Lees hier onder eerst de algemene tekst over combineren van drugs en medicatie. Klik vervolgens in het schema eronder op een combinatie van drug en medicatie voor meer informatie.
Gecombineerd gebruik van medicijnen en drugs kan gevaarlijk zijn en wordt daarom ook afgeraden. De gevolgen kunnen verschillen van persoon tot persoon. Dat heeft te maken met je geslacht, je voeding, erfelijke factoren, je conditie, je lichaamsgewicht, etc.
Medicijnen en alcohol of drugs kunnen elkaars werking versterken of juist verminderen. Als het ene middel het andere middel op deze manier beïnvloedt, spreken we van een wisselwerking of een interactie.
Antipsychotica hebben verschillende interacties met drugs. Maar drugs kunnen ook op een indirecte manier gevolgen hebben voor het effect van medicijnen. Als het gebruik samengaat met slaaptekort, maaltijden overslaan en het vergeten of niet volgens voorschrift innemen van medicijnen kan dit onverwachte gevolgen hebben [5].
Mensen met een psychische aandoening vatbaarder voor verslaving [5]. Drugs worden daarom, afgezien van de interacties, bij deze ziekte sterk afgeraden!
Interacties cannabis en antipsychotica
Cannabis heeft een dempende werking op het centrale zenuwstelsel. Volgens bepaalde onderzoeken kan cannabisgebruik bij daarvoor gevoelige personen de oorzaak zijn van schizofrenie. Daarnaast is cannabis riskant voor personen die ooit psychotisch zijn geweest. Bij hen kan cannabis de psychose opnieuw oproepen [9,10].
Hiervoor zijn twee verklaringen [11,12]:
– Cannabis vermindert de werking van antipsychotica
Antipsychotica zorgen ervoor dat de hoeveelheid dopamine minder wordt, waardoor er minder prikkels worden doorgegeven. Hierdoor verminderen de symptomen van psychose. Cannabis werkt de antipsychotica tegen, waardoor dit effect wordt opgeheven.
– Cannabis verhoogt bovendien de hoeveelheid dopamine in de hersenen. Meer dopamine in de hersenen betekent meer overdracht van prikkels. Als gevolg hiervan ervaar je meer positieve symptomen zoals hallucinaties en verwardheid.
Gelijktijdig gebruik van cannabis en antipsychotica oefent dus een tegengestelde invloed uit op dopamine. Beide hebben echter ook een dempend effect op de hersenen [9,13]. Wat dit betreft zullen zij elkaars werking versterken [2]. Het gevolg hiervan is dat er oriëntatieproblemen, moeheid en ernstige ademhalingsproblemen kunnen ontstaan.
Op de langere termijn vergroot het de kans op geheugenverlies, coma, tolerantie en afhankelijkheid.
Van bepaalde klassieke antipsychotica (de subgroep fenothiazines, bijvoorbeeld: chloorpromazine) is bekend dat er geen wisselwerking is met cannabis [14].
Ook geven antipsychotica en vooral haloperidol (Haldol®) in combinatie met cannabis mogelijk een verhoogd risico op stoornissen in het bewegen zoals trillen van de spieren of stijfheid [10]. Vanwege bovengenoemde redenen is het niet verstandig tijdens het gebruik van middelen tegen psychosen cannabis te gebruiken.
Lithium is geen anti-psychoticum, maar een stemmingsstabilisator (bijvoorbeeld toegepast bij bipolaire stoornis)
Uit een aantal gevalsbeschrijvingen blijkt dat er mogelijk risico’s zijn bij combinatie met lithium (Camcolit®, Litarex® en Priadel®). Cannabis verhoogt namelijk de hoeveelheid lithium in het bloed, waardoor er ongewenste effecten kunnen optreden [15].
Als je een psychose hebt is het contact met de werkelijkheid verstoord. Zowel voor de patiënt als voor de omgeving kan dit erg beangstigend zijn. In de meeste gevallen treedt een psychose op door een psychiatrische ziekte zoals schizofrenie, manische depressie, extreme angst of als gevolg van drugsgebruik. Ook tijdens een moeilijke periode kan een psychose zich voordoen [1]. Psychose komt het meest voor bij mensen in de leeftijd van 16 tot 30 jaar [2].
Je kunt de kenmerken van een psychose opsplitsen in positieve en negatieve symptomen.
Positieve symptomen zijn kenmerken die je direct kunt waarnemen. Je ziet beelden of hoort stemmen die er in werkelijkheid niet zijn. Ook kun je last hebben van achtervolgingswaan: je denkt dat iemand je continu achtervolgt.
Mensen in psychotische toestand zijn vaak verward, onrustig en zien hallucinaties [3].
Negatieve symptomen zijn kenmerken die voorkomen als de ziekte chronisch wordt, zoals afvlakking van gevoelens, moeilijkheden met spreken, gebrek aan emotie en gebrek aan initiatief om dingen te ondernemen [3].
Tijdens een psychose is er in de hersenen sprake van een verstoring van de prikkeloverdracht tussen de zenuwen. Hierbij zijn verschillende neurotransmitters zoals dopamine en serotonine betrokken [3].
Antipsychotica
Antipsychotica worden voorgeschreven om psychosen aan te pakken. Ze kunnen vooral de positieve symptomen dempen, maar ook de negatieve symptomen verminderen. Na vier tot zes weken is er een duidelijk effect waar te nemen [3]. Middelen die bij psychosen worden toegepast kunnen we onderverdelen in vier groepen: klassieke antipsychotica, atypische antipsychotica, benzodiazepinen en het middel lithium.
Klassieke antipsychotica beïnvloeden in de hersenen de hoeveelheid van de stof dopamine. Hierdoor nemen de positieve kenmerken van de psychose af. Bijwerkingen: rusteloosheid, stijve spieren, abnormale bewegingen, seksuele problemen en verergering van de negatieve symptomen [4].
Voorbeelden: haloperidol (Haldol®), pimozide (Orap®), chloorpromazine, flufenazine (Anatensol®), perfenazine (Trilafon®) en zuclopentixol (Cisordinol®).
Atypische antipsychotica zijn de nieuwere middelen. Zij beïnvloeden in de hersenen de hoeveelheid van de neurotransmitters serotonine en dopamine. Zij hebben niet alleen invloed op de positieve symptomen maar verminderen ook de negatieve symptomen. Bijwerkingen: bloeddrukverlaging, duizeligheid, droge mond, gewichtstoename, suikerziekte, bloedarmoede en minder zin in seks [4].
Voorbeelden: aripiprazol (Abilify®), clozapine (Leponex®), risperidon (Risperdal®), olanzapine (Zyprexa®) en quetiapine (Seroquel®).
Soms worden bij psychoses ook benzodiazepinen voorgeschreven. Voor de interacties tussen benzodiazepinen en drugs verwijzen we je naar het hoofdstuk over slaapmiddelen.
Lithium (Camcolit®, Litarex® en Priadel®) wordt ingezet bij een manische psychose, omdat het een postitieve invloed heeft op sterke wisselende stemmingen. Hoe lithium (Camcolit®, Litarex® en Priadel®) precies werkt is nog niet bekend, maar het beïnvloedt waarschijnlijk de overdracht van prikkels in de hersenen.