Problematisch gebruik signaleren en de patiënt motiveren

Mogelijk erkent jouw patiënt (nog) niet zijn of haar alcoholprobleem, maar vind je het wel belangrijk om dit te bespreken met de patiënt.

Signaleren en bespreekbaar maken

Soms erkent de patiënt (nog) niet zijn of haar probleem met alcohol of andere drugs, maar kan dit wel zichtbaar zijn voor de omgeving of de arts/verpleegkundige. Het kan moeilijk zijn om over dit onderwerp te beginnen. Vooral als de patiënt voor een andere hulpvraag binnenkomt. De meeste patiënten vinden het echter helemaal niet erg als jij als professional naar het gebruik vraagt. Sterker nog, ze gaan er van uit dat een medisch professional dit doet. Gebeurt dit niet, dan kan dat gezien worden als goedkeuring van hun gebruik. Bekijk deze infographic over ons onderzoek wat we hiernaar gedaan hebben.

Signaleren van alcoholgebruik kan al binnen 1 minuut. Gebruik bijvoorbeeld de AUDIT-C. Hiermee weet je binnen drie vragen hoe het er voor staat met het alcoholgebruik.

AUDIT-C

 

Ben je op zoek naar deskundigheidsbevordering of consultatie over het signaleren en begeleiden bij verslaving of middelengebruik? Medewerkers van Jellinek Preventie zijn beschikbaar ter ondersteuning van eerste lijn zorg. Dit aanbod is meestal gratis beschikbaar. Bekijk het aanbod op deze pagina, of zie onze Aanbodsfolder Preventie. Als je op de hoogte wilt blijven van ons aanbod kun je je ook aanmelden voor onze nieuwsbrief voor professionals.

Hoe motiveer ik mijn patiënt?

Bij een gesprek over alcohol is het van belang om discussies te vermijden. Wordt het een discussie herhaal dan uw standpunt maar dring niet aan. De patiënt moet zelf beslissen. Probeer om iemands eigenwaarde en zelfvertrouwen te vergroten.

Voor- en nadelen

Het is belangrijk om de patiënt te laten nadenken over de voor- en nadelen van het drinken en de voor- en nadelen van het minderen. Geef de patiënt eerst ruimte om de voordelen van het drinken te noemen. Dan komen de nadelen vanzelf.

Laat ze eventueel onderstaand schema invullen.

Voordelen van drinken Nadelen van drinken
1.

2.

3.

Anders

1.

2.

3.

Anders

Vraag aan de patiënt wat het zwaarst weegt. Eventueel laat je ze ook nog invullen wat de voor- en nadelen van het minderen of stoppen met drinken zijn.

Voordelen van minderen/stoppen met drinken Nadelen van minderen/stoppen
1.

2.

3.

Anders

1.

2.

3.

Anders

Relatie klacht alcohol

Wanneer een klacht in verband staat met alcoholgebruik is van belang de patiënt hierop te wijzen.

Ziekten of klachten die in verband staan met alcohol zijn onder andere:

  • Gastritis
  • Verhoogde bloeddruk
  • Vetlever
  • Overgewicht
  • Vroeg wakker worden
  • Alcoholhepatitis
  • Levercirrose
  • Polyneuropathie
  • Geheugenstoornissen

Verder verhoogt alcohol de kans op kanker (darm-, borst-, slokdarm-, lever- en alvleesklierkanker)

Bijhouden gebruik

Mensen onderschatten vaak hun alcoholgebruik. Om een goed beeld te krijgen is raadzaam om de patiënt te laten bijhouden hoeveel glazen hij per week drinkt. Dat kan met behulp van de ‘Weekkaart’ (snelkoppeling naar weekkaart). Eventueel vult de patiënt ook de omstandigheden in waaronder hij teveel dronk. Laat de patiënt de kaart invullen tot de eerste vervolgafspraak.

Weekkaart

Je kunt de patiënt vragen onderstaande weekkaart dagelijks in te vullen. Het gaat erom dat de patiënt en jij een idee krijgen over hoeveel er gedronken wordt. Naar keuze kan ook ingevuld worden onder welke omstandigheden er teveel gedronken wordt. De patiënt en jij krijgen dan zicht op de situaties die aanleiding zijn tot veel gebruik.

Vraag aan de patiënt om de kaart bij de eerste vervolgafspraak mee te nemen. Is dat pas over een aantal weken vraag dan aan de patiënt om de kaart meerdere keren te kopiëren.

Print de weekkaart met instructie uit. (snelkoppeling naar bestand met weekkaart)

Plan een vervolgafspraak

In de vervolgafspraak kun je ingaan op:

  • de voor- en nadelen
  • de weekkaart

Drinkt een patiënt teveel dan kun je duidelijk aangeven dat de patiënt moet minderen of stoppen.