Wat is de invloed van alcohol op het rijgedrag?
Na gebruik van alcohol verandert je rijgedrag:
- De reactiesnelheid vertraagt. Bij 2 glazen duurt het 0,5 seconde langer voordat je op de rem trapt. De remweg wordt hierdoor 11 meter langer.
- Het vermogen om afstanden in te schatten vermindert.
- Je blikveld versmalt. Hierdoor zie je niet meer wat er links en rechts gebeurt.
- De kleurwaarneming verslechtert. Het vermogen om rood licht te zien vermindert. Hierdoor zie je fietsreflectoren, remlichten, richtingaanwijzers en stoplichten minder goed.
- Je motoriek verslechtert. Hierdoor ga je slingeren. Als je wilt corrigeren gaat dit weer ten koste van de reactiesnelheid.
- Je zelfkritiek vermindert. Je overschat je eigen kunnen en wordt overmoedig. Je gedraagt je roekeloos terwijl je denkt nog best te kunnen rijden.
- Je gaat meer risico’s nemen op ander terrein zoals het niet dragen van autogordels of te hard rijden.
- Je wordt suf en slaperig.
De rijtaak is opgebouwd uit bewuste en automatische handelingen. Bij een laag promillage heeft alcohol een effect op de bewuste handelingen maar nog niet op de automatische handelingen. Hierdoor vermindert de flexibiliteit, worden verschillende handelingen die gelijktijdig uitgevoerd moeten worden, moeizamer verricht en neemt de foutgevoeligheid toe. Pas bij een hoog promillage worden ook de automatische handelingen aangetast.
Dit verklaart het verschijnsel dat mensen onder invloed de auto makkelijk kunnen bedienen en de route naar huis weten te vinden maar dat handelingen die alertheid vereisen niet goed worden uitgevoerd.
Vanaf welk promillage?
Al bij hele lage promillages treden er al veranderingen op in vaardigheden die nodig zijn om goed te kunnen rijden (1):
- Vanaf 0,15‰ verslechtert de verwerking van informatie.
- Vanaf 0,2‰ verslechtert het vermogen om tegelijkertijd meerdere taken uit te voeren
- Vanaf 0,4‰ worden eigen fouten over het hoofd gezien
- Vanaf 0,5‰ gaat je reactiesnelheid omlaag. Verder vermindert het vermogen koers te houden en te rijden met constante snelheid. Ook overschat je vanaf dat promillage jew rijvaardigheid: je wordt roekeloos.
Bij welk promillage mag je nog rijden?
Beginnende bestuurders mogen niet rijden bij een promillage van 0,2 en hoger. Dit komt neer op ongeveer één standaardglas alcohol. Ben je langer dan 5 jaar in het bezit van een rijbewijs, dan is deelname aan het verkeer verboden bij een promillage van 0,5 en hoger. Dit percentage bereikt je na het drinken van ongeveer 2 glazen alcohol binnen een uur.
Kans op ongevallen
- Bij 0,5‰ neemt de kans op een ongeval met 40% toe.
- Bij 1‰ neemt de kans op een ongeval met 400% toe (4 keer zo hoog).
- Bij 1,51 ‰ neemt de kans op een ongeval 2000% toe (20 keer zo hoog) (2).
Aantal ongevallen
De SWOV (Stichting wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) schat dat ongeveer 20% van alle verkeersslachtoffers en verkeersdoden onder invloed van alcohol verkeert (1). In Nederland vielen in 2011 640 verkeersdoden. Bij 20% hiervan ofwel bij 128 verkeersdoden speelde alcohol een rol. Bij 17% ofwel 109 doden speelde enkel alcohol een rol, bij 3% ofwel 19 doden speelde zowel alcohol als drugs een rol. Het aantal zwaar gewonden in het verkeer in 2011 bedroeg ruim 20.000. Bij 4000 verkeersgewonden was alcohol in het spel.
Aantal mensen dat onder invloed rijdt
Het aantal automobilisten dat onder invloed van alcohol rijdt lijkt af te nemen. Bij controles in het weekend nachten bleek in 2013 1,8 procent meer dan 0,5 promille te hebben. Dit daalt al sinds 2002, toen was het percentage 4,1% (4). Het aantal overtreders is het hoogst tussen twee en vier uur ’s nachts. Op vrijdagnacht rijdt 4,3% van de chauffeurs met meer dan 0,5 promille en op zaterdagnacht 3,1%. Dat betekent dat op die tijdstippen 1 op de 23 automobilisten teveel gedronken heeft. Het is dan dus zeer gevaarlijk op de weg.
Jaartallen
1974: invoering limiet van 0,5 ‰
1996: invoering Educatieve Maatregel Alcohol (EMA)
2002: verlaging limiet naar 0,2 ‰ voor beginnende bestuurders en start BOB-campagne
2011: invoering alcoholslot
Bronnen
- Veilig verkeer Nederland.
- SWOV-factsheet. Rijden onder invloed van alcohol, SWOV
- Houwing, S. Schatting van het aantal verkeersdoden als gevolg van het rijden onder invloed (SWOV)
- Rijden onder invloed in Nederland in 2002 – 2013, Rijksoverheid
Versie: januari 2016
