Medicijnen / doping

Psychofarmaca zijn medicijnen die ingezet worden bij de behandeling van psychiatrische aandoeningen en psychologische problemen. Deze medicijnen worden altijd voorgeschreven door een specialist (psychiater bijvoorbeeld) en mogen alleen verstrekt worden door een professional die daartoe bevoegd is. Medicatie kan bijdragen aan de vermindering van klachten en symptomen, vaak naast een behandeling door een psycholoog. Langdurig gebruik kan nadelige gevolgen hebben, zoals gewenning of afhankelijkheid, cognitieve schade, seksuele problemen en/of gewichtstoename. Bij voorkeur wordt medicatie dan ook ingezet als kortdurende interventie en weer afgebouwd als de werking niet duidelijk of niet meer noodzakelijk is.

Psychofarmaca zijn in groepen te verdelen:

Antipsychotica

Deze medicijnen worden voornamelijk gebruikt om symptomen van een psychose te onderdrukken. Het duurt enkele dagen tot weken voordat er een spiegel in het bloed is opgebouwd die hoog genoeg is om een effect te veroorzaken. Antipsychotica komen meestal voor in (smelt)tabletvorm, waarbij de medicatie meestal eenmaal tot meermalen per dag moet worden ingenomen, maar kunnen ook met een injectie worden toegediend (depot). Een depot werkt enkele weken. Antipsychotica hebben het meeste effect op de positieve symptomen. Dit zijn de symptomen die een gezond iemand niet heeft, zoals wanen en hallucinaties. Met positief wordt hier bedoeld dat ze ‘extra’ zijn vergelijken met een gezond iemand. Deze medicijnen kunnen ernstige bijwerkingen hebben, zoals stijfheid van de spieren, seksuele problemen, trillingen (tremoren), vervlakking van emoties en sufheid. Veel voorkomende antipsychotica zijn haloperidol (Haldol), olanzapine (Zyprexa), quetiapine (Seroquel) en risperidon (Risperdal).

Antidepressiva en stemmingsstabilisatoren

Deze medicijnen hebben een positieve invloed op de stemming en hebben vooral effect bij milde tot matig ernstige depressieve klachten (antidepressiva) en bij manieën (stemmingsstabilisatoren). Ze bestaan alleen in tabletvorm, waarbij de medicatie minstens eenmaal tot meermalen per dag moet worden ingenomen. Deze psychofarmaca hebben pas effect na enkele weken, dan is er voldoende van de werkzame stof in het lichaam opgebouwd. De belangrijkste bijwerkingen zijn vervlakking van de emoties en vermindering van de zin in seks. Veel voorkomende antidepressiva zijn fluoxetine (Prozac), sertraline (Zoloft), paroxetine (Seroxat), fluvoxamine (Fevarin) en citalopram (Cipramil). Veel voorkomende stemmingsstabilisatoren zijn valproïnezuur (Depakine), carbamazepine (Tegretol) en lithium. Bij deze laatste bestaat de kans op vergiftiging bij overdosering.

Kalmerings- en slaapmiddelen (benzodiazepinen)

Deze medicijnen hebben een kalmerend effect en bevorderen het slapen. Ze werken meestal binnen zeer korte tijd (< een uur) en zijn na enkele uren door het lichaam afgebroken. Soms treden ontwenningsverschijnselen op bij het stoppen of afbouwen ervan. Gewenning en afhankelijkheid zijn dan ook de belangrijkste risico’s van (langdurig) gebruik. Veel voorkomende benzodiazepinen zijn oxazepam (Seresta), diazepam (Valium) en temazepam (Normison).

Stimulantia

Stimulantia of psycho-stimulantia zijn medicijnen met een stimulerend en concentratiebevorderend effect. De bekendste middelen zijn: methylfenidaat, beter bekend onder de merknamen Ritalin (of Ritaline) en Concerta, dex-amfetamine (rechtsdraaiende variant van amfetamine of speed), pemoline. Maar ook cafeïne, wat bijvoorbeeld voorkomt in koffie, in energy drinks en cola-preparaten valt onder de stimulantia. In energy drinks zitten vaak meerdere stimulerende middelen (cafeïne, taurine, guarana), tot wel drie of vier soorten in enkele merken.

