangeboden worden, minstens even streng zijn als het offline aanbod in gokhallen en casino’s.
Er wordt een actief preventiebeleid ingezet om kansspelverslaving te voorkomen (3). Dit beleid bevat:
Hieronder een tabel met de meest gespeelde spelen op internet.
| Online poker | 66% |
| Spelen op gokkasten | 10% |
| Black Jack | 7% |
| Gokken op sportwedstrijden | 5% |
| Toto | 4% |
| Casino | 2% |
| Roulette | 4% |
| Bingo | 2% |
| Anders | 26% |
Behalve gokken op internet zijn er nog andere illegale gokspelen die offline ofwel fysiek worden aangeboden. Zoals illegale poker, lotto, toto, bingo en gokken op gokzuilen.
Versie: februari 2018
In landelijk onderzoek naar het gebruik van alcohol en drugs en gokken is in 2015 gevraagd naar online gokken. Voorheen werd gevraagd naar gokken op gokkasten. Omdat dit niet opnieuw is gevraagd kunnen we niet zien of het gokken is toegenomen onder scholieren. Wel kunnen we de cijfers van online gokken laten zien. Wanneer dit onderzoek opnieuw wordt gedaan kan er bekeken worden of het online gokken is toegenomen.
Van de scholieren tussen 12 en 16 heeft 16,4% het laatste half jaar gegokt. 4,5% deed dit voor geld (1).
Voor geld ging het om online sportwedstrijden en online poker.
8% van de jongens gokt online voor geld tegenover 1% van de meisjes.
EenVandaag heeft in 2013 online onderzoek gedaan naar het gokgedrag van jongeren van 12 t/m 24 jaar (2). In onderstaande tabel kun je zien of jongeren het afgelopen jaar hebben gegokt.
| Nee | Ja | |
| Heb je het afgelopen jaar: | ||
| Gegokt in het casino? | 88% | 12% |
| Geld in een gokkast/fruitautomaat gegooid? | 85% | 15% |
| Meegedaan met een pokertoernooi waar geld werd ingezet? | 90% | 12% |
| Meegedaan met een loterij of een kraslot gekocht? | 64% | 36% |
De meeste jongeren gokken niet. Er is niet eerder onderzoek gedaan dus deze cijfers kunnen niet vergeleken worden met andere jaren.
Versie: februari 2018
De hulpvraag voor gokken is de laatste 10 jaar gedaald tot 2.186 mensen in 2015. De gemiddelde leeftijd van de mensen die in behandeling kwamen is 37 jaar. 87% van hen is man en 13% vrouw.
Hieronder een figuur met het aantal mensen dat in de afgelopen 10 jaar hulp zocht voor gokken. Cijfers zijn voor heel Nederland. De laatste cijfers komen uit 2015.
Bron: SIVZ kerncijfers 2006 t/m 2015
Het aantal mensen bereikte een hoogtepunt in 1994 met 7000 mensen. Daarna nam het aantal geleidelijk af tot 2.186 in 2015. Hieronder de afname per leeftijdscategorie:
Bron: SIVZ kerncijfers 2006 t/m 2015
Het aantal mensen tussen 25 en 39 jaar dat in behandeling komt voor gokken is de afgelopen jaren gedaald. In de andere leeftijdscategorieën blijft het min of meer gelijk.
Versie: februari 2018
De wetten en regelingen over alcohol gaan over productie en verkoop. De wetten zijn erop gericht de risico’s van het gebruik te beperken.
Voor alcohol zijn er de volgende wetten en regelingen:
Deze wet wil de verkoop en handel van alcohol op een verantwoorde manier laten gebeuren. De wet kent o.a de volgende bepalingen:
De media wet verbiedt alcoholreclames voor radio en TV voor 21.00 uur
Doorschenken aan iemand die dronken is, is strafbaar. Openbare dronkenschap en de verstoring van de openbare orde in staat van dronkenschap zijn strafbaar
De APV is een regel die de gemeente kan opleggen. In de APV kunnen bepalingen worden opgenomen over het aantal cafés, sluitingstijden etc.
Deze code, die de branche zichzelf heeft opgelegd, bestaat uit een aantal regels over de manier waarop reclame mag worden gevoerd.
Voor gokken zijn er de Wet op de kansspelen en verschillende beschikkingen. De Wet op de kansspelen heeft als doel de risico’s van het gokken te beperken. Er zijn bepalingen over loterijen, gokkasten en casinospelen.
Online gokken is verboden. Maar dit gaat veranderen. Met de wet Kansspelen op Afstand wordt online gokken legaal. Online casino’s kunnen dan een vergunning aanvragen. Er zijn wel een aantal eisen waar ze aan moeten voldoen:
Meer info: Gokkeninfo.nl
Versie: mei 2019
Bij het ontstaan van verslaving zijn verschillende delen van de hersenen betrokken:
Bij mensen die een vergroot risico op verslaving lopen en bij verslaafden functioneren deze delen van de hersenen anders of minder goed. Sommige medicatie kan op deze delen van de hersenen ingrijpen.
