Casuïstiek alcohol- en cocaïnegebruik met stemmingsklachten

Casus: Overmatig alcohol- en cocaïnegebruik bij een man met stemmingsklachten en relationele problemen

Aanmeldingsklachten

Patiënt, een 39 jarige man, meldt zich aan op advies van de huisarts en onder druk van zijn partner. Patiënt gebruikt dagelijks 6-8 eenheden alcohol met uitschieters in de weekenden van 15 eenheden. Daarnaast gebruikt hij 2-3 keer per week 1-2 gram cocaïne (snuiven). Bij nader uitvragen blijkt patiënt sinds kort ook regelmatig (3-4) keer per week slaapmedicatie te gebruiken (niet op medisch voorschrift).

Patiënt geeft aan last te hebben van spanningsklachten en een negatieve stemming. Zijn cocaïnegebruik ervaart hij als overmatig en hier wil hij graag mee stoppen. Ten aanzien van het veranderen van zijn alcoholgebruik is hij ambivalent. Drinken heeft voor patiënt een sterk sociaal aspect (in de weekenden met vrienden naar het café) maar ook heeft hij het gevoel de alcohol nodig te hebben om met zijn negatieve stemming en de spanningen thuis om te kunnen gaan. Zijn recente start met misbruik van slaapmedicatie schrijft hij toe aan de toenemende spanningen thuis en zijn slechte slapen.

Verloop behandeling

Patiënt wordt in eerste instantie geïndiceerd voor een kortdurend motivatietraject. Patiënt krijgt voorlichting over middelen-geïnduceerde stemmingsklachten en het effect van zijn middelengebruik op slaap. Patiënt besluit in overleg met zijn behandelaar en de verslavingsarts om voor een periode van twee maanden helemaal te stoppen met alle middelen om zo ook zelf na te kunnen gaan wat hiervan het effect is op zijn stemmings- en slaapklachten.

Daar het patiënt niet lukt om zelfstandig te stoppen met zijn middelengebruik wordt een avond-detox gepland (duur 1 week) waarbij patiënt overdag naar zijn werk gaat en in de avonduren in de kliniek verblijft, medische controles ondergaat en een programma volgt.

Na deze detox vervolgt patiënt zijn behandeling bij de behandelaar op poliklinische basis. Patiënt monitort middels een dagboek zijn trek in middelengebruik, maar ook zijn stemmingsklachten en slapen. De stemmingsklachten van patiënt klaren eigenlijk snel op. De slaapklachten blijven in eerste instantie bestaan maar met de inzet van slaap hygiënische maatrelen normaliseert het slaappatroon na 4-6 weken.

Op basis van deze positieve ervaring besluit patiënt de periode van abstinentie voor zichzelf te verlengen met 6 maanden. Over deze periode verspreid spreken patiënt en behandelaar elkaar nog 8 keer face-to-face. Tussendoor hebben zij contact via de e-health module MijnJellinek, patiënt houdt dagboekregistraties bij, oefent met zelfcontrolemaatregelen en krijgt op zijn huiswerkopdrachten digitaal feedback van zijn behandelaar. Patiënt heeft in deze periode twee keer een uitglijder in alcohol- en één keer in cocaïnegebruik. Het aanbod voor medicamenteuze ondersteuning in de vorm van anti-trekmedicatie houdt patiënt af omdat hij graag ‘het op eigen kracht wil doen’.

Partner betrokken bij de behandeling

De partner van patiënt wordt al vroeg bij de behandeling betrokken, zij is aanwezig bij een deel van de gesprekken en parallel hieraan bezoekt zij de familie-avonden waar voorlichting aan naastbetrokkenen wordt gegeven over wat verslaving is en wat effectieve manieren zijn om hier mee om te gaan. Als gevolg van het gestopt zijn met middelengebruik en zijn verbeterde stemming, verbetert/normaliseert ook de relatie tussen patiënt en partner.

Bij afronden van behandeling wordt met patiënt nog een telefonische follow-up afgesproken (8 weken afronden van behandeling).