Bron: Astare

Versie: juni 2020

Anabole steroïden zijn chemische varianten van het mannelijke geslachtshormoon testosteron, een hormoon dat het lichaam zelf aanmaakt. Anabolen bootsen die werking van testosteron na. Testosteron zorgt voor spieropbouw en geslachtsrijpheid. Dit zie je het duidelijkst bij jongens in de puberteit, als hun natuurlijke testosteronproductie stijgt. Ze krijgen een zware stem, schaamhaar, borsthaar en ook meer spiermassa. Vrouwen maken ook testosteron aan maar in veel geringere hoeveelheden dan mannen.

Anabole steroïden staan op de dopinglijst met verboden stoffen. Het middel mag door mensen die aangesloten zijn bij een sportbond, buiten en tijdens de wedstrijden niet gebruikt worden.

Wat doet het?

Spieren bestaan voor een groot gedeelte uit eiwitten. Anabolen bevorderen de aanmaak van eiwitten en remmen ook nog eens de afbraak. Hierdoor neemt de spiermassa toe. Anabolen zorgen verder voor een verhoogde aanmaak van rode bloedlichaampjes waardoor het vermogen om langdurig te sporten toeneemt.

Spieren kunnen maar een beperkt aantal anabolen verwerken. Een teveel aan anabolen heeft dus geen effect en verergert de hieronder genoemde bijwerkingen. Anabolen zijn alleen effectief als je een goed dieet aanhoudt en regelmatig traint.

Verslavingskans

Anabolen zijn lichamelijk en geestelijk verslavend. Na een kuur voelen gebruikers zich sterk, zelfverzekerd en krijgen zin in seks. Na stoppen slaan deze gevoelens om in het tegendeel. Je wordt futloos en down. Ook neemt de spiermassa weer af. Hierdoor ligt hernieuwd gebruik op de loer. Als je anabolen slikt legt je lichaam de natuurlijke productie van testosteron stil. Herstel hiervan kan enkele maanden tot een jaar duren (1).

Overige risico’s/bijwerkingen

Bij mannen en vrouwen

•  Haaruitval;
•  Acne op rug en schouders, vette huid;
•  Hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid;
•  Snel geïrriteerd, prikkelbaar, agressief. In de maanden na het gebruik: futloos, lusteloosheid, depressief;
•  Tijdens gebruik meer zin in seks, daarna tegenovergestelde;
•  Spier- en peesscheuringen;
•  Hart: veranderingen in hartweefsel waardoor de prikkelgeleiding en pompfunctie vermindert;
•  Leverfunctiestoornissen (geelzucht) en nierfunctiestoornissen;
•  Negatief effect op de schildklier.

Specifiek bij vrouwen

•  Snor en baardgroei;
•  Hese en lage stem;
•  Vergroting clitoris.

Specifiek bij mannen

•  Verkleining testikels;
•  Borstvorming bij mannen (door de extra hoeveelheid testosteron wordt ook oestrogeen aangemaakt wat tot borstvorming leidt);
•  Impotentie en onvruchtbaarheid. Vermindering zaadcellen;
•  Vergroting van prostaat met ouderdomskwalen als bij pijn bij plassen en zaadlozing als gevolg (1).

Producten

De producten die je kunt kopen zijn vaak onbetrouwbaar. Er kunnen andere stoffen inzitten, er kan meer in zitten of minder. Soms zit er zelfs helemaal niets in. Door de grote afwijkingen zijn de effecten onvoorspelbaar. Vermengingen en versnijdingen kunnen een bacteriologische infectie met zich meebrengen.

Meer informatie

Dopingautoriteit

Email: dopingvragen@dopingautoriteit.nl

Of stel je vraag via Whatsapp: 06-11226200

Bron:

1. De Hon, O., Coumans, B., Doping. In: Drugs en Alcohol, Gebruik, Misbruik en Verslaving. Houten, 2008.

Versie: januari 2021

Epo is een hormoon dat door de nieren geproduceerd wordt. Het stimuleert de aanmaak van extra rode bloedlichaampjes. Het hebben van extra rode bloedlichaampjes betekent dat je meer zuurstof in je bloed hebt. Dit verbetert je uithoudingsvermogen. Epo is tegenwoordig met behulp van micro-organismen te produceren. Epo werd veelvuldig gebruikt in de wielersport.

Fysiologisch gezien heeft epo hetzelfde effect als bloeddoping. Bij bloeddoping wordt buiten het wedstrijdseizoen een halve liter bloed afgenomen en opgeslagen. Nadat het lichaam het bloed weer heeft aangemaakt wordt het bloed weer terug in het lichaam gebracht. Hierdoor kan het lichaam meer zuurstof transporteren.