Het beloningscentrum in de hersenen zorgt ervoor dat bepaalde gedragingen met een prettig gevoel beloond worden. Dit zijn vooral gedragingen die voor het voortbestaan van de soort van belang zijn zoals eten en seksuele activiteit. Het beloningscentrum zit in de middenhersenen. De middenhersenen zijn ook betrokken bij instincten, verlangens, dorst, hongergevoel en emoties als woede en angst.
Alcohol en drugs zijn in staat om het beloningscentrum op een zeer krachtige manier te prikkelen. Om die reden ga je je na gebruik van drugs lekker voelen.
Dopamine
Het beloningscentrum wordt geprikkeld door een bepaald stofje in de hersenen. Dit stofje heet dopamine. De meeste drugs zorgen ervoor dat dopamine op een directe of op een indirecte manier afgegeven wordt. De afgegeven dopamine wordt opgevangen door zogenaamde dopamine receptoren.
Genen
Nu kan een bepaald gen ervoor zorgen dat er minder dopaminereceptoren zijn. Het beloningscentrum functioneert dan minder goed waardoor iemand minder goed in staat is te genieten. Bij een minder goed functionerend beloningscentrum zal het gebruik van drugs bij de betrokken persoon een zeer krachtige en positieve ervaring opleveren. Hierdoor zijn zij vatbaarder voor verslaving. Deze genetische structuur is erfelijk bepaald.
Afname receptoren door frequent gebruik
Maar er is nog iets. Door frequent gebruik van drugs neemt het aantal dopaminereceptoren af. Hierdoor zal meer gebruikt moeten worden om het oorspronkelijke effect nog te kunnen voelen. Zo kan langdurig gebruik blijvende veranderingen in het brein veroorzaken.
Er zijn dus twee redenen waarom verslaafden minder dopaminereceptoren hebben:
Cortex (licht paars); beloningscentrum (nucleus accumbens; links onder groen); middenhersenen (boven de kleine hersenen)
Het positieve gevoel na gebruik (en de omstandigheden waaronder dit gebruik plaatsvindt) wordt door de middenhersenen in het geheugen opgeslagen. Het vormen zeer krachtige herinneringen die later een sterke trek of verlangen kunnen oproepen. Hierdoor ligt terugval in gebruik op de loer. De krachtige manier waarop de herinnering aan druggebruik door de middenhersenen wordt opgeslagen, betekenen in zekere zin een verandering van de hersenen.
De nieuwe hersenen of wel de neocortex vormen het rationele deel van de hersenen. Een deel van de cortex heeft tot taak de conflicten tussen verlangens (verlangen naar het effect en de roes van drugs) enerzijds en rationele overwegingen (ik moet morgen werken) anderzijds in goede banen te leiden. De middenhersenen zullen willen toegeven aan dit verlangen. De nieuwe hersenen zullen dit willen voorkomen. Bij mensen die afhankelijk zijn functioneert de neocortex minder goed. Door het voortdurende gebruik kan dit steeds minder goed functioneren.
Door een minder goed functionerend beloningssysteem (voor een deel genetisch bepaald) en een minder goede cortex zijn mensen vatbaarder voor verslaving. Bovendien veranderen door het gebruik de hersenen: er komen minder dopaminereceptoren en er ontstaan krachtige herinneringen. Door deze veranderingen in de hersenen raakt iemand nog vatbaarder.
Bekijk ook de animatie drugs in de hersenen.
Versie: september 2019
Hieronder vind je een tabel met het aantal verslaafden in Nederland. De cijfers van cliënten in behandeling zijn van 2015 (1). De cijfers over drugsgebruikers of verslaafden van cocaïne, amfetamine, xtc en GHB zijn een zeer ruwe schatting.
Bij alcohol en cannabis zijn niet alleen de verslaafden geteld, maar ook de mensen die het middel misbruiken. In totaal zijn er in Nederland ongeveer 2 miljoen mensen die verslaafd zijn of een middel misbruiken.
Aantal verslaafden/misbruikers in Nederland en aantal in behandeling:
| Stof | Aantal verslaafden/misbruikers | Aantal in behandeling |
| Alcohol | 477.000 | 29.374 |
| Tabak | 539.000 | 809 |
| Cannabis | 70.000 | 10.816 |
| Snuifcocaïne | 26.857 | 3.866 |
| Crack | 11.200 | 3.429 |
| Heroïne | 14.000 | 9.093 |
| Gokken | 79.000 | 2.186 |
| Speed (amf) | 6.700 | 1.794 |
| Xtc | 420 | 122 |
| GHB | 3.160 | 837 |
| Medicijnen (voornml. benzo’s) | 600.000 | 839 |
| Internet- gamen | 16.000 | 537 |
| Overig | 1.121 | 1.119 |
| Totaal | 1.785.758 | 64.821 |
In 2007-2009 is in het NEMISIS onderzoek gedaan naar het voorkomen van alcoholverslaving in de bevolking tussen 18 en 64 jaar (2). Hiervoor is de DSM IV gebruikt. 82.400 mensen zijn verslaafd.
