Wat is de geschiedenis van lijm snuiven en andere vluchtige middelen?

Vluchtige middelen zijn middelen als ether, chloroform, lachgas, poppers maar ook stoffen die in lijm, verf of vlekkenoplossers zitten. Ook drijfgassen als butaan/propaanmengsels worden tot de vluchtige stoffen gerekend. Momenteel worden deze middelen in Nederland slechts sporadisch gebruikt.

Vluchtige middelen als narcose middelen

Vluchtige middelen werden vroeger ook al als narcosemiddel gebruikt. rond 1900 werd chloroform gebruikt. Chloroform is echter moeilijk te doseren. Het verschil tussen een dosis met gewenste effecten en een overdosis in klein. Bovendien is chloroform schadelijk voor de lever. Chloroform werd daarom vervangen door lachgas en ether (1). Lachgas wordt ook nu nog gebruikt alhoewel ook daar betere middelen voor zijn.

Lachgas op de kermis

In de 19e eeuw werd lachgas ook gebruikt als attractie op kermissen. Mensen kregen er een korte roes van, moesten er soms van giechelen en liepen het risico te vallen of bewusteloos te raken.

Het drinken van ether in plaats van alcohol

Ether is een tijdlang populair geweest. In de 19e eeuw was het drinken van ether normaal in landen als Schotland, Ierland, Noorwegen, Frankrijk en Rusland. Het werd helemaal populair toen in 1840 de Ierse kerk mensen bewoog om geen alcohol meer te drinken. Als alternatief namen de gelovigen toen ether. In 1890 kwam hier een eind aan. De Britse regering legde de verkoop van ether in Ierland aan banden.

Lijm snuiven

Lijm snuiven is van recentere datum. In de jaren vijftig van de afgelopen eeuw berichtte een plaatselijke Amerikaanse krant hierover. In de krant stond hoe je van snuiven van vliegtuiglijm high kon worden, met veel foto’s erbij waarop te zien was hoe je de lijm moest inhaleren. Niet lang na het eerste van deze verhalen, nam het lijm snuiven epidemische vormen aan in het stadje waar de krant verscheen. Toen kranten in de rest van het land ook publicaties aan snuiven gingen wijden, braken er vergelijkbare epidemieën uit in andere stedelijke gebieden.

Tegen 1966 waren er in dit verband duizenden arrestaties verricht. In lijm zat o.a. tolueen. Dat kan leiden tot allerlei neurologische beschadigingen. Inmiddels is verkoop van lijm die tolueen bevat verboden. Ook tri mag niet meer aan consumenten worden verkocht.

Vlekkenoplossers en spuitbussen

Vluchtige stoffen als tri werden gebruikt in vlekoplossers, verfverwijderaars en tapijtreinigingsmiddelen. Inmiddels mag tri niet meer aan consumenten verkocht worden. In spuitbussen zitten drijfgassen als butaan/propaanmengsels. Deze gassen kunnen tot ernstige hartritmestoornissen leiden.

De bewustwording dat het snuiven van oplosmiddelen gevaarlijk is ontstond in het middel van de vorige eeuw. In 1990 had Engeland het recordaantal van 151 doden als gevolg van het gebruik van oplosmiddelen. Daarna daalde dit aantal om midden jaren negentig weer te stijgen tot 68.

 

Versie: juni 2020