Risico’s en bijwerkingen

Door een teveel aan rode bloedcellen kan het bloed stroperig worden. Er kan trombose ontstaan. Bloedstolsels kunnen leiden tot een herseninfarct. Het dikke bloed zorgt ook voor extra belasting van het hart.

Dopinglijst

Anabolen staan op de dopinglijst als verboden stof en zijn buiten en tijdens wedstrijden verboden. Dat geldt ook voor bloeddoping. Bloeddoping is een verboden methode buiten en tijdens wedstrijden.

Meer informatie

Dopingautoriteit

E-mail: dopingvragen@dopingautoriteit.nl

Of stel je vraag via Whatsapp: 06-11226200

Versie: januari 2021

Diuretica (plaspillen) worden gebruikt om dopinggebruik te verdoezelen. Het drijft vocht uit het lichaam en versnelt daarmee de uitscheiding van verboden stoffen. Door het versnelde vochtverlies worden diuretica ook gebruikt om gewicht te verminderen. Hierdoor kun je net in een bepaalde gewichtsklasse terecht komen. Dat kan bijvoorbeeld bij vechtsporten belangrijk zijn. Bodybuilders gebruiken diuretica als middel om hun spieren extra zichtbaar te maken.

Bijwerkingen zijn: uitdroging, warmtestuwing, spierkrampen, verzuring, hartritmestoornissen, overgevoeligheidsreacties.

Dopinglijst

Diuretica staan op de dopinglijst als verboden stof en zijn buiten en tijdens wedstrijden verboden.

Meer informatie

http://www.dopingautoriteit.nl/home

Email: dopingvragen@dopingautoriteit.nl

Bron:

De Hon, O., Coumans, B. Doping in: Drugs en Alcohol, Gebruik, Misbruik en Verslaving. 2008 Houten.

Versie: juni 2020

Narcotica (verdovingsmiddelen) als methadon en heroïne worden als doping beschouwd. Narcotica kunnen ervoor zorgen dat eventuele pijn, die een optimale prestatie verhinderen, onderdrukt wordt.

Bijwerkingen zijn: versuffing, misselijkheid, verstopping, vertraagde ademhaling, lage hartslag, lichamelijke en geestelijke verslaving. Prestatieverhogend werken deze middelen dus niet.

Meer informatie

www.dopingautoriteit.nl

Versie: juni 2020

Er is in Nederland onder meer gegevens bekend van topsporters (1), bezoekers van fitnesscentra (2) en van het gebruik onder de algemene bevolking (3).

Topsporters zijn lid van sportbonden en gebonden aan de bestaande regels over doping. Stoffen en methoden die op de dopinglijst staan zijn voor hen verboden. Iedereen die lid van een sportbond kan opgeroepen worden voor een dopingcontrole.

Dat geldt niet voor mensen die niet bij een sportbond zijn aangesloten. Voor hen is doping niet verboden. Gebruik wordt niet vervolgd. Wel zal verkoop van middelen die onder de Opiumwet of onder de geneesmiddelenwet vallen bestreden worden.

De gegevens bij de verschillende groepen zijn als volgt:

1. Topsporters

Er worden in Nederland jaarlijks zo’n 2800 dopingcontroles uitgevoerd. 60% binnen wedstrijdverband en 40% buiten wedstrijdverband bijvoorbeeld tijdens een training. Bij 1,5% tot 2% van de controles wordt doping aangetroffen.

2. Bezoekers van fitnesscentra

In 2008 is onderzoek gedaan naar bezoekers van fitnesscentra van 15 jaar en ouder. Aan de bezoekers werd gevraagd naar het gebruik van bepaalde middelen zoals anabolen, diuretica (plaspillen) en stimulerende middelen (amfetamine, efedrine, stackers). Al deze middelen staan op de dopinglijst. In het onderzoek werd gecorrigeerd voor het geven van sociaal wenselijke antwoorden. In totaal heeft 8.2% van de bezoekers het afgelopen jaar een vorm van doping gebruikt.

3. Landelijk onderzoek

In 2005 is onderzoek gedaan naar het gebruik van prestatieverhogende middelen onder de bevolking van 15 tot 64 jaar. 0,5% van de bevolking gaf aan het afgelopen jaar gebruikt te hebben.