De DSM IV spreekt ook van alcoholmisbruik. 395.000 mensen misbruiken alcohol. Misbruik wil zeggen dat je wel allerlei negatieve gevolgen van alcohol ondervindt, maar er is nog geen sprake van gewenning en het optreden van onthoudingsverschijnselen bij stoppen.
In 2016 is een bevolkingsonderzoek gedaan naar het gebruik van alcohol, drugs en tabak. Toen rookte ongeveer een vijfde (18,6%) van de bevolking dagelijks. 4,1% van de bevolking rookt meer dan 20 sigaretten per dag. Deze groep zou je verslaafd kunnen noemen (3). Dat zijn 539.000 mensen vanaf 18 jaar. Reken je alle dagelijkse gebruikers tot de verslaafden dan kom je aan de 2,5 miljoen mensen.
In 2007-2009 is in het NEMESIS onderzoek bekeken hoeveel mensen aan cannabis verslaafd zijn. Het aantal wordt geschat op 29.300 mensen ofwel 0,3% van de bevolking tussen 18 en 64 jaar (2). Bij mannen ligt het percentage op 0,4% en bij vrouwen op 0,1%.
De DSM IV spreekt ook van misbruik. 40.200 mensen misbruiken cannabis. Misbruik wil zeggen dat je wel allerlei negatieve gevolgen van cannabis ondervindt, maar er is nog geen sprake van gewenning en het optreden van onthoudingsverschijnselen bij stoppen.
Het aantal verslaafden aan cocaïne in Nederland is niet bekend. Een schatting levert het volgende op.
Crack
Veel mensen die problematisch opiaten (heroïne) gebruiken, gebruiken ook crack (4). Naar schatting zijn er 14.000 mensen die problematisch opiaten gebruiken. Hiervan gebruikt ongeveer 80% ook problematisch crack. Dit zijn ongeveer 11.200 mensen.
Snuifcocaïne
Het aantal mensen in Nederland dat aan snuifcocaïne verslaafd is kan geschat worden door bij andere drugs te kijken naar welk percentage van de problematische gebruikers nu eigenlijk in behandeling komt. Uit bevolkingsonderzoek is bekend hoeveel problematische drinkers, blowers en gokkers er zijn.
Bij alcohol zijn er 82.000 mensen die verslaafd zijn en 395.000 die alcohol misbruiken. In totaal 477.000. Hiervan komen er 30.764 in behandeling ofwel 6,4%.
Bij cannabis zijn er 30.000 mensen die verslaafd zijn en 40.000 mensen die cannabis misbruiken. In totaal 70.000. Hiervan komen er rond de 10.000 in behandeling ofwel 14%.
Bij gokken zijn er 20.000 mensen in Nederland die verslaafd zijn. Hiervan komen er 2.234 in behandeling of wel ongeveer 10%
Blijkbaar zoekt 5% tot 14% van de problematische gebruikers een behandeling. Het aantal problematische gebruikers die cocaïne snuiven kennen we niet. Wel het aantal snuivers dat behandeling zoekt. In 2014 zochten 7.419 mensen een behandeling voor cocaïne. 50% van de groep gebruikte snuift cocaïne, 50% rookte crack. Er hebben zich dus 3.760 mensen aangemeld die de cocaïne snoven. Deze 3.760 mensen vormen tussen de 5 tot 14% van de problematische groep gebruikers. Gaan we op 14% zitten dan zou dat beteken dat het aantal verslaafden en misbruikers van snuifcocaïne op 26.857 ligt.
Tel hier het aantal crack gebruikers bij op en je komt op 38.057.
Het aantal problematische opiaatgebruikers in Nederland wordt geschat op 14.000 (4). 80% van deze groep gebruikt ook crack.
In 2016 is door Intraval onderzoek gedaan naar de omvang van verslavingsproblematiek. 79.000 mensen zijn probleemspelers en zeer waarschijnlijk gok- of kansspelverslaafd. 95.700 mensen speelt op een riskante manier (5).
Het aantal amfetamine- en xtc-verslaafden in Nederland is onbekend. Xtc is nauwelijks verslavend. Amfetamine wel. De cijfers die in de tabel genoemd zijn, zijn gebaseerd op de aanname dat 25% van het werkelijk aantal verslaafden in behandeling is.
