Hoeveel mensen zijn er aan XTC overleden?
In Nederland bestaan twee bronnen voor gegevens over drugsgerelateerde sterfte: de Doodsoorzakenstatistiek (CBD) en de Forensische en Politieregisters. Zij geven geen totaaloverzicht en daarom is het is niet helemaal duidelijk hoeveel mensen er in Nederland jaarlijks overlijden door inname van XTC (MDMA).
Het precieze aantal sterfgevallen waarbij XTC (MDMA) een rol speelde is dus niet bekend. De doodsoorzakenstatistiek van het CBS houdt de primaire doodsoorzaak bij. Bijgehouden wordt het aantal sterfgevallen aan XTC, amfetaminen en stimulerende stoffen zoals efedrine, qat (khat) en cafeïne. Deze worden allemaal onder dezelfde categorie (psychostimulantia) genoemd in het rapport.
In totaal zijn er sinds 1996 ongeveer 115 mensen in Nederland overleden waarbij MDMA/XTC een rol speelde. Dit aantal is nooit helemaal nauwkeurig te zeggen omdat de exacte sterfteoorzaak niet altijd goed vast te stellen is.
Oververhitting (hypothermie) is de belangrijkste oorzaak van overlijden ten gevolge van XTC-gebruik. Door de combinatie van XTC-gebruik, een warme omgeving, intensief bewegen (zoals dansen) en te weinig drinken kan oververhitting ontstaan. Hoe hoger de dosering MDMA (werkzame stof) in XTC, hoe groter de kans op oververhitting. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat ook een teveel aan drinken voor risico zorgt: er kan dan sprake zijn van watervergiftiging. Toch zijn hier relatief weinig gevallen van bekend.
Aantal sterfgevallen in Nederland
In de jaren voor 1996 ging het om 10 sterfgevallen waarbij XTC-gebruik een rol speelde. Tussen 1996 en 2002 ging het om vier slachtoffers per jaar. De jaren die volgden staan in onderstaande tabel.
(let op: cijfers in onderstaande tabel betreft dus niet enkel sterfgevallen door XTC, maar kan ook andere stimulerende middelen betreffen)
| 2003 | 7 |
| 2004 | 5 |
| 2005 | 4 |
| 2006 | 4 |
| 2007 | 1 |
| 2008 | 2 |
| 2009 | 4 |
| 2010 | 1 |
| 2011 | 2 |
| 2012 | 2 |
| 2013 | 4 |
| 2014 | 14 |
| 2015 | 14 |
| 2016 | 28 |
| 2017 | 6 |
| 2018 | 4 |
| 2019 | 7 |
| 2020 | 6 |
De toename in de cijfers komt niet per se doordat er meer mensen zijn overleden. Doodsoorzaken worden ook beter geregistreerd. De doodsoorzaak is ‘vergiftiging door stimulerende middelen’. Meestal zal het daarbij gaan om oververhitting en watervergiftiging. Waarom het aantal sterftes door stimulantia in 2017 en 2018 ineens omlaag is gegaan is nog onverklaard.
Wanneer er een strafrechtelijk onderzoek plaatsvindt, onderzoekt het NFI (Nederlands Forensisch Instituut) of drugs een rol spelen.
In de periode van 2006-2015 werd door het NFI bij 68 sterfgevallen XTC (MDMA) aangetroffen in het bloed of ander lichaamsmateriaal.
Zie ook: Ecstasy 6.7.2 Sterfte – Nationale Drug Monitor
Bronnen
- NDM 2019, Trimbos-instituut (2020)
- Ecstasy 6.7.2 Sterfte – Nationale Drug Monitor
- MDMA-gerelateerde sterfgevallen (Trimbos), pdf
Versie: september 2022