Meer informatie

www.dopingautorieit.nl

Email: dopingvragen@dopingautoriteit.nl

Doping infolijn maandag t/m vrijdag van 13.00 tot 16.00 uur.

Bronnen:

1) De Hon, O., Coumans, B. Doping in: Drugs en Alcohol, Gebruik, Misbruik en Verslaving. 2008 Houten.

2) Stubbe, J. e.a Prestatiebevorderende middelen bij fitnessbeoefenaars, 2009 Doping autoriteit, Capelle aan de IJssel

3) NPO, 2005 IVO Rotterdam

Versie: december 2014

Ritalin is de merknaam van een medicijn dat wordt voorgeschreven bij ADHD en narcolepsie (slaapzucht). De werkzame stof in Ritalin is methylfenidaat. Dit is een stof die nauw verwant is aan amfetamine. De werking van methylfenidaat is vergelijkbaar met amfetamine, maar is minder sterk. De effecten houden ook minder lang aan.

In de hersenen zorgt methylfenidaat voor de afgifte van dopamine en noradrenaline. Ook blokkeert het medicijn de heropname van deze stoffen.

Concerta

Ook Concerta wordt voorgeschreven voor ADHD en bevat eveneens methylfenidaat. Het verschil tussen Ritalin en Concerta is dat Concerta langer doorwerkt omdat het vertraagd de methylfenidaat afgeeft.

Wat is ADHD?

ADHD is een gedragsstoornis die kan voorkomen bij kinderen en bij volwassenen.

Kinderen met ADHD zijn hyperactief, impulsief, opstandig en kunnen zich niet concentreren. Naar schatting hebben in Nederland 30.000 tot 100.000 kinderen ADHD; 40.000 van hen worden behandeld (1). Volwassenen met ADHD voelen zich onrustig en kunnen zich ook moeilijk concentreren.

Wat is narcolepsie?

Narcolepsie is een slaapziekte. Mensen met narcolepsie hebben overdag last van onbedwingbare slaapaanvallen, ook al hebben zij de nacht daarvoor goed geslapen.

Wat doet methylfenidaat?

Methylfenidaat heeft een stimulerende werking op het centrale zenuwstelsel en verhoogt het vermogen tot concentratie. Hierdoor worden kinderen met ADHD minder snel afgeleid en rustiger. Methylfenidaat geneest niet maar verlicht de symptomen. Bij 70% tot 80% van de kinderen die methylfenidaat krijgt voorgeschreven, verbeteren klachten als hyperactiviteit, chaotisch gedrag en emotionele prikkelbaarheid.

Behandeling is zinvol

Behandeling met methylfenidaat is zinvol. Ook om latere problemen te voorkomen. Gebleken is dat kinderen met ADHD een grotere kans hebben om verslaafd te raken dan kinderen die geen ADHD hebben. Bij een behandeling voor ADHD neemt de kans op een latere alcohol- of drugsverslaving weer af (1).

Bijwerkingen methylfenidaat

1 op de 3 kinderen die methylfenidaat gebruikt, heeft enigszins last van bijwerkingen. Onder andere: gebrek aan eetlust, niet kunnen inslapen, hoofdpijn, buikpijn en psychische klachten als nervositeit, angst en snel geïrriteerd zijn. Treden er bijwerkingen op, neem dan contact op met de huisarts.

Contra-indicaties methylfenidaat

Als contra-indicaties gelden onder meer hart- en vaatziekten, verhoogde bloeddruk, spanningsklachten en psychische stoornissen zoals angst, psychose of depressie.

Overdosering

Zonder medisch toezicht bestaat de kans op overdosering. Overdosering heeft mogelijk nare gevolgen, waaronder braken, agitatie, trillen, spiertrekkingen, convulsies (eventueel gevolgd door coma), euforie, verwarring, hallucinaties, delirium, zweten, hoofdpijn, oververhitting, hartritmestoornissen, bloeddrukverhoging enz. Neem in het geval van overdosering contact op met de arts of de apotheker.

Verslavingskans methylfenidaat

Bij chronisch gebruik kan gewenning of psychische afhankelijkheid optreden. Gebruik van methylfenidaat door mensen met ADHD of narcolepsie moet daarom onder begeleiding van een (huis)arts plaatsvinden. Het voorschrijven van methylfenidaat is niet oneindig. De behandeling zal meestal eindigen tijdens of na de puberteit.