Het aantal GHB-verslaafden in Nederland is onbekend. Wel lijkt het erop dat het aantal GHB-verslaafden is toegenomen (4). De cijfers die in de tabel genoemd zijn, zijn gebaseerd op de aanname dat 25% van het werkelijk aantal verslaafden in behandeling is.
In 2005 werden aan 1,9 miljoen Nederlanders slaap en kalmeringsmiddelen voorgeschreven. Bij een derde van hen gaat het om langdurig gebruik (meer dan 3 maanden). Als je deze groep verslaafd noemt zou dat om een groep van 600.000 gaan (6). Bij de cijfers over het aantal mensen in behandeling, gaat het om benzodiazepinen, barbituraten, psychofarmaca en overige medicijnen.
Mensen kunnen niet alleen verslaafd raken aan middelen, maar ook aan bepaalde activiteiten. Hiervan is de grootste groep verslaafd aan internetgamen. Ongeveer 1,5% van jongeren tussen 13 en 16 jaar kan beschouwd worden als gameverslaafde (7). Dit komt neer op 12.000 jongeren. Van het aantal hulpzoekers is 82% jonger dan 25 jaar. Als je die 12.000 verslaafde jongeren ziet als 75%, komt er nog 25% ofwel 4.000 mensen bij. Dit komt neer op ongeveer 16.000 problematische internetgamers.
Totaal zijn rond de 2 miljoen mensen in Nederland verslaafd. In 1.677.363 gevallen gaat het hierbij om de legale middelen alcohol, tabak en slaap- en kalmeringsmiddelen.
* De verslaafden aan crack zijn niet meegeteld. Dit is immers dezelfde groep als de heroïneverslaafden.
Bronnen:
Versie: januari 2019
Over verslaving kun je op verschillende manieren denken. De manier waarop over verslaving gedacht wordt bepaalt ook de aanpak. Er zijn de volgende opvattingen of modellen:
Het morele model gaat ervan uit dat verslaving ontstaat door een zwakke wil of morele zwakte. Verslaafden zijn zondig of schuldig.
De aanpak van verslaving moet in dit model vooral van politie en justitie komen.
Het farmacologische model gaat geheel uit van de stof. Het is de drug die mensen verslaafd maakt. De drug zorgt ervoor dat zich tolerantie ontwikkelt en mensen last krijgen van onthoudingsverschijnselen.
De aanpak moet gericht zijn op het voorkomen dat mensen in aanraking komen met de stof. Drooglegging, het verbod op drugs en de ‘war on drugs’ zijn gebaseerd op dit model.
Het psychiatrische model ziet verslaving als een symptoom van een onderliggende stoornis.
De aanpak moet gericht zijn op het wegnemen van de stoornis.
Het sociale model ziet verslaving als een symptoom van een relatie stoornis tussen mensen of als een reactie op stress of maatschappelijke omstandigheden.
De aanpak moet gericht zijn op het betrekken van de familie bij de behandeling of op het veranderen van de maatschappij.
Het medische model ziet verslaving als een lichamelijke aandoening. Verslaving is het gevolg van een lichamelijke overgevoeligheid.
De aanpak moet gericht zijn op het volledig stoppen met gebruik (abstinentie). Voor mensen met een verslaving is gebruik niet meer mogelijk. De AA en het 12 stappen Minnesotamodel zijn gebaseerd op dit model.
Het gedragstherapeutische model ziet verslaving als aangeleerd gedrag. De positieve effecten van alcohol of drugs vergroot de kans dat opnieuw gebruikt wordt waardoor een verslaving ontstaat. Het verlangen naar het effect is belangrijker bij het ontstaan van verslaving dan de vroege ervaringen uit de jeugd.
De aanpak moet gericht zijn op het afleren van het verslavingsgedrag. De kortdurende therapie (4-12 gesprekken) in de verslavingszorg is gebaseerd op dit model. Ook de online zelfhulpprogramma’s en de online behandeling zijn op dit model gestoeld.
Het biopsychosociale model gaat ervan uit dat verslaving ontstaat door het gelijktijdig werkzaam zijn van verschillende factoren, namelijk:
Iemand kan bepaalde genen hebben waardoor verslaving makkelijker ontstaat. Een stoornis in iemands persoonlijke ontwikkeling kan een verslaving bevorderen. Negatieve invloeden van uit de omgeving zoals gebrek aan warmte, seksueel misbruik kunnen een rol spelen bij het ontstaan van verslaving.
De aanpak moet gericht zijn op meerdere interventies: medicatie, psychotherapie en verbetering van sociale omstandigheden.
Het hersenziekte model ziet verslaving als een hersenziekte.
De hersenen van mensen met een verslaving functioneren anders. Het centrum dat zorgt voor prettige gevoelens (beloningscentrum) functioneert minder goed. Drugs prikkelen dit centrum op een zeer heftige manier en zorgen voor een zeer sterke ervaring die men niet meer vergeet. Ook kan het vermogen om met sterke verlangens om te gaan, bij de een minder goed functioneren als bij de ander.
De aanpak moet gericht zijn op de ontwikkeling van medicatie die de werking van de hersenen kan beïnvloeden.
Het aanvaardingsmodel ziet verslaving als een aandoening die men moet accepteren.
De aanpak moet gericht zijn op het beperken van de risico’s van het gebruik. Het heeft geen zin om te proberen iemand van zijn verslaving af te helpen. Het verstrekken van heroïne en projecten als spuitomruil werken vanuit deze visie.
Op dit moment wordt vooral uitgegaan van het biopsychosociale model en het hersenziekte model.
Versie: mei 2019
Gokken is riskant maar het kan leuk blijven als de speler:
Lees hier meer tips om te minderen of stoppen met gokken.
Het grootste risico is het krijgen van geldproblemen. Wil een gokker steeds vaker en langer spelen, dan zal hij al gauw geld moeten lenen. Uiteindelijk moeten ze zich ook in de schulden steken om het gokken te financieren. Sommige hopen dan op een grote klapper om hun schulden te kunnen aflossen. Ze spelen steeds vaker en langer, waardoor ze nog meer in de moeilijkheden komen. Nogal eens raakt men op het criminele pad om de schulden te kunnen aflossen.
Door het verwaarlozen van school, studie of werk krijgen gokkers problemen. Ze spijbelen, komen te laat, leveren slecht werk af. Ook gebruiken ze smoezen om niet de waarheid te hoeven zeggen. Uiteindelijk volgt schorsing van school of ontslag op het werk.
Door teveel te gokken raken gokkers sociaal in de problemen. Ze verwaarlozen familie en vrienden en dat loopt uit op ruzie en onbegrip. Mensen uit de omgeving zijn op een gegeven moment de leugens en het gedraai zat en keren zich van de gokker af.
Naar gokken kun je sterk verlangen. Ook zie je dat spelers steeds meer tijd en geld aan het gokken besteden. Bij stoppen met gokken kunnen ontwenningsverschijnselen optreden zoals hoofdpijn, vermoeidheid, trillingen of transpireren. Ook kunnen psychische klachten voorkomen zoals je down, angstig of schuldig voelen.
Als je niet lekker in je vel zit kan gokken dat gevoel verergeren. Je kan meer spanning en stress ervaren. Daarnaast kan je minder goed voor jezelf zorgen waardoor je lichamelijke klachten kan krijgen. Zoals hoofdpijn, maagpijn, trillen, zweten, onrust en slecht slapen.
Geld is het middel om te gokken. En gokken is het middel om in een roes te raken. Die roes wordt bereikt door heel veel spelletjes per uur te spelen.
Het geld kan op verschillende manieren ingezet worden. Bij gokkasten wordt het rechtstreeks in de kast gegooid. Bij roulette koopt de speler eerst fiches die hij vervolgens inzet.
Gokkers zullen zich inspannen om aan geld te komen. Winst betekent geld en dus de mogelijkheid om verder te kunnen gokken. Verslaafde gokkers verspelen hun winst altijd weer en steken dit nooit in hun zak. Zolang ze geld hebben gaan ze door.
Gokspelen zijn altijd zo opgezet dat er meer kansen zijn op verlies dan op winst. Verslaafde gokkers houden hier echter geen rekening mee. Het gaat om het spelen en de spanning en niet zozeer om winst of verlies. Bij een gokkast duurt een spelletje 4 seconden. In een minuut kunnen er dus 15 spelletjes gespeeld worden. 15 keer kans op winst en verlies.
Er zijn vele soorten gokspelen: loterijen, kaarten om geld, wedden op paarden, casinospelen, spelen op gokkasten, bingo, krasloten en sportweddenschappen.
Het ene gokspelletje is veel verslavender dan het andere.
Dat zit hem in verschillen in tijd tussen inzet en uitkomst, verschillen in de suggestie dat u een spel kan beïnvloeden en verschillen in langdurig en anoniem kunnen spelen.
Spelletjes met een korte tijd tussen inzet en uitkomst zijn bijvoorbeeld spelen op gokkasten en roulette. U drukt op een knop of u zet een fiche op een nummer in en meteen is bekend of u gewonnen of verloren heeft.
U kunt direct weer een spel doen en snel weer winnen of verliezen. Daardoor blijft het spel continu spannend. Het is met name deze spanning waaraan gokkers verslaafd raken. Bij loterijen is dat anders. Loterijen zijn niet zo verslavend omdat er meestal een lange tijd zit tussen het kopen van een lot en de uitslag.
Sommige gokspelen wekken de indruk dat de speler het spel kunt beïnvloeden. De speler denkt hierdoor slim te kunnen spelen en blijft maar spelen.