Ritalin gebruiken als drug

Gebruik zonder doktersvoorschrift als zelfmedicatie of drug heeft risico’s vanwege:

• de bijwerkingen,
• het over het hoofd zien van contra-indicaties en
• de mogelijkheid van overdosering.

Mensen die methylfenidaat gebruiken zonder voorschrift van een dokter, merken in de eerste plaats een toename van de hartslag en voelen hun vermoeidheid minder (vooral als ze wat ouder zijn). In hogere doseringen lijken de effecten op amfetamine.

Aantallen

In de Verenigde Staten heeft 2% tot 4% van de scholieren het afgelopen jaar ten minste 1 keer oneigenlijk methylfenidaat gebruikt.

In Nederland ligt het gebruik zonder doktersvoorschrift lager. In een onderzoek onder leerlingen tussen de 12 en 17 jaar bleek dat 1,2 % het afgelopen jaar ten minste 1 keer oneigenlijk (zonder doktersvoorschrift) methylfenidaat heeft gebruikt (2). In totaal gaat het om 20.000 scholieren.

Het feit dat methylfenidaat slechts op doktersvoorschrift te verkrijgen is, gaat misbruik tegen.

Risico’s verminderen

Methylfenidaat mag alleen op doktersvoorschrift gebruikt worden en moet ingenomen worden volgens de voorgeschreven dosis. De arts controleert regelmatig hoe het medicijn werkt en of er ongewenste bijwerkingen zijn.

De wet

Methylfenidaat staat op lijst I van de Opiumwet, maar valt ook onder de Geneesmiddelenwet. Recepten worden gecontroleerd door de apotheek.

Bronnen:

1. Niessink, R., Overige stimulerende middelen. In: Drugs en alcohol. Gebruik misbruik en verslaving. Houten, 2008
2. Poel, A. e.a., Oneigenlijk gebruik van medicijnen door jongeren. IVO. Rotterdam, 2007.

Versie: januari 2021

Methylfenidaat (Ritalin) is niet echt geschikt om te snuiven of roken. Om een stof goed op te nemen via de neus is het noodzakelijk dat de stof in het neusslijmvlies oplost. Ritalin komt in pilvorm op de markt. De pil bevat stoffen die niet tot nauwelijks in het slijmvlies oplossen. Je snuift naast methylfenidaat dus ook bindmiddel en andere stoffen.

Methylfenidaat kun je ook niet roken. De werkzame stof in de pil methylfenidaat is een zout en valt bij verhitting uit elkaar. Ook zul je door methylfenidaaat te roken je longen beschadigen omdat je naast methylfenidaat ook andere stoffen binnenkrijgt zoals bindmiddel. Spuiten van methylfenidaat is ook gevaarlijk omdat bepaalde stoffen niet oplossen.

Methylfenidaat is een medicijn tegen ADHD of narcolepsie. Het kan alleen op doktersvoorschrift worden verkregen. Het is belangrijk om je te houden aan de bijsluiter. Methylfenidaat is bedoeld om geslikt te worden en via je maag en de bloedbaan de hersenen te bereiken.

Versie: januari 2021

Viagra is geen drug maar de merknaam van een middel dat de bloedtoevoer naar de penis stimuleert waardoor een erectie makkelijker optreedt. Viagra werkt niet op de hersenen. Je voelt je na gebruik dus niet opgewekt of euforisch. Ook word je niet opgewonden van het middel. Viagra zorgt ervoor dat als je seksueel geprikkeld wordt makkelijker een erectie krijgt.

Werkzame stof

De werkzame stof in Viagra is sildenafil. Viagra wordt op de markt gebracht door de farmaceut Pfizer. Pfizer had het octrooi op sildenafil, deze is echter in 2013 verlopen. Omdat India deze octrooiregels niet erkent, komen veel op internet aangeboden pillen die sildenafil bevatten dan ook uit India, waaronder Kamagra.

Vergelijkbare stoffen

Er zijn stoffen met een vergelijkbare werking als sildenafil, namelijk vardenafil en tadalafil (1). In de pil met de merknaam Levitra zit vardenafil. Levitra verdient soms de voorkeur indien Viagra als bijwerking, “onscherp zien” heeft. In Cialis zit tadalafil. Deze stof werkt veel langer dan sildenafil. Nadeel daarvan is dat ook de bijwerkingen langer kunnen aanhouden.

Wat doet het?