Ook riskant zijn spelletjes die anoniem gespeeld kunnen worden, zonder controle en desnoods urenlang. In gokhallen en casino’s maar vooral onlne kun je lang spelen zonder dat iemand op je let. Een kraslot is ook een kort spel en zou dus verslavend moeten zijn. Maar in een tabakszaak kun je niet urenlang spelen. Dit vormt een belangrijke rem op verslaving. Iets soortgelijks geldt ook voor bingo. Ook het spelen van bingo is in tijd beperkt.
Gemiddeld kost gokken 40 euro per uur. De kosten om mee te spelen variëren per spel.
1 keer spelen op een gokkast kost €0,20. Voor een euro kan er 5 keer worden gespeeld. In de wet is bepaald dat bij gokkasten het gemiddeld uurverlies niet groter mag zijn dan 40 euro.
Er zullen uren zijn dat er verdiend wordt en dat er wordt verloren. Gemiddeld komt het echter uit op 40 euro verlies per uur uit. Je kunt dus precies uitrekenen hoeveel gokken u kost. Stel je speelt een uur per week. Dan speel je 52 uur per jaar. Dit kost je dus 52 keer 40 euro is 2080 Euro.
Bekijk ook de informatie over wat en waar je kunt spelen op gokkeninfo.nl.
Gokkers kunnen worden herkend aan:
Van gokspelletjes die een paar seconden duren kan een speler in een roes raken. hij gaat zo op in het spel dat hij alles om zich heen vergeet. hij wordt als het ware een met het spel. Deze voortdurende spanning gaat gepaard met allerlei lichamelijke processen en veranderingen in het functioneren van de hersenen.
Bij het spelen op een gokkast weet een speler al na 3 tot 4 seconden of hij gewonnen of verloren heeft. In een minuut ervaart hij 15 keer de spanning van winst of verlies. In een half uur is dat 450 keer. Deze voortdurende spanning gaat gepaard met allerlei lichamelijke processen en veranderingen in het functioneren van de hersenen. Mogelijk dat hierdoor het beloningscentrum op een directe of indirecte manier geprikkeld wordt waardoor de speler zich prettig gaat voelen en in een roes raakt. Hierdoor kan gokken net zoals alcohol en drugs het geval is, verslavend werken. Met andere woorden hoewel gokken een gedrag is, is het gedrag dat gepaard gaat met spanning en met allerlei lichamelijke processen. Het zijn deze lichamelijke processen die het beloningcentrum uiteindelijk zorgen voor de verslaving.
Voor een verslaving is wel nodig dat de spelletjes enkele seconden duren en dat een speler vele kansen per minuut krijgt. Alleen dan voelt hij de voortdurende spanning. Hoe meer kansen per minuut hoe verslavender het spel. Om die reden is deelname aan een loterij met slechts een winstkans per week of per maand in het geheel niet verslavend. Gokkasten en roulette en andere spelen met veel winstkansen per minuut zijn dat wel.
Gokken is een spel waarbij de uitkomst door toeval tot stand komt en waarbij in geld uitgekeerd kan worden. Twee punten zijn dus belangrijk:
Het feit dat er geld kan worden ingezet maakt het gokken spannend. Zeker als er al na enkele seconden bekend is de speler geld gaat verliezen of winnen. Aan die spanning kunnen sommige mensen verslaafd raken.
Kennis of kunde speelt bij gokspelen geen rol. Je kunt met gokken niet goed of slecht spelen. Speelt kennis of kunde wel een rol, zoals bijvoorbeeld bij flipperen dan is het geen gokspel maar een behendigheidsspel.
De scheiding tussen gok- en behendigheidsspelen is niet helemaal absoluut. Er zijn gokspelen waarbij behendigheid een kleine rol kan spelen. Zoals bijvoorbeeld bij Blackjack. Bij pokeren speelt behendigheid zo’n grote rol dat er discussie is over de vraag of Poker nu een gok- of behendigheidsspel is.
Alle gokspelen zijn ondergebracht in de Wet op de Kansspelen. Poker wordt hierin ook genoemd. Volgens de wet mogen gokspelen mogen in geld uitkeren, behendigheidsspelen mogen alleen in vrije spelen uitkeren. Lees hier meer over gokken en de wet.
Van korte gokspelletjes kun je in een roes raken. Je gaat zo op in het spel dat je alles om je heen vergeet. Je wordt als het ware één met de gokkast. Het is de spanning van het spel waar je op kickt. Door deze spanning wordt het beloningscentrum in je hersenen geprikkeld en komen de stofjes dopamine en endorfine in je hersenen vrij. Hierdoor voel je je prettig. Zo prettig dat het verslavend kan werken. Deze spanning is in feite een drug waar je naar verlangt.
Ja, gokken kan buitengewoon spannend en opwindend zijn. Zó spannend dat iemand alles om zich heen vergeet en in een roes raakt. Hij wordt één met het spel en gaat helemaal op in de gokkast of de roulettetafel. Gokkers spelen omdat ze uit zijn op die spanning. Op den duur gaat het meer om het krijgen van de spanning dan om het winnen of verliezen.
Nee, wel kan het zo zijn dat gokkers steeds langer en vaker gokken.
Ja, bij stoppen met gokken kunnen onthoudingsverschijnselen ontstaan zoals hoofdpijn, vermoeidheid, trillingen of transpireren. Ook kunnen psychische klachten voorkomen zoals depressie, angsten, achterdocht en agressie.
Ben je benieuwd of je zelf te veel gokt? Bekijk dan de volgende pagina:
Of doe de zelftest!
Zou je zelf graag je gokgedrag willen veranderen? Zie dan de volgende pagina’s:
In de Wet op de Kansspelen is geregeld hoe er in Nederland gegokt kan worden. De wet regelt de manier waarop gokspelen aangeboden mogen worden en zorgt ervoor dat de risico’s van gokken zoveel mogelijk beperkt worden. De wet kent een groot aantal bepalingen voor de verschillende vormen van gokken: loterijen, gokkasten en casino’s.
Natuurlijk kan een speler best wel eens geluk hebben. Maar geluk krijgt alleen een kans als een speler zo nu en dan gokt. Als hij vaak gokt zorgt de kansrekening ervoor dat elke kans op geluk tot 0 teruggebracht wordt. De kunst van gokken is dus: zo nu en dan te spelen en het geluk een kans te geven.
Hoe zit dat? Stel een speler gooit 1200 keer met een dobbelsteen en noteert iedere keer de uitslag. Na afloop kan hij zien dat hij 200 keer 1, 200 keer 2, 200 keer 3 etc hebt gegooid. Elk cijfer komt dus evenveel voor. Als hij nu alleen naar de eerste 20 worpen kijkt, kan het best zo zijn dat in die serie van 20 worpen 6 keer een vier is gegooid. iemand die naar deze 20 worpen kijkt, zal zeggen: “dat is ook toevallig”! Het is iedere keer 4. Als ik op 4 had ingezet, zou ik goed verdiend hebben.
Met andere woorden als iemand een korte tijd gokt (20 worpen) krijgt geluk een kans. Als iemand langdurig gokt (1200 worpen) is de kans op geluk verdwenen. Zo gaat het ook met spelen op een gokkast. Als iemand een paar spelletjes speelt, kan hij toevallig een winnende combinatie van afbeeldingen krijgen. Hij heeft geluk. Maar als hij lang of vaak speelt zullen alle afbeeldingen even vaak voorkomen en is de kans op geluk 0 geworden.
Mensen blijven verslaafd omdat verslaving een stoornis of ziekte is die door het voortdurende gebruik continu gevoed wordt. Verslaving kan de hersenen veranderen. Het beloningscentrum gaat steeds slechter functioneren en het vermogen om impulsen te controleren gaat steeds verder achteruit (zie de vraag: is verslaving een hersenziekte).
Een verslaving kan zich op zo’n manier ontwikkelen dat zij helemaal los komt te staan van de oorspronkelijke reden waarom ooit met drinken of gebruik begonnen werd.
Mensen kunnen door hun gebruik in een spiraal naar beneden komen. Het gebruik brengt allerlei veranderingen en problemen met zich mee. Deze veranderingen en problemen zijn voor de gebruiker reden om opnieuw te gaan gebruiken. Hierdoor worden de problemen alleen maar groter en wordt steeds meer gebruikt.
Aan verslaving liggen een aantal vicieuze cirkels ten grondslag. Van Dijk heeft dit beschreven voor alcohol. Er zijn vier vicieuze cirkels te onderscheiden:
Het lichaam en de hersenen van de gebruiker passen zich aan de dagelijkse hoeveelheden alcohol aan. Hij ontwikkelt tolerantie en krijgt bij minderen of stoppen ontwenningsverschijnselen. De ontwenningsverschijnselen zijn redenen om weer te gaan gebruiken. Hierdoor verdwijnen de ontwenningsverschijnselen voor even, maar komen al snel in ergere vorm terug.
Er wordt opnieuw gebruikt waardoor…. enz, enz. De behoefte aan alcohol wordt door de farmacologische cirkel alleen maar groter.
De gebruiker ervaart de roes van alcohol als positief. Deze roes en de omgeving waarin hij gebruikte vormen een krachtige herinnering. Deze herinnering zorgt ervoor dat de neiging om opnieuw te gaan gebruiken groot is.
Door het gebruik ontstaan schuld- en schaamte gevoelens. Deze gevoelens worden als onaangenaam beleefd. De reactie op onaangename gevoelens is opnieuw gebruiken of drinken. Hierdoor nemen de deze gevoelens alleen maar toe, waardoor er weer opnieuw gebruikt wordt. Enz, enz.