Sildenafil remt een bepaald enzym (PDE-5) waardoor de bloedvaten in de penis zich ontspannen en kunnen vollopen met bloed. Dit effect treedt een halfuur tot een uur na inname op en houdt 5 uur aan. Doordat de bloedvaten ontspannen zijn en dat 5 uur lang blijven, kan na seksuele prikkeling een erectie makkelijker ontstaan.

Bijwerkingen Viagra

Veel voorkomende bijwerkingen zijn hoofdpijn en blozen. Minder vaak genoemd worden maagklachten en duizeligheid en minder scherp zicht. Inname van een hogere dosis dan voorgeschreven leidt niet tot verbetering van het krijgen van een erectie. Wel nemen hierdoor de bijwerkingen toe.

Contra-indicaties

Viagra mag niet gebruikt worden bij hartproblemen. Ook mag het niet meer gebruikt worden als je allergisch op het middel gereageerd hebt. Viagra mag nooit gebruikt worden met geneesmiddelen die nitraat of nitriet bevatten. Nitriet zit onder andere in poppers. Overleg altijd met de huisarts of je Viagra mag gebruiken. Lees voor contra-indicaties en bijwerkingen altijd de bijsluiter.

Wetgeving

Viagra mag uitsluitend worden verkregen via een recept van de huisarts. Viagra of Kamagra via internet kopen is onverstandig en riskant. De arts kan nagaan of er contra-indicaties zijn en kan letten op eventuele bijwerkingen. Bij bestellen via internet weet je niet of de pil inderdaad sildenafil bevat en hoeveel.

Gevaarlijke combinatie

De combinatie Viagra met poppers is gevaarlijk. Ook door poppers verwijden de bloedvaten waardoor de bloeddruk omlaag gaat. Daardoor gaat er minder bloed naar hart en hersenen. De combinatie Viagra en Poppers zorgen voor een zeer sterke verlaging van de bloeddruk waardoor je bewusteloos kunt raken.

Bron:

1) Niessink, R., Overige stimulerende middelen. In: Drugs en Alcohol. Gebruik, Misbruik en Verslaving. Houten, 2008

Versie: juli 2020

Definitie

De definitie van doping volgens de dopingautoriteit is: stoffen en methoden die verboden zijn door het Wereld Anti-Doping Agentschap (WADA).

Zowel bepaalde stoffen als methoden vallen hier dus onder. In principe moeten deze stoffen prestatiebevorderend zijn. Maar ook weer niet alle prestatiebevorderende stoffen zijn doping. Voedingssupplementen bijvoorbeeld vallen niet onder dopinggeduide middelen. Sporters gebruiken dan wel speciale merken waar geen dopinggeduide middelen in zitten. Bij gewone voedingssupplementen kunnen die er als vervuiling in zitten.

Code

Sinds 2004 geldt de zogenaamde Wereld Anti-Doping Code. Volgens deze code is het in de sport verboden om bepaalde middelen: in je lichaam te hebben, te gebruiken, te bezitten, te verhandelen of toe te dienen. Ook is verboden om een doping controle te weigeren, of er niet voor beschikbaar zijn. Tenslotte is het verboden om foutieve informatie aan te leveren of een controle te manipuleren. Deze verboden gelden voor mensen die zijn aangesloten bij een van de sportbonden. Ben je niet aangesloten dan is gebruik niet direct verboden. In geval van topsport ben je altijd aangesloten bij een sportbond.

De Code is geen wet hoewel sommige landen (België, Italië, Frankrijk) de regelgeving ook in de wet hebben opgenomen (1). De code is in feite een set van regels waaraan de internationale sportorganisaties zich hebben verbonden (1).

Lijst met enkele verboden middelen:

•  Anabolen bootsen de werking van testosteron na. Testosteron zorgt voor spieropbouw.
•  Epo stimuleert de aanmaak van extra rode bloedlichaampjes. Extra rode bloedlichaampjes betekent meer zuurstof in het bloed en dus meer uithoudingsvermogen.
•  Diuretica drijven vocht uit het lichaam zoals plaspillen. Diuretica worden in de sport vaak gebruikt om gebruik van doping te verdoezelen of om gewicht te verliezen.
•  Amfetaminen stimuleren het zenuwstelsel. Je voelt je energiek en actief.
•  Narcotica zorgen ervoor dat eventuele pijn, die een optimale prestatie verhindert, onderdrukt wordt.