De behoefte aan alcohol wordt door de psychische cirkel alleen maar groter.
Het drinken leidt tot allerlei problemen. Ruzies met vrienden/familie en werk. Soms ook problemen met politie en justitie. Uiteindelijk ervaart een verslaafde steeds meer dat hij afgewezen wordt en komt hij steeds meer alleen te staan. Deze problemen vormen op hun beurt weer redenen om te drinken, waardoor de problemen alleen maar groter worden.
‘Drink je omdat je het moeilijk hebt of heb je het moeilijk omdat je drinkt’ was een leus waarmee de Jellinek een aantal jaren terug campagne voerde. De leus verwoorde de sociale vicieuze cirkel waarin verslaafden terecht kunnen komen.
Door het vele drinken kunnen ook de hersenen aangetast worden. Het beloningscentrum wat bij verslaafden al vaak minder goed functioneert gaat door het voortdurende gebruik nog slechter functioneren. Hierdoor voelen ze zich vaak slecht. Ook het functioneren van de cortex traktaat door het vele gebruik verder achterop. Hierdoor wordt het voor de verslaafde steeds moeilijker om weerstand te beiden aan de impuls om te drinken. Hierdoor raken de hersenen weer verder aangetast, waardoor de kans dat de gebruiker zal stoppen alleen maar kleiner wordt.
Versie: juni 2019
Of je van een drug afhankelijk raakt hangt af van vier factoren. Op de meeste factoren kunnen mensen verschillen waardoor de één een grotere kans heeft om verslaafd te raken dan een ander. De factoren zijn:
Zinberg (1984) noemde deze factoren drug, set en setting. Set is dan nog onder te verdelen in lichamelijke constitutie en persoonlijke eigenschappen.
Sommige drugs zijn meer verslavend dan andere. Sommige drugs hebben een sterker effect dan andere. Er zijn drugs waarbij je snel tolerantie en ontwenningsverschijnselen ontwikkelt en er zijn drugs waarbij dat veel langzamer gaat. Heroïne, basecoke (crack) en tabak zijn de meest verslavende drugs.
Ook de toedieningswijze heeft te maken met kans op verslaving. Roken en spuiten zijn manieren die eerder tot verslaving leiden dan eten of slikken. Tenslotte speelt de mate van gebruik een belangrijke rol.
Steeds meer wordt duidelijk dat het ontstaan van verslaving te maken heeft met het functioneren van onze hersenen. Het gaat hierbij om:
Het beloningscentrum kan bij de een minder goed functioneren dan bij de ander. Bepaalde genen kunnen ervoor zorgen dat iemand een gering aantal dopaminereceptoren heeft. Het gebruiken van drugs zal al snel een grote invloed hebben waardoor de kans op herhaling van gebruik groot is.
Het vermogen om met krachtige impulsen om te gaan dat gelegen is in de frontaalkwab, kan minder goed functioneren. Ook hierin kunnen mensen verschillen. De manier waarop je hersenen functioneren is erfelijk. Als een van je ouders alcoholist is, is de kans dat jij ook alcoholist wordt 34% groter (1).
Iemands persoonlijke eigenschappen of het al of niet hebben van persoonlijke problemen kunnen ook van invloed zijn op het verslaafd raken.
Bijvoorbeeld het op een sterke manier ervaren van negatieve gevoelens, zonder deze te kunnen hanteren, kan een rol spelen bij het ontstaan van verslaving. Als zo iemand ontdekt dat gebruik van alcohol of drugs een tijdelijke verlichting kunnen geven, zal hij steeds vaker gaan gebruiken. Alcohol en drugs zijn voor hem dan ook extra riskant.
Verder zullen alcohol en drugs, bij iemand die weinig hobby’s of interesses heeft, een grotere kans maken om een plaats te veroveren, dan bij iemand die voortdurend veel te doen heeft. Problemen zijn ook riskant zeker als gebruikt wordt om in stemming te komen waarbij je deze problemen minder voelt.
De sociale situatie van iemand kan ook een belangrijke rol spelen bij het al dan niet verslaafd raken. Het al of niet hebben van mensen die om je geven, het opgroeien in een stressvolle omgeving, het al of niet aanwezig zijn van sportclubs, kansen op onderwijs en werk kunnen een rol spelen bij het ontstaan van verslaving.
Al deze factoren dragen bij aan het ontstaan van verslaving. Scoor je goed op een factor (bijvoorbeeld persoonlijke eigenschappen), dan kun je wat meer risico lopen bij een andere factor.Een riskante drug als cocaïne zal dan pas vat op je krijgen wanneer ook de sociale en maatschappelijke situatie heel slecht is.
Versie: juni 2019