Overtreding leidt niet direct tot juridische vervolging maar tot straffen van sportbonden of nationale antidoping organisaties. Overtredingen worden altijd gestraft met:

•  annuleren van het wedstrijdresultaat;
•  verliezen van (geld)prijzen;
•  waarschuwingen of schorsingen.

In Nederland is de code niet in de wet opgenomen. Wel zijn vele stoffen in andere wetten opgenomen zoals de Opiumwet en de Geneesmiddelenwet. Behalve via sportbonden kan bij bepaalde middelen ook nog een juridische strafvervolging volgen.

Lijst met verboden middelen: de dopinglijst

De lijst met verboden middelen wordt ieder jaar per 1 januari vastgesteld door het Wereld-Anti-Doping Agentschap (WADA). De lijst bestaat uit verschillende categorieën. Er is een lijst van verboden stoffen en van verboden methoden (zoals verbetering van zuurstof transport). Wat betreft stoffen wordt nog onderscheid gemaakt in stoffen die:

•  binnen en buiten wedstrijdverband verboden zijn (o.a. anabolen en diuretica);
•  stoffen die alleen in wedstrijdverbandverboden zijn (stimulerende middelen, narcotica);
•  stoffen die alleen bij bepaalde sporten verboden zijn (alcohol, cannabis, beta blokkers).

Meer informatie

Dopingautoriteit

E-mail: dopingvragen@dopingautoriteit.nl

Of stel je vraag via Whatsapp: 06-11226200

Versie: januari 2021

Rohypnol® is de merknaam van een sterk slaapmiddel met de werkzame stof flunitrazepam. Als slaapmiddel wordt het middel vrijwel niet meer voorgeschreven. Rohypnol (rode knol) werd door druggebruikers ook wel gebruikt als drug.

Flunitrazepam valt onder de groep benzodiazepinen waaronder de meeste slaap- en kalmeringsmiddelen vallen zoals diazepam (Valium), temazepam (Normison), oxazepam (Seresta) en alprazolam (Xanax). Benzodiazepinen hebben een spierverslappende, angstverminderende en ontspannende werking.

Voorschrijven flunitrazepam

Flunitrazepam werd voorgeschreven voor ernstige slaapstoornissen die het normale functioneren verstoren of waaronder geleden wordt. Op dit moment wordt het slechts in uitzonderingsgevallen voorgeschreven. Vanwege de bijwerkingen wordt altijd de voorkeur gegeven aan andere slaapmiddelen.

Wat doet het?

Benzodiazepinen versterken de remmende werking van de neurotransmitter GABA. Neurotransmitters zijn stofjes in de hersenen die een rol spelen bij de prikkeloverdracht. Door de remmende werking van GABA te versterken wordt de prikkeloverdracht in verschillende hersenonderdelen extra geremd. Flunitrazepam wordt snel opgenomen en begint al na 10 à 20 minuten te werken.

Bijwerkingen

De bijwerkingen van flunitrazepam zijn: slaperigheid overdag, spierzwakte, duizeligheid, verwarring, moeheid en dubbelzien. Geheugenverlies kan ook optreden, zeker wanneer het gecombineerd wordt met alcohol. Bij overdosering wordt de ademhaling onderdrukt en kan men in coma geraken.

Verslavingskans

Flunitrazepam is geestelijk en lichamelijk verslavend. Bij het stoppen kan je last krijgen van onthoudingsverschijnselen zoals hoofdpijn, spierpijn, verwardheid, hallucinaties en krampen.

Flunitrazepam als drug

Flunitrazepam werd een tijd gebruikt in de harddrugsscene, waar men de ‘rooie knol’ niet als slaapmiddel maar als roesmiddel gebruikte. Men probeerde na inname wakker te blijven en in een soort droomtoestand te komen. Gebruikers voelden zich verdoofd maar merkten ook dat zij zich na afloop niet meer konden herinneren wat er gebeurd was. Voor artsen is het verslavingsrisico een reden om flunitrazepam niet meer voor te schrijven.

Overige risico’s

Flunitrazepam kan in combinatie met alcohol of drugs levensgevaarlijk zijn, en tot zelfoverschatting, agressie, ontremming, totaal geheugenverlies en tot overdosis leiden. Sommige psychiaters menen dat bepaalde geweldsdelicten aan misbruik van dit middel te wijten waren.

De wet

Het middel valt onder de Opiumwet. Voor artsen en apothekers betekent dit dat er veel administratieve handelingen aan het voorschrijven zijn verbonden en er een strenge controle is.

Versie: juni 